به گزارش گروه اجتماعی خبر فوری، «می‌خواهی پسر مورد علاقه‌ت را جذب کنی تا با تو ازدواج کند؟»، «می‌خواهی بدانی چگونه باید زنت را مطیع بار بیاوری؟»، «تو هم می‌توانی یک شبه درآمدت را افزایش دهی، فقط باید بخواهی.» کافیست چند ساعت در اینستاگرام بچرخید تا چشمتان جذب ویدئوهای یک دقیقه‌ای با این جملات به اصطلاح روانشناسانه شود. جملاتی که این روزها خریدار زیادی حتی بین قشر تحصیلکرده هم پیدا کرده است و افراد زیادی را مرید و مراد خود کرده. در گزارش امروز قصد داریم به علل شهرت این گروه از روانشناسان میان مردم عادی بپردازیم.

درمان آن‌ها پولی است یا علمی؟

«سلام من یک دختر 23 ساله مجرد هستم، هرچه تلاش می‌کنم نمی‌توانم همسر مورد علاقه خودم را پیدا کنم، آدرس صفحه شما را اتفاقی در اینستاگرام دیدم، می‌خواهم به من کمک کنید تا ازدواج کنم.» این‌ها پیام من به خانم «م. الف» روانشناس معروف اینستاگرام است که بیشتر مخاطبان او را با لباس های رنگارنگ و پر زرق و برق می‌شناسند. او اندکی پس از ارسال پیام من چند راه برای ادامه مکالمه به من پیشنهاد کرد، راه اول او معرفی سمینارش بود، سمیناری تحت عنوان زن قوی که می‌توانست از من انسانی بسازد با صلابت که در مقابل بسیاری از ناملایمات می‌ایستد! البته هزینه همایش مقدار کمی نبود. باید برای این انسان با صلابتی شدن مقدار 700 هزارتومان پرداخت می‌کردم و این مقدار برای یک جلسه همایش چند ساعته احتمالا کم نبود.

راه دوم اما مراجعه تلفنی بود. من اینبار باید بعد از پرداخت حدود 200 هزار تومان و ارسال فیش آن با تلفن خودم به آن خانم به اصطلاح روانشناس زنگ می‌زدم و طی 10 دقیقه مکالمه تلفنی از او می‌پرسیدم چگونه می‌توانم انسانی باصلابت و قوی شوم.

فارغ از بحث مالی اما محتوای صحبت‌های همایش و حتی تماس تلفنی احتمالا از اهمیت بیشتری برخوردار باشد. محتوای صفحه خانم روانشناس سراسر به محتوای پیام‌های فورواردی تلگرام شباهت داشت. زن خوب باید، زن خوب کسی است که، زن خوب باید با زبانش مار را از لانه بیرون بیاورد و جملاتی از این دست. جالب این جاست که مانند این روانشناس کم نیستند و اتفاقا بازار گرمی هم این روزها در فضای مجازی پیدا کردند، آن‌هایی که احتمالا مجوز نظام روانشناسی هم ندارند و صرفا جملات زیبا آموختند.

روش درمانی آن‌ها چیست؟

بحثی که این روزها اما در میان روانشناسان مطرح است، بحث انگیزش و درمان است. بسیاری معتقدند روش‌هایی که روانشناسان اینستاگرامی و حتی کانال‌های تلگرامی در پیش گرفتند، روی انگیزش افراد کار می‌کند و اصلا جنبه درمانی ندارد. مرجان محمدیان، دکترای روانشناسی تخصصی درباره این گروه از روانشناسان به خبرنگار اجتماعی خبر فوری می‌گوید: در همه‌جای دنیا مفهوم روانشناسی انگیزشی وجود دارد و بسیاری از این روانشناسان اینستاگرامی هم دقیقا از همین دسته روانشناسان انگیزشی هستند. وی تاکید می‌کند: انگیزش مثل ویترین می ماند، نورپردازی شده است، این جملات انگیزشی شعارهای خوبی هستند و با ذهن مردم بازی می‌کنند. وی ادامه می‌دهد: بسیاری از این افراد که در اینستاگرام مشغول فعالیت هستند از روش‌هایی مانند قانون جذب و قوانین انگیزشی دیگر استفاده می‌کنند که شاید هیچ مبنای علمی نداشته باشد و صرفا ذهن پرکن هستند. 

چرا به آن‌ها مراجعه می‌کنیم؟

اما اینکه چرا این افراد در فضای مجازی طرفداران زیادی دارند و اغلب جذاب هستند نیزفرضیاتی وجود دارد، محمدیان در این باره می‌گوید: ذات انسان این است که در کوتاه‌ترین زمان ممکن به هدفش برسد، برای همین هم افرادی که خودشان را متخصص جلوه می‌دهند این جملات را با قید کوتاه‌ترین زمان ممکن به کار می‌برند تا بیش از پیش افراد را جذب کنند. محمدرضا ایمانی اما روانشناس اجتماعی دیگری است که در این باره به خبرنگار اجتماعی خبرفوری می‌گوید: جذابیت بصری و جذابیت کلامی به راحتی افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بنابراین وقتی فردی جملاتی قشنگ بیان می‌کند برای ما از اهمیت زیادی برخوردار می‌شود. از طرف دیگر بدلیل دانش اندکی که ما به عنوان مردم عادی داریم نمی‌توانیم تشخیص دهیم که روانشناس خوب کیست؟ یا حتی نمی‌دانیم که روانشناسی هم مانند سایر علوم دارای ابعاد مختلفی است و برای هر موضوعی که به روان آدمی مربوط است باید به یک متخصص مراجعه کرد. 

سمینار درمانی موثر است؟

روش درمانی روانشناسان اینستاگرامی کلی است. به طور مثال برای همه افراد یک نسخه می‌پیچند و توصیه مشترک دارند. آن‌ها شما را به شرکت در همایش‌ها توصیه می‌کنند و در آنها به تمام افراد شرکت کننده جملاتی یکسان می‌گویند در حالیکه این روش درمانی مدت زمان زیادیست که منسوخ است، از طرف دیگر روانشناسان فضای مجازی باید و نباید می‌کنند و این چیزی است که در دراز مدت فرد مراجعه کننده را کلافه و سردرگم می‌کند. محمدیان در این باره می‌گوید: ببینید فروید هم اعتقاد داشته که انسان منحصر به فرد است و روان او هم منحصر به خودش است بنابراین نمی‌توان برای روان همه افراد نسخه درمانی یکسان پیچید. این روانشناس همچنین تاکید می‌کند: بسیاری از این افراد که خود را در فضای مجازی مشاور معرفی می‌کنند بدون توجه به شخصیت افراد شروع به نسخه پیچی یکسان می‌کنند و باید و نباید می‌کنند در حالیکه اصلا باید و نباید کار روانشناس نیست. به طور مثال به زنان می‌گویند لباس رنگی بپوشید، کفش پاشنه دار بپوشید، آرایش کنید در حالیکه ممکن است همان زن طرحواره بی ارزشی داشته باشد و این راهکارها صرفا برایش توجیه ظاهری داشته باشد و اصلا به درمان او کمک نکند. 

به زودی برخورد می شود!

اما قرار نیست که با این روانشناسان اینستاگرامی که بعضی از آنها با مدارک تحصیلی مدیریت، مهندسی و رشته‌های دیگر مشغول فعالیتند و با این روش‌های درمانی درآمد زایی هم دارند، برخورد شود. 

سازمان نظام روانشناسی برای جلوگیری از فعالیت این افراد برنامه‌هایی را در دستور کار خود قرار داده، دکتر حاتمی در گفت‌وگو با یکی از رسانه‌ها در اینباره اعلام کرده بود: به زودی فعالیت این افراد متوقف خواهد شد. واحد نظارت سازمان بر فعالیت‌های کارگاهی و آموزشی نظارت دارد و در صورت بروز تخلف سازمان نظام روانشناسی برخورد خواهد کرد. در حال حاضر معاونت انتظامی و رسیدگی به تخلفات صنفی- حرفه‌ای سازمان نظام روانشناسی برای متوقف کردن فعالیت این افراد فعال شده است؛ این معاونت دارای بخش‌های مختلفی است که در سراسر کشور فعالیت می‌کنند و اگر کسی تخلفی انجام دهد و یا در زمینه روانشناسی و مشاوره دخالت کند، به دو صورت با آنها برخورد می‌کند، در صورتی که فرد متخلف روانشناس باشد هیئت بدوی سازمان نظام روانشناسی به تخلفات صنفی و حرفه‌ای رسیدگی می‌کند، همچنین در صورتی که فرد روانشناس نباشد از طریق دادگاه‌های صالحه با آنها برخورد خواهد شد.

وی با بیان اینکه فعالیت‌های غیرقانونی با ارزش‌ها و ضوابط حرفه‌ای مطابقت ندارد، تاکید کرده که این فعالیت‌ها عمدتاً منجر به فروپاشی خانواده‌ها و تغییر نگرش افراد می‌شود، همین مسئله موجب افزایش تعارضات درون خانواده‌ها می‌شود، لذا افرادی که به صورت خودسرانه در این زمینه فعالیت می‌کنند آسیب‌های اجتماعی را افزایش می‌دهند.

روانشناس واقعی کیست؟

بنابراین بسیاری از افراد مشغول در فضای مجازی نه تنها روانشناس نیستند بلکه تنها هدف آن‌ها درآمد زایی از افرادی است که تعریف درستی از خودشان و نیازهای ذهنیشان ندارند. اما  طبق قانون تشکیل سازمان نظام روانشناسی، روانشناس و مشاور کسی است که عضو سازمان نظام روانشناسی باشد و در یکی از رشته‌های روانشناسی و مشاوره در مقطع فوق لیسانس و یا مقاطع عالیه فارغ التحصیل شده باشد، اما از نظر اخلاقی در سطح ملی و بین‌المللی ضوابطی وجود دارد که روانشناسان باید به قوانین و ارزش‌ها توجه کنند.