آثار تاریخی روستای دوسیران کازرون این روزها وضعیت خوبی ندارند، بنای هفت عمارت این روستا در حال حاضر به جای اینکه در قامت یک اثر تاریخی خودنمایی کند بیشتر به زباله‌دانی شبیه شده است.
دوسیران نام روستایی تاریخی در شهرستان کازرون، بخش کوهمره نودان است که با ۱۱ اثر به ثبت رسیده در فهرست آثار ملی از جمله روستاهای شاخص فرهنگی استان فارس به‌شمار می‌رود.
از یک سو مردمان این روستا به گویشی خاص و منحصر به‌فرد تکلم می‌کنند که ریشه در فارسی‌میانه و فارسی‌باستان دارد و از سوی دیگر دارای جاذبه‌های فرهنگی ملموس و ناملموسی است که این روستا را در ردیف یکی از مهمترین روستاهای ایران قرار می‌دهد.
یکی از آثار موجود در این روستا «هفت عمارت» موسوم به چهارصفه است که تاریخ آن به دوره ایلخانان باز می‌گردد هرچند که پلان و شیوه معماری این بناها، معماری چهارتاقی‌ها و آتشکده‌های عهد ساسانی است که در دوران‌های بعد به‌ویژه در عهد ایلخانی بازسازی و احیا شده‌اند را به ذهن تداعی می‌کند.
همچنین وجود گچبریهای منحصر به‌فرد و پرکار و نیز کتیبه‌های اسلامی به‌کار برده شده در تعدادی از بناها خبر از ماهیّت مذهبی آنها در دوران اسلامی می‌دهد که صرفاً نمی‌توان از آنها با عنوان عمارت یاد کرد؛ چه بسا که این ابنیه بخشی از مساجد آن روزگار بوده‌اند.
با این حال به رغم اهمیت تاریخی و فرهنگی این روستا که دربردارنده بخش مهمی از تاریخ سرزمین کهن ایران است، عدم رسیدگی به وضعیت اماکن تاریخی در این روستا و همچنین فقدان نظافت در مجاورت این جاذبه‌های گردشگری باعث نگرانی بسیاری از فعالان فرهنگی شده است.
مجتبی درودی، پژوهشگر تاریخ و زبانهای باستانی در این خصوص گفت: این روزها اوضاع آثار تاریخی دوسیران چندان مطلوب نیست به ویژه که هفت عمارت باشکوه این روستا بیشتر به زباله‌دان شبیه است تا یک اثر تاریخی منحصر به‌فرد که باید سریعاً مورد رسیدگی قرار گیرد.
وی بیان کرد: ریزش گچبریهای زیبای این عمارتها بسیار تأسف‌بار است که ضرورت توجه مسئولان را می‌طلبد. درون چهارتاقی‌ها مملو از آشغال و زباله است که صحنه‌های غم‌باری را به‌وجود آورده است.
او در همین رابطه ادامه داد: آنچه که مسلم است تا کنون پژوهش و تحقیق جامعی بر آثار تاریخی دوسیران صورت نگرفته که نیازمند توجه بیشتر باستان‌شناسان و پژوهشگران تاریخ‌فرهنگی را می‌طلبد.
درودی در ادامه به اهمیت تاریخی و فرهنگی این روستا برای مطالعات عمیق‌تر اشاره کرد و گفت: وجود جاذبه‌های طبیعی و تاریخی، گویش منحصربه‌فرد مردمان این منطقه و روایتهای و داستانهای کهن که سینه‌به‌سینه نقل شده‌اند این روستا را در زمره روستاهایی قرار می‌دهد که بایسته است پژوهشگران به مطالعه‌ی آکادمیک آن اهتمام ورزند.
روستای دوسیران در ۵۰ کیلومتری کازرون شامل مهمترین آثار تاریخی ثبت شده از جمله آب‌انبار روستای دوسیران مربوط به دوره قاجار، قبرستان رئیسی‌ها مربوط به دوره صفوی تا دوره قاجار، عمارت چهار صفه رئیسی و عمارت چهار صفه گودرز نادری مربوط به دوره ایلخانیان و دیگر بناهای مربوط به آن دوره و پیش از آن است.
تلاش برای گفتگو با مسئول میراث فرهنگی کازرون بی نتیجه ماند اما باید در نظر داشت که عدم رسیدگی به این بنای تاریخی مهم، هر روی اثر مذکور را یک قدم به نابودی نزدیک می‌کند.
