گروه علمی و دانشگاهی خبرگزاری فارس؛مرضیه حسن‌پور- به مساله «نقش دانشگاهیان در رونق تولید» که فکر می‌کنیم بی شک یکی از نخستین دانشگاه‌ها که به ذهن خطور می‌کند، دانشگاه صنعتی شریف است؛ محبوب‌ترین دانشگاه کشور که در بحث ارتباط با صنعت پیشگام است و در این زمینه نیز شاید «رضا روستاآزاد» رئیس سابق این دانشگاه را بتوان به عنوان یکی از مؤثرترین‌ها نام برد.
روستاآزاد که حالا استاد دانشگاه صنعتی شریف است همچنان در حوزه ارتباط با صنعت فعالیت می‌کند، در قرار ملاقاتی که برای گفت‌وگو با او در همین زمینه داشتم اتاقش اصلا برای شروع مصاحبه خالی نماند و دانشجویان یکی پس از دیگری برای پرسیدن سوالات‌شان وارد اتاق می‌شدند و ناچار در میان حضور دانشجویان سوالاتم را پرسیدم.
در نخستین نگاه پس از ورود به اتاقش عکس مقام معظم رهبری و شهید چمران به چشمم خورد.
در همان ابتدای صحبت و پس از سلام و علیک درباره این دو عکس سوال کردم؛ گفت: عکس مقام معظم رهبری برای من الهام بخش است و به شهید چمران ارادت دارم.
از او درباره جوانان امروز پرسیدم؛ از وجود احمدی‌روشن‌ها و چمران‌ها در میان جوانان فعلی صحبت کرد.
* تأسیس یک انجمن خیریه برای توسعه اشتغال
فارس: دانشگاهیان چه نقشی می‌توانند در رونق تولید و توسعه اشتغال داشته باشند؟
روستاآزاد: عوامل بسیاری در تولید نقش دارد که دانشگاهیان نیز یکی از این عوامل هستند، اما آنچه بسیار اهمیت دارد این است که ما باید بتوانیم به دانشجویان و فارغ التحصیلان ماهیگیری یاد بدهیم، به این صورت که باید کاری کنیم تا شغل ایجاد شود و ما برای این منظور یک انجمن خیریه متشکل از دوستان دانشگاهی راه‌اندازی کردیم که کارهای اولیه آن انجام شده و در حال تأسیس است.
فارس: چه تعداد از همکاران دانشگاهی در حال حاضر در این انجمن حضور دارند؟
روستاآزاد: حدود بیست نفر از همکاران دانشگاهی در هسته این انجمن فعالیت دارند اما تعداد اعضای مجمع بیشتر است.
فارس: در این انجمن چه کارهایی قرار است که انجام شود؟
روستاآزاد: انجمنی که ما راه‌اندازی کردیم، بخش‌های مختلفی دارد، بخش قوانین کسب و کار، بخش مسائل مالی که مربوط به بسیاری از دانشجویان بی بضاعت یا کم بضاعت است و بخش آموزش.
در بخش آموزش، آنچه مدنظر ماست آموزش‌های به دردبخور دانشگاه‌ها و مدارس است که متأسفانه در حال حاضر وجود ندارد و به شدت در کشور ما مدرک‌گراییِ پوچ رونق دارد به طوریکه برای خانواده ها و بچه‌ها مهم نیست که نکته‌ای یاد بگیرند و فقط می‌خواهند مدرک بگیرند. من چند سال برای سخنرانی به مدرسه علامه حلی می‌رفتم، و می‌دیدم که پدر و مادر دانش‌آموزان راضی نیستند بچه‌ها کارهای عملی یاد بگیرند، آن‌ها می‌گفتند کارهای عملی در کنکور تأثیری ندارد، بنابراین ترجیح‌شان این بود که وقت فرزندشان به مطالعه برای کنکور اختصاص یابد.
فارس: با این توصیف شما در این انجمن چطور به این مسائل می‌پردازید؟
روستاآزاد: ما قرار است از طریق این انجمن، دلسوزانی که در مملکت هستند و دغدغه کار و اشتغال و کارآفرینی دارند، را دور هم جمع کنیم تا تلاش کنند که کاستی‌های دانشگاه‌ها، مجلس و قوه مجریه را گوشزد کنند.
در این انجمن ما بررسی کردیم که عوامل بسیاری در ایجاد شغل نقش دارد، به طور مثال نظام مالی جامعه اشتباه است، قوانین کسب و کار با نقص مواجه است، نظام آموزشی نیز به همین صورت.
در این نظام آموزشی مسئله عمده ای که وجود دارد این است که نظام آموزشی ما آدم به درد بخور تحویل نمی‌دهد بلکه فردی تک‌بعدی و تئوری‌محور که فقط به درد نظام غرب می‌خورد، را تحویل می‌دهد.
در این زمینه یک خاطره به ذهنم رسید که فکر می‌کنم مطرح کردن آن خالی از لطف نباشد، مرحوم مجتهدی زمان اداره دبیرستان البرز که دانشگاه صنعتی شریف را هم تأسیس کرد، تمام دغدغه‌اش این بود که در این دانشگاه جوانانی تربیت شوند که علاوه بر تئوری، عمل هم بلد باشند و بتوانند کار راه بیندازند.
اما امروز می‌بینیم که یک دانشجوی دکتری وقتی در تجهیزات آزمایشگاه با کوچکترین نقص تجهیزات مواجه می‌شود نمی‌تواند مشکل را رفع کند، حتی بسیاری از اساتید نقص تجهیزات را متوجه نمی‌شوند.
* دانشگاه‌ها آدم باوجدان میهن‌دوست تربیت کنند
فارس: بنابراین به نظر شما دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی باید چه فارغ‌التحصیلی تحویل دهند؟
روستا آزاد: باید اولا آدم باوجدان تربیت کنند، دوم اینکه فرد متدین و میهن‌دوست تربیت کنند تا اگر چیزی هم یاد گرفت نگوید فلان‌جا ۵ دلار بیشتر می‌دهد و بخاطر پول کشورش را بفروشد، سوم اینکه تئوری‌های واقعی بلد باشد نه تئوری‌های انتزاعی و مسئله بعد اینکه کار عملی هم در کنار تئوری بداند.
در حال حاضر اگر به دوره‌های کارآموزی هم دقت کنید، دانشجویان در این دوره‌ها آنچنان کاری یاد نمی‌گیرند بلکه فقط به فکر گذراندن این دوره هستند و به نوعی می‌خواهند این دوره را از سر باز کنند.
بنابراین می‌توان گفت نظام آموزشی مسخ شده است، مفاهیم کارآموزی و آموزش مسخ شده است و در کنگره آموزش نیز تا جایی که من می‌دانم فقط چهار دانشگاه حضور دارند، بقیه دانشگاه‌ها کجا هستند؟ چرا تمام دانشگاه‌ها درگیر این موضوع نمی‌شوند تا یک نتیجه موفقیت‌آمیز به دست آید؟
فارس: با وجود تمام مشکلات، چطور می‌توان از فارغ‌التحصیلان کشور به بهترین نحو برای پیشرفت کشور بهره گرفت؟
روستاآزاد: قوه مجریه می‌تواند از طریق وزرای خوب بخصوص در بخش وزارت علوم و صنعت با تقویت ارتباط میان صنعت و دانشگاه سازوکار فعالیت و جنب و جوش در کشور را بهبود بخشد.
البته در حال حاضر به نظر می‌رسد مردم هم کم‌تقصیر ندارند و ۲۴ میلیون به افرادی رأی دادند که کارایی چندانی ندارند و خداوند سرنوشت هیچ ملتی را تغییر نمی‌دهد تا خودشان تغییر دهند، بنابراین به نظر می‌آید مردم ما فعال نیستند و یکی از عوامل این مساله وجود درآمد نفتی است که صد سال درآمد نفت برای ما منفعت نداشت، چرا که این درآمد به صورت غیرمنصفانه توزیع و باعث شد بیشتر به درآمد نفت تکیه کنیم و دلالان و واسطه‌گران به سود بیشتری برسند.
فارس: با این وجود آیا دانشگاه‌ها می‌توانند با توسعه اقتصاد دانش‌بنیان کمک کنند تا از اقتصاد متکی بر نفت خارج شویم؟
روستاآزاد: دانشگاه‌ها با تربیت نیروی سالم، مؤمن و با وجدان می‌توانند به این پیشرفت کمک کنند.
فارس: در حال حاضر به نظر شما شرکت‌های دانش‌بنیان در این راستا گام برداشته‌اند؟
روستاآزاد: شرکت‌های دانش‌بنیان در حال فعالیت هستند اما اگر نظام اقتصاد مشکل داشته باشد این شرکت‌ها هم با مشکل مواجه می‌شوند، شما اگر صد میلیون تومان پول داشته باشی چه می‌کنید؟ آیا در تولید به کار می‌برید؟
یکی از مشکلات ما کپی طرح‌های علمی است، یک محقق و مخترع وقتی طرحی را ارائه می‌دهد از مالکیت معنوی آن هراس دارد؛ من خودم یک سال است برای ثبت طرحم دویده‌ام و هنوز طرحم به ثبت نرسیده است.
* ۸۰ درصد نیروهای متخصص ناسا ایرانی هستند
فارس: بنابراین با توجه به اینکه شما معتقد هستید خارج شدن ما از اقتصاد نفتی و رونق تولید بخصوص تولید دانش‌بنیان یک ضرورت است، ما چگونه می‌توانیم به آن دست یابیم؟
روستاآزاد: باید شرایط تولید مناسب باشد و قوانین دست‌وپاگیر نباشد، وقتی نظام اجتماعی و سه قوا درست کار نکنند جوانان به رفتن از کشور فکر می‌کنند، جوانان مانند هر قشر دیگر در هر جامعه‌ای خوب و بد دارند و نمی‌توان گفت جوانان مشکل دارند یا خدای نکرده وطن‌فروش هستند، ما جوانی مانند مصطفی احمدی روشن داریم، بنابراین در هر قشری خوب یا بد وجود دارد، اگر نظام حاکم بر مسائل در زمینه‌های مختلف به خصوص قوه مجریه درست کار کند، وضعیت درست می‌شود، اما وقتی این کاره نباشند مشکل ایجاد می‌شود.
فارس: در حال حاضر در علم و فناوری در دنیا حرفی برای گفتن داریم؟
روستاآزاد: قطعا داریم، ۸۰ درصد نیروی متخصص ناسا ایرانی هستند، در مهندسی شیمی، مهندسان ما بسیار کارایی دارند، پالایشگاه خلیج فارس را خودمان طراحی کردیم و ساختیم.
ما در سلولهای بنیادی و علم فضایی و هسته‌ای کار کرده‌ایم و همیشه حرف برای گفتن داشتیم؛ احمدی‌روشن، علیمحمدی و شهریاری از همین دانشگاه‌ها بیرون آمدند.
* هرجا مردم وارد عمل شدند موفق شدیم
ما ظرفیت بسیاری در بخش علمی کشور دارید اما مشکل‌مان این است که در کشور اراده و برنامه وجود ندارد. برخی افراد نفوذی در کشور برنامه‌شان وادادگی است و عقیده دارند که چرا باید زحمت بکشیم، می توانیم به آمریکا عرض ارادت کنیم و مشکلات ما حل شود در حالی که مقام معظم رهبری به درستی فرمودند که هزینه وادادگی بیشتر از هزینه‌های دیگر است، اما آقایان فکر می‌کنند ایران اگر نوچه آمریکا باشد پیشرفت می‌کند، در حالی که کشورهای واداده به آمریکا وضعیت بسیار بدی دارند، مگر مصر یا پاکستان واداده آمریکا نیستند؟ بحث این است که باید همت کنیم و زندگی را خودمان اداره کنیم.
یکبار آقای هاشمی بحث لبخند زدن به غرب را انجام داد که اشتباه بود و حالا دوباره تکرار شد. امام(ره) فرمودند که اشراف نباید در رأس مملکت باشند، یعنی کسی که به رفاه و راحتی عادت کرده است نمی‌تواند کار مردم را انجام دهد بلکه کسی که در اوج فقر زندگی کرده، می‌تواند مردم را درک کند.
فارس: بنابراین با توجه به ظرفیت علمی کشور، آیا جوانان ما از طریق همت و اراده‌ای که شما مطرح کردید می‌توانند به پیشرفت و تولید دست یابند؟
روستاآزاد: مقام معظم رهبری بحث آتش به اختیار را مطرح کردند که این مسئله بسیار مهم است.
من یک بررسی بین آلمان و فرانسه داشتم که هر دو اروپایی و چشم آبی هستند، چرا اقتصاد آلمان بسیار بهتر از فرانسه است؟ چون آلمان در بخش اجتماعی و مردمی بهتر کار می‌کند، آنجایی که اقتدار ملی برپایه قدرت‌های اصیل مردمی شکل می‌گیرد حتما پیشرفت بهتری دارد و مقام معظم رهبری بحث آتش به اختیار را مطرح کردند یعنی جوانان منتظر دولت نباشند. ما هم که انجمن خیریه اشتغال را راه‌اندازی کردیم که یک کار مردمی است و منتظر دولت نیستیم، حتی اگر ثبت هم نشود ما کار خود را انجام می‌دهیم؛ در جریان جنگ و فشارهای اقتصادی و مشکلات دیگر ببینید هرجا مردم وارد شدند پیشرفت کردیم، هرجا منتظر دولت شدیم عقب ماندیم.
فارس: دانشگاه‌ها برای رونق تولید چه کار آتش به اختیاری می‌توانند انجام دهند؟
روستاآزاد: ما قراردادهای ارتباط با صنعت در دانشگاه منعقد کردیم تا کار علمی انجام دهیم و پول بگیریم، من از ۵۰۰ میلیون تومان قرارداد صنعتی در سال شروع کردم این قراردادهای ما به ۶۵ میلیارد تومان رسید.
در حال حاضر بسیاری از جوانان هیأت علمی دانشگاه خوب کار می‌کنند، به شرط اینکه خودشان دست به کمر خودشان بگیرند و منتظر دولت نباشند؛ دولت بیشتر بودجه‌اش را باید برای مسائل جاری هزینه کند، دولت فقط حقوق پرسنل کم‌کار خود را بدهد خیلی کار کرده و نمی‌تواند این کارها را انجام دهد.
به نظر من جوانان می‌توانند در بحث علمی و تولید هم آموزش ببینند و خودشان کار کنند، حتما به موفقیت می‌رسند همانطور که در انقلاب، جنگ، مدرسه‌سازی، دانش هسته‌ای و سیل اخیر خودشان کار انجام دادند.
مردم و جوانان باید همت کنند که بتوانند کاری کنند که دولت هرگز نمی تواند آن را انجام دهد، البته جوانان واقعا باید بخواهند، همانطور که در سیل، مسئله جنگ و سال‌های دفاع مقدس را به خاطر آوردیم که مردم چگونه به هم کمک می‌کردند و با کمک به یکدیگر به موفقیت رسیدند.
انتهای پیام/