به گزارش خبرنگار گروه علمی و دانشگاهی خبرگزاری فارس، شورایعالی انقلاب فرهنگی به عنوان نهادی که از سوی مقام معظم رهبری، «اتاق فرمان فرهنگی کشور» نامیده شده است، مسؤولیت حراست و پاسبانی از مرزهای فرهنگی انقلاب اسلامی را دارد و برای انجام این وظیفه براساس ماده ۵ آیین نامه ماهانه دوبار جلساتی را تشکیل می‌دهد که رئیس شورا، رئیس جمهور است و جلسات نیز با ریاست رئیس جمهور برگزار می‌شود اما جلسات شورایعالی انقلاب فرهنگی حدود ۵ ماه مسکوت باقی مانده بود و آخرین جلسه نیز روز سه‌شنبه به ریاست رئیس مجلس شورای اسلامی که نایب رئیس شورایعالی انقلاب فرهنگی است، تشکیل شد.
این مساله موجب اعتراض و بروز نگرانی‌هایی از سوی جامعه دانشگاهی اعم از اساتید و دانشجویان شد، به همین منظور گروه علمی و دانشگاهی خبرگزاری فارس با دعوت از چند دانشجوی کشورمان به واکاوی علل عدم تشکیل جلسات شورایعالی انقلاب فرهنگی پرداخت.
مژگان صلایی دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ اسلام دانشگاه الزهرا(س)، ریحانه پناهی دانشجوی کارشناسی علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی، امین پویان‌راد دانشجوی کارشناسی ارشد رشته مهندسی معدن دانشگاه صنعتی امیرکبیر در این میزگرد دانشجویی برخی مشکلات شورایعالی انقلاب فرهنگی و چرایی عدم برگزاری جلسات شورا را واکاوی کردند.
فارس: درباره شورایعالی انقلاب فرهنگی و جلسات آن صحبت کنید.
صلایی: من فکر می‌کنم اینکه بعد از چندین ماه جلسه شورا را برگزار کردند به دلیل فشارهای رسانه‌ای بود زیرا ظاهرا اینگونه مشخص می‌شد که اراده‌ای برای برگزاری جلسات شورایعالی انقلاب فرهنگی نیست.
البته دفتر تحکیم وحدت از دو سال گذشته روی این موضوع کار تخصصی کرده به طوریکه ساختار، محتوا و اسناد بالادستی شورا را هم بررسی کردیم؛ ما دو جلسه هم با آقای محمدرضا مخبردزفولی دبیر وقت شورایعالی انقلاب فرهنگی داشتیم اما در زمان دبیری آقای عاملی ارتباط ما کمرنگ تر شده که سعی کردیم ارتباط را همچنان حفظ کنیم و آقای عاملی یک سری مشکلات فرهنگی دانشگاه ها را از ما خواستند که ما این مجموعه مشکلات را ارسال کردیم.
* کم‌توجهی به جلسات شورا نشان از بی اهمیتی نسبت به فرهنگ جامعه دارد
فارس: شما گفتید تصورتان این است که برگزاری جلسه شورا به دلیل فشارهای رسانه‌ای بوده و هیچ اراده‌ای برای برگزاری جلسات در مسؤولان ندیده‌اید، به نظر شما علت این کم‌توجهی به جلسات شورا چیست؟
صلایی: به دلیل اینکه ریاست شورا را رئیس جمهورها برعهده دارند بنابراین برگزاری جلسات در دولت‌های مختلف دستخوش تغییراتی می‌شود البته این قدرت را ندارند که تغییر ایجاد کنند اما می‌توانند پویاتر یا منفعل‌ترش کنند اما در این دو دوره اخیر اهمیت کمی به شورا داده شده است و احساس می‌کنم که مساله فرهنگ در ذهنیت رئیس جمهور چندان دارای اهمیت نیست، مسائل مربوط به دانشگاه‌ها، علم و فناوری، فرهنگ بسیار گستره عظیمی دارد و اینکه برای این موضوعات وقت نمی‌گذارند نشان از بی اهمیتی نسبت به این موضوعات دارد.
من احساس می‌کنم این بی توجهی سبب می‌شود که اهتمامی برای برگزاری جلسات نداشته باشند، این جلسات باید هر دو هفته یکبار برگزار شود و مسوولیت برگزاری هم با رئیس شورا یعنی رئیس جمهور است.
حتی همان زمان که جلسات شورا را برگزار می‌کردند هم مستمر و به موقع برگزار نمی‌شد اما این بار چهار ماه به کلی جلسات برگزار نشد و حتی برای آخرین جلسه در چهار ماه پیش از برخی اعضا دعوت نکرده بودند و به همین دلیل افکار به این موضوع جلب شد.
برداشت ما از رفتار رئیس جمهور و نمود بیرونی رفتار وی این است که جلسات شورا اهمیت چندانی برای دولت ندارد و اینکه هیچ توضیحی هم برای عدم برگزاری نداده‌اند و هیچ قوه نظارتی هم برای برگزاری جلسات شورا به صورت مستمر وجود ندارد.
* مشکل کم‌توجهی به برگزاری جلسات شورا مشکل ساختاری است
پویان‌راد: مشکل کم توجهی به برگزاری جلسات شورا مشکل امروز و دیروز و چندماه اخیر نیست، مشکل یک سری ایرادات ساختاری است که به کل شورا وارد است.
یکی از مشکلات بحث ترکیب جلسه و ساختار شوراست، رئیس جمهور، رئیس است و رئیس مجلس و رئیس قوه قضاییه به عنوان دو نایب رئیس در شورا حضور دارند؛ یعنی در شورا ساختار اجرایی در کنار ساختار فکری قرار می‌گیرد که به نظر من باید این دو ساختار جدا شود یعنی یک جمعی به عنوان هیات اندیشه‌ورز شورا کار فکری انجام دهند و جمعی به عنوان قوه اجرایی باید فکر و برنامه‌های این هیات را اجرا کنند.
آنچه ما در اسناد شورا می‌بینیم کار فکری صورت گرفته و راهبردها مشخص شده اما نقش رئیس جمهور و بقیه اعضا صرفا امضای اسناد بوده است نه اینکه به نوع اجرای اسناد فکر کنند زیرا کنار هم گذاشتن این دو نوع کار مشکلاتی را ایجاد می‌کند.
ما چند دانشجوی همفکر برای بررسی مساله‌ای دور هم جمع می‌شویم چندین ساعت زمان صرف می‌شود تا به نتیجه برسیم، چطور اعضای مختلف شورا از جریانات فکری مختلف هر دو هفته یکبار که در نهایت ۴ ساعت دور هم هستند می‌توانند درباره مسائل کلان فرهنگی کشور به جمع‌بندی برسند؟ نفرات فکری راهبرد می‌نویسند اما نفرات اجرایی نیز باید به نتیجه برسند که چطور باید این راهبردها را اجرا کنند؟ هر مسؤول باید در حوزه خودش راهکار اجرایی را مطرح کند نه اینکه اعضای فکری مانند آقای رحیم‌پور ازغدی که راهبرد فکری را مطرح کرده‌اند راهکار اجرایی هم ارائه دهند؛ به نظر من در حال حاضر بخش اجرایی شورا فشل است.
* چرا اعضای شورا به عدم برگزاری جلسات واکنشی نشان ندادند؟
از طرفی شورا چه از نظر سنی چه از نظر کاری پویایی لازم را ندارد، مثلا چند نفر از برگزار نشدن جلسه در ترکیب شورا ناراحت می‌شوند؛ بیشتر اعضای شورا استاد دانشگاه هستند درگیر پایان‌نامه‌های دانشجویان هستند برخی هم در شورایعالی فضای مجازی هم عضو هستند و باید برای تمام این‌ها زمان بگذارند بنابراین جلسه که برگزار نشود خوشحال هم می‌شوند زیرا کارشان سبک‌تر می‌شود و همین می‌شود که با برگزار نشدن جلسات شورا مطالبه‌ای از اعضا برای برگزار شدن نمی‌بینیم، حتی دبیر شورا هم گویا با برگزار نشدن جلسات همراهی می‌کند زیرا دبیر شورا می‌توانست جلسات را با ریاست نایب‌رئیس‌ها تشکیل دهد اما اینکه چرا همراهی می‌کند را باید از خودشان بپرسیم.
پناهی: آنچه ما شنیده‌ایم این است که رئیس جمهور به طور کلی برای برگزاری جلسات شورا سنگ‌اندازی می‌کند که به نظر من یک دلیل کم توجهی رئیس جمهور به برگزاری جلسات شورا می‌تواند عدم هماهنگی گفتمانی و تعارضات فکری میان رئیس جمهور و طیف اعضای حقیقی شورا باشد چرا که صحبت‌ها و انتقادات این اعضا موجب برآشفتگی رئیس جمهور می‌شود و دلیل دیگر هم اینکه فرهنگ دغدغه رئیس جمهور نیست بنابراین برگزاری جلسات شورا برایشان اهمیتی ندارد.
مساله‌ای که وجود دارد این است که چرا رئیس جمهور می‌تواند تا این حد به جلسات شورا بی تفاوت باشد و به دلیل اینکه از فردی خوشش نمی‌آید جلسات را تشکیل ندهد، شاید دلیل این امر این باشد که قوه نظارتی موثری بر امور شورا وجود ندارد که روی رفتارها و عملکردهای نادرست نظارت کند.
* تبعات کم‌توجهی به جلسات شورا در دانشگاه‌ها
فارس: اصلا اگر جلسات شورا برگزار نشود چه اتفاقی رخ می‌دهد؟
پناهی: اینکه شورا کاملا رها شده و هیچ قوه نظارتی برای نظارت بر عملکرد آن نمی‌بینیم یکی از تبعاتش همین ولنگاری فرهنگی است که در دانشگاه‌ها می‌بینیم.
به طور مثال یکی از مسائل رخ دادن اتفاقات دانشگاه تهران در ماه اخیر است، وقتی شورا زمانی که باید وارد نمی‌شود و زمانی که باید سند اسلامی شدن دانشگاه‌ها را ارائه کند، این کار را انجام نمی‌دهد و به عنوان یک مرجع تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری فرهنگی عمل نمی‌کند نتیجه‌اش همین هرج و مرج فرهنگی است که در دانشگاه‌ها روز به روز بیشتر می‌شود و ما یک نهاد پاسخگو برای این مساله نداریم و نمی‌دانیم انباشت تعارضات و شکاف های فرهنگی که در دانشگاه‌ها به وجود می‌آید قرار است به کجا ختم شود.
پویان‌راد: این ولنگاری فرهنگی موجود در دانشگاه‌ها تبعات همین کم توجهی‌ها به جلسات شورایعالی انقلاب فرهنگی است که حتی زمانی که جلسات برگزار می‌شود هم خروجی آنچنانی ندارد، یعنی خروجی جلسات فقط چند سند بوده است.
صلایی: ما هر روز اتفاقات مهمی در دانشگاه‌ها شاهد هستیم، مباحثی وجود دارد که شورایعالی انقلاب فرهنگی باید برنامه های طولانی مدت برای آن داشته باشد مانند اسلامی کردن دانشگاه‌ها که شورا تقریبا قدمی برنداشته و فقط به یک سند خلاصه شده است.
| | مساله اسلامی کردن علوم انسانی هم بسیار عجیب است، در دانشگاه الزهرا(س) که در خاورمیانه جزء دانشگاه‌های دختر برتر است رشته‌ای به نام «حقوق زن در اسلام» را حذف می‌کنند و می‌گویند به جای آن رشته‌های دیگری را ایجاد کردیم اما ما نمودی از آن ندیده‌ایم |
وقتی اتفاقات متعدد را در دانشگاه‌ها می‌بینیم متوجه می‌شویم که واقعا نیاز است جلسات شورا حداقل همان دو هفته یکبار برگزار شود تا مسائل مهم دانشگاه‌ها مورد بررسی قرار گیرد و اگر نیاز به تذکر به مسؤولان دانشگاه دارد این کار صورت بگیرد و هر کاری که در حوزه اختیارات شورا هست را انجام دهند که اتفاقا حوزه اختیارات محدودی هم نیست اما متاسفانه این اتفاق رخ نداده است.
مقام معظم رهبری بر زبان فارسی تأکید دارند و بخشی از این مساله به عهده شورایعالی انقلاب فرهنگی است اما شورا کم‌کاری کرده است.
فارس: این کم‌کاری را ناشی از چه چیزی می‌دانید، شما گفتید فرهنگ در اولویت دولت نیست، پس چه مساله‌ای در اولویت است؟
صلایی: این سوال را باید از آقای رئیس جمهور بپرسید که چه مساله‌ای را اولویت می‌دانند، اما آنچه ما می‌بینیم این است که فرهنگ در اولویت نیست و اگر برخی از اعضای شورا هم بخواهند کاری کنند، مانع می‌شوند و به دلیل انتقاداتی که دارند به جلسات دعوت نمی‌شوند و هر کاری بتوانند برای جلوگیری از انجام کارهای مثبت انجام می‌دهند و اینکه دلیل انجام این کار چیست را می‌توانید از خودشان بپرسید.
پناهی: شاید بتوانیم این نکته را یادآور شویم که فرهنگ به طور مشخص جزء اولویت‌های ریاست جمهوری نبوده و آنچه ما می‌بینیم اینکه سیاست خارجی منفعلانه‌ای رو در پیش گرفته که تنها هم و غم‌شان را هم برای به نتیجه رساندن این سیاست خارجی قرار داده و از توجه کردن به بقیه ابعاد کاملا بازمانده است.
پویان‌راد: به نظر من برخی اعضای شورا چنین دیدگاهی ندارند که شورایعالی انقلاب فرهنگی قرارگاه فرهنگی کشور است، با وجود اینکه مقام معظم رهبری بارها بر این موضوع تأکید فرموده‌اند اما امروز جایگاه شورا اینچنین نیست.
| اگر شورا در جایگاه واقعی خود قرار داشت حالا ما باید درباره اقدامات بزرگ شورا و نتایج آن صحبت می‌کردیم نه اینکه سطح مسائل شورا در حدی باشد که برای بررسی دلیل برگزار نشدن جلسات شورا میزگرد تشکیل دهیم اما به دلیل اینکه هیچ کار اجرایی از سوی شورا صورت نمی‌گیرد سطح دغدغه‌ها درباره شورا به حدی پایین می‌آید که ما باید درباره برگزار شدن یا نشدن جلسات شورا صحبت کنیم | |
البته جلساتی هم که تشکیل می‌شود نتیجه آنچنانی ندارد زیرا اصلا مصوبه‌ها برای جامعه دانشگاهی شفاف نیست.
* باید قوه‌ای نظارتی برای ارزیابی عملکرد شورا وجود داشته باشد
فارس: چه راهکاری را برای حل این مشکلات پیشنهاد می‌دهید؟
پناهی: یکی از پیشنهاداتی که در رابطه با این مساله مطرح می‌شود اینکه قوه قضاییه به این مساله ورود کند، یعنی علاوه بر اینکه دادستان می‌تواند به عنوان مدعی‌العموم در رابطه با اقدامات خلاف قانون شورا وارد کار شود، قوه قضاییه هم به عنوان یک نهاد مرجع در زمینه رسیدگی به اقدامات خلاف قانون می‌تواند هم مصوبات خلاف قانون شورا و هم اقدامات را بررسی کرده و موضع بگیرد.
| لازم است که حداقل اعضای شورا به خودشان بیایند و اعتراضی به رویه کم توجهی به جلسات شورا داشته باشند | |
ورود رسانه‌ها به موضوعات شورا هم می‌تواند به عنوان کاتالیزور عمل کند و تا زمانی که قوه نظارتی بر شورا فعال شود، رسانه‌ها می‌توانند سریع‌تر نقش نظارتی را ایفا کنند که دغدغه‌مندی بین دانشجویان و حتی عامه مردم درباره مساله شورا ایجاد شود.
نکته بعدی هم اینکه شورا سعی کند ارتباط خود را با تشکل‌های دانشجویی و بدنه دانشجویی بیشتر کند، در حال حاضر کمیسیون دانشجویی شورا کاملا خوابیده و هیچ ارتباطی با قشر دانشجو ندارد اما تاکنون هر ارتباطی هم که با شورا برقرار شده از طرف خود بچه‌ها بوده است، این اهتمام به قشر دانشجو باید از طرف خود اعضای شورا باشد زیرا آن‌ها از درون دانشگاه بی خبر هستند و استفاده از ظرفیت بدنه دانشجویان می‌تواند به تنظیم اسناد کارگشا و موثر منجر شود.( نه اسنادی که صرفا یک سری مسائل کلی با ادبیات مبهم بیان کرده است)
صلایی: ما یک سری ایرادات را برای اجرای اسناد به شورا ارائه دادیم، اگر ارتباط دبیر شورا با دانشجویان بیشتر باشد شاید ما هم بتوانیم در زمینه ارائه مشکلات کمک کنیم، همین ارتباط با جوانان که مقام معظم رهبری هم بسیار بر آن تأکید دارند، مهم است چرا که حداقل جوانان می‌توانند مسائل روز را مطرح کنند تا شورا آن‌ها را در دستور بررسی قرار دهد.
شورایعالی انقلاب فرهنگی نسبت به اتفاق اخیری که در مدارس کشور ما رخ داد کاملا بی تفاوت بود، دریغ از یک بیانیه یا مصاحبه از اعضای شورا.
وزیر آموزش و پرورش می‌گوید سند ۲۰۳۰ اجرا نمی‌شود اما برخی مدارس به صورت مخفیانه آن را اجرا می‌کنند که این درد بزرگی است، چرا باید چنین اتفاقی رخ دهد؟ چه اصراری به اجرای این سند در مدارس کشور است؟ یکی از وظایف شورایعالی انقلاب فرهنگی همین است.
| | چرا سند تحول بنیادین آموزش و پرورش که به فرموده رهبر معظم انقلاب نسخه شفابخش است، اجرا نمی‌شود؟ به نظرم شورایعالی انقلاب فرهنگی وظیفه‌ای که برعهده دارد را به طور کامل فراموش کرده است |
وظیفه شورا در حد اینکه یک سند نصفه و نیمه با هزار اشکال و ایراد بنویسند خاتمه نمی‌یابد بلکه شورا باید به طور کلی روند اجرای اسناد را پیگیری و دنبال کند، امیدواریم تغییرات ساختاری در شورا ایجاد شود تا درزهای فرهنگی کشور بسته شود که این مساله کمک رسانه‌ها را هم می‌طلبد.
پویان‌راد: من از رسانه‌ها می‌پرسم که از چند نفر از اعضای شورا با سمت عضو شورا بودن‌شان مصاحبه گرفته‌اید و با آن‌ها درباره شورا صحبت کرده‌اید؟ چرا آقای عاملی نباید یک جلسه رسانه‌ای پرسش و پاسخ داشته باشد؟ چرا دبیر شورا و رئیس جمهور به عنوان رئیس شورا خود را در برابر مطالبات پاسخگو نمی‌دانند؟ به نظر من رسانه‌ها باید بیشتر به طرح موضوع درباره شورایعالی انقلاب فرهنگی بپردازند، رسانه‌ها باید ورود کنند و خودشان قوه نظارتی عمومی باشند، رسانه‌ها می‌توانند از مسؤولان اجرایی عضو شورا به جای سوالات روزمره‌ای که در اولویت خود قرار داده‌اند درباره مسائل فرهنگی و اجرای اسناد شورا بپرسند.
البته خوب است که قوه قضاییه به عنوان قوه نظارتی بر شورا ورود کند اما جنبه نظارتی عمومی بر شورا هم مغفول مانده که امیدواریم رسانه‌ها فعال‌تر درباره این مساله کار کنند.
شاخص‌های ارزیابی هم باید مشخص باشد تا ماهانه عملکردها بر اساس این شاخص‌ها ارزیابی شود.
انتهای پیام/