سرویس سیاست مشرق- روزنامه‌ها در لابه‌لای گزارش‌ها و سرمقاله‌ها، قسمتی از صفحات خود را به اخبار روزهای گذشته یا اخبار ویژه اختصاص می دهند که مشرق در ادامه به آنها اشاره می‌کند.
*****
کیهان
جروزالم پست: ایران می‌تواند مقابل تحریم‌های آمریکا بایستد
یک روزنامه صهیونیستی تصریح کرد ایران با همراهی کشورهای غیراروپایی می‌تواند در مقابل تحریم‌های آمریکا ایستادگی کند.
جروزالم پست نوشت: ایران با کمک آسیا در برابر تحریم‌های نفتی جدید آمریکا ایستادگی خواهد کرد.
این روزنامه افزود: واردات نفت هند از ایران همچنان به بیش از یک میلیون بشکه در ماه می‌رسد. «باراک سینر» کارشناس تحریم‌های ایران در موسسه «استراتژیک اینتلیجنسیا» معتقد است: هرچند اجرای تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ایران آسیب‌زننده است، اما این تحریم‌ها برای ملزم کردن ایران به پذیرش یک توافق هسته‌ای جدید موثر نخواهد بود. مشکل وادار کردن ایران این است که حتی بدون اتحادیه اروپا، تهران حمایت کلیدی از جانب آسیا دارد. روسیه و چین نیز با ایران همکاری مشابهی دارند.
به رغم گزارش‌های موجود از فشار اقتصادی بر ایران، سینر می‌گوید درصورتی‌که حتی همه چیز سخت‌تر شود پویش‌های بنیادی، ایران را در برابر سقوط کامل محافظت می‌کند.
وی با اشاره به چین گفت: تداوم جنگ تجاری با آمریکا، چین را به سمت ایران سوق می‌دهد به گونه‌ای که این کشور به دنبال توسعه زیرساخت خود در چارچوب راه ابریشم جدید در آنجا و افزایش فراورده‌های انرژی و تجاری خود از ایران است.
در گذشته وزرای اسرائیلی اعلام کرده بودند که جنگ تجاری ترامپ با چین می‌تواند مسیر وی برای منزوی کردن ایران را تضعیف کند.
اعتراض فرشاد مومنی به منطق «کی بود، من نبودم» دولت
یک کارشناس اقتصادی حامی دولت می‌گوید دولت باید نگاه سوداگرانه و لیبرال به اقتصاد را با نگاه عدالت‌محور و برنامه‌محور جایگزین کند.
فرشاد مومنی در گفت‌وگو با روزنامه آرمان، به نقش تیم مسعود نیلی دستیار اقتصادی روحانی در ریل‌گذاری دولت سازندگی (هاشمی رفسنجانی) پرداخت و اظهار داشت: آقای دکتر مسعود نیلی در سال 1376 در موسسه نیاوران مقاله‌ای را تحت عنوان «ارزیابی تجربه تعدیل اقتصادی در ایران» منتشر کردند. این مقاله یکی از صادقانه‌ترین گزارش‌های یکی از طرفداران افراطی برنامه «تعدیل ساختاری» در دوره پس از جنگ است و به وضوح نشان می‌دهد اینها در زمان آغاز این سیاست، چه طیف متنوعی از انتظارات درباره این سیاست را برای خود بار کرده بودند و به مرحوم آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی هم وعده دادند اگر این کار انجام شود، آن نتایج مطلوب به دست می‌آید. او در این مقاله قدم به قدم توضیح می‌دهد که چگونه تمام تصوراتشان در مواجهه با واقعیت‌های اقتصاد سیاسی ایران یکی پس از دیگری فرو می‌ریزد و آنچه را قرار بود به عنوان دستاوردهای اغواگر برای اقتصاد ایران به همراه داشته باشد، محقق نشد. در واقع این انتظارات نه تنها برآورده نشدند، بلکه ده‌ها گرفتاری کوچک و بزرگ دیگر هم برای ایران پیش آمد.
وی می‌افزاید: حال زمانی که سیاست تعدیل ساختاری به اجرا درآمد، یکی از اولین پیامدهای آن، در سال 1370، یعنی کمتر از دو سال پس از اجرای تعدیل ساختاری، اعتراضات پی‌درپی نسبتا گسترده شهری بود.
وی در پاسخ این سوال که برخی اقتصاددانان دولت را متهم به دستکاری بازار ارز می‌کنند، آیا می‌توان این فرضیه را قبول کرد؟ به عنوان مثال حسین راغفر معتقد است که دولت برای تسویه مطالبات مالباختگان موسسات غیرمجاز، با بالا بردن نرخ ارز درآمد خود را افزایش داد تا این مشکل را برطرف کند. آیا شما هم چنین نظری را تایید می‌کنید؟ گفت: درباره اینکه آیا خود دولت در زمینه تحولات و نوسانات نرخ ارز نقش دارد یا خیر، نیازی به مراجعه به دیدگاه اقتصاددانان مختلف نیست. فقط طی هفته‌های گذشته مقام بسیار گرامی ریاست‌جمهوری سه بار در صحبت‌های عمومی این مسئله را مورد اذعان قرار داد که «دولت هر لحظه که اراده کند می‌تواند نرخ ارز در بازار آزاد را به هر سطحی که می‌خواهد برگرداند.» از این صحبت چه استنباطی می‌توان داشت؟ متاسفانه عده‌ای علاقه‌مند هستند مدام افرادی از جمله دکتر راغفر را متهم کنند و بگویند که ایشان چنین چیزی را گفته است. اگر دکتر راغفر همچنین صحبتی را به میان آورده‌اند، مبتنی بر اظهارات صریح از سوی مقامات کلیدی از جمله رئیس‌جمهوری و همان‌طور بی‌شمار دلالت‌های دیگری است که در این زمینه وجود دارد.
مومنی با انتقاد از رفتار مسئولیت‌گریز و فرافکنانه مدیران دولت اظهار داشت: این شیوه اداره دولت به هیچ وجه چشم‌اندازهای آینده ایران را امیدوارانه نمی‌کند. شیوه‌های اجرایی هم به‌گونه‌ای است که مدام تقصیر را به گردن دیگری می‌اندازند و در این سال‌ها دچار «کی بود؟ کی بود؟»ها شده‌ایم. من توصیه می‌کنم اگر نهادهای نظارتی صلاح می‌دانند امکان یک گفت‌وگو و مناظره رودرروی مدعیان «کی بود؟ کی بود؟»ها را برقرار کنند تا هزینه و فایده اتفاقاتی که اینها به‌عنوان هنر خود مطرح می‌کنند، به زبان کارشناسی و با مقیاس عدد و رقم مورد واکاوی قرار گیرد و اگر محرز شد هزینه ادعای آنها بیش از فایده‌های آن بوده، می‌توانیم مشوقانه به آنها توصیه کنیم که در شیوه اداری اقتصادی کشور یک بازنگری انجام دهند.
وی درباره رفتار هفت‌ماه گذشته دولت در بازار ارز نیز می‌گوید: دولت رفتارهایش به‌گونه‌ای است که نشان می‌دهد به شیوه رسما اعلام نشده‌ای طمع دارد از افزایش نرخ ارز درآمد کسب کند؛ اما اگر قرار است کشور خوب اداره شود این طمع باید از بین برود. لازم است دولت یاد بگیرد و عادت کند که منحصرا در همان کادری که قانون بودجه تعیین می‌کند رفتارهای هزینه‌ای خود را تضمین‌گرایانه به اجرا بگذارد.
مومنی می‌افزاید ما به گزارش‌های رسمی که امکانات ارزی در اختیار دولت را مطرح می‌سازد، استناد کردیم و براساس آن گفتیم چرا وقتی دولت می‌تواند نیاز ارزی تولیدکنندگان را تامین کند، آن را به مطامع سوداگرانه که در بازار ثانویه وجود دارد گره می‌زند؟ در گزارشی که تحت عنوان سند برنامه ششم توسط سازمان برنامه و بودجه تهیه شد، آنها گفتند که می‌خواهیم طی برنامه پنج ساله ششم توسعه، به طور همزمان 169 هدف کلی، 566 استراتژی و حدود 1500 سیاست اجرایی را با هم پیش ببریم. هر شخصی که الفبای اقتصاد را بداند متوجه می‌شود که این عبارت‌پردازی‌ها بیشتر به کار «ادخال سرور فی‌قلوب» می‌آید. در واقع آنچه به نام سند برنامه ارائه شده نه درک روشنی از مفهوم برنامه دارد و نه درکی از استراتژی. ما پیشنهاد کردیم که دولت یک هدف را اعلام کند که آن هم حرکت به سمت توسعه عادلانه است.
من در کتابی که سال 1396 تحت عنوان «عدالت اجتماعی، آزادی و توسعه در ایران امروز» منتشر کردم یک اتمام حجت شرعی با آقای حسن روحانی انجام دادم. در این کتاب نوشتم که چرا راه نجات ایران منحصرا از کانال توسعه عادلانه عبور می‌کند. اگر ما در این کانال حرکت کنیم، می‌توانیم با کمترین هزینه و بیشترین دستاورد از چالش‌های مربوط به تحریم‌های ظالمانه آمریکا با موفقیت عبور کنیم و شرایطی فراهم شود که آقای روحانی بتواند از بخشی از خطاهای گذشته فاصله بگیرد و به مردم و تولیدکننده‌ها گوشه چشمی نشان دهد.
حمایت پمپئو از فتنه‌گران و اعتراف به ناکامی بزرگ مقابل ایران
اظهارات دیروز وزیر خارجه آمریکا هرچند حاوی زیاده‌گویی و لاف‌های گزاف فراوان بود اما در عین حال برخی خبرهای مهم و اعترافات از سر ناچاری را در خود نهفته داشت.
مایک پمپئو دیروز در کنار تکرار چندمین بار بازگشت تحریم‌ها، اذعان کرد هدف از تحریم‌ها حمایت از گروهک‌های وطن‌فروشی است که سالهاست در خدمت نقشه‌های آمریکا برای بی‌ثبات‌سازی ایران فعالیت می‌کنند اما نتیجه نمی‌گیرند.
پمپئو که پیش از این رئیس سازمان جاسوسی سیا بوده، گفت: فشار تحریم‌ها، فرصتی برای مخالفان رژیم فراهم می‌کند تا تغییراتی را که خواستار آنند در رژیم به وجود آورند.
این همان خطی است که فتنه‌گران سال 88 به مقامات آمریکایی دادند؛ آنها پس از شکست در آشوب سیاسی و رد شدن دروغ‌ها و خیانت‌هایشان، گرای فشار اقتصادی برای گرفتن انتقام از ملت ایران را دارند. روزنامه لس‌آنجلس‌تایمز مهرماه سال 1388 از قول یک مقام آمریکایی به نام جان‌ها نوشت «مطمئنا پیامی که از گردهمایی اخیر فعالان اپوزیسیون- که بین آنها افراد نزدیک به سران جنبش سبز حضور داشتند- شنیدم، این بود که تحریم باید هرچه شدیدتر اعمال شود؛ تحریم ضعیف یا تدریجی، فقط به رژیم امکان می‌دهد که خود را با وضعیت جدید تطبیق دهد.»
مایک پمپئو دیروز یک اعتراف مهم و تلخ برای آمریکا هم داشت. او در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه ایران در عراق بسیار قدرتمند است، واکنش آمریکا به تاثیر ایران بر نفوذ متحدان واشنگتن چیست؟، گفت: «بر همین اساس که می‌گوییم برجام مانع فعالیت‌های ایران نشده است و به همین خاطر است که روی فعالیت‌های مالی ایران متمرکز می‌شویم. ایران فشار زیادی را در عراق وارد کرده و برجام نتوانست جلوی نفوذ ایران را در منطقه بگیرد.»
آمریکایی‌ها اذعان می‌کنند برجام قرار بوده قدرت و نفوذ منطقه‌ای ایران را به تحلیل ببرد تا بتوانند فشار ناکام در یک دهه گذشته را موثر کنند اما در این نقشه بزرگ ناکام مانده‌اند و ایران قدرتمند شده است. آنها از این ناراحتند که تحولات سیاسی عراق همسو با آرمان‌های جمهوری اسلامی و خلاف مطامع آمریکا رقم خورده است.
خراسان
تغییر نظر مهم دولت درباره احراز کالای قاچاق
در حالی که دولت در مصوبه بهمن سال 1395 خود خطاب به وزارتخانه های اطلاعات و اقتصاد و ستاد مبارزه با قاچاق کالا، تاکید کرده بود خرید، فروش، حمل یا نگهداری به قصد خروج کالای قاچاق، باید در مراجع ذی صلاح احراز شود، بر اساس ابلاغیه روزهای اخیر یک مسئول ارشد اجرایی به مخاطبان فوق، ضمن تغییر تعریف کالای موضوع قاچاق، اعلام شده این بخش از ابلاغیه دو سال قبل، به پیشنهاد ستاد مبارزه با قاچاق کالا و تایید دولت، حذف شده است.
تذکر صریح به مسئولان درباره انتشار داده های امنیتی و دفاعی
اگرچه بر اساس ماده 64 قانون برنامه ششم توسعه، دستگاه‌های اجرایی موظفند به منظور افزایش بهره وری نظام ملی نوآوری و ایجاد شفافیت در انجام پروژه‌های تحقیقاتی، فهرست طرح‌های پژوهشی و پایان نامه های خود را در یک سامانه ثبت کنند، یک مسئول مهم دولتی با ارسال ابلاغیه ای در روزهای اخیر به تعدادی از اعضای کابینه، متذکر شده دستگاه های مربوط در خصوص اطلاعات و داده های دارای موضوعات امنیتی، دفاعی و طبقه بندی، قوانین و مقررات مصوب شده در سال های گذشته را مد نظر قرار دهند تا موجب افشای اسناد نشود.
ایران
واکنش یک نماینده به مقررات جدید پوشش در دانشگاه آزاد
خبر اول اینکه، عضو کمیته آموزش عالی کمیسیون آموزش و تحقیقات در مجلس با اشاره به کشف فساد مالی در پرونده پذیرفته شدگان دانشگاه آزاد، گفت: بهتر است دانشگاه به جای پرداختن به مسائلی مانند پوشش دانشجو به مسائل اصلی بپردازد.به‌گزارش خانه ملت، محمود صادقی با یادآوری اینکه بر اساس اطلاعات واصله به کمیسیون آموزش در موضوع پذیرش چند برابری دانشجوی پزشکی در دانشگاه آزاد فساد رخ داده و مبالغی جابه‌جا شده، افزود: متأسفانه نوعی نگاه سیاسی در دانشگاه آزاد حاکم شده که تمام مسائل را تحت شعاع خود قرار داده و مواردی مانند «هاشمی زدایی» در دانشگاه آزاد پیگیری می‌شود. صادقی همچنین با اشاره به دستورالعمل ضوابط تعیین مصادیق مجاز و غیرمجاز پوشش در دانشگاه آزاد، رعایت شئونات را ضروری اما شخصی و فردی دانست و افزود: «دغدغه اصلی دانشگاه آزاد باید توسعه علمی به جای پرداختن به مسائلی از این دست باشد.»
ترکیه به‌دنبال بازداشت رضا ضراب
شنیدیم که، مقامات ترکیه دستور بازداشت رضا ضراب، تاجر طلا را که علیه یک بانکدار این کشور در نیویورک شهادت داده بود ، صادر کرده‌اند.
به‌گزارش ایسنا به نقل از رویترز، رضا ضراب ۳۴ ساله، یک ایرانی- ترکی دوتابعیتی، شاهد دولتی دادگاه مهمت هاکان آتیلا، معاون سابق مدیر کل «هالک‌بانک» ترکیه بوده که به جرم کمک به ایران برای دور زدن تحریم‌های امریکا محاکمه شده بود.
یک دادگاه در استانبول، روز دوشنبه دستور بازداشت رضا ضراب، تاجر طلا، را به اتهام بازسازی غیرقانونی یک ویلای تاریخی - شخصی و همچنین نقض قانون حفاظت از میراث فرهنگی و طبیعی ترکیه صادر کرده است.این در حالی است که ضراب در سال ۲۰۱۶ توسط امریکا به جرم کمک به ایران برای دور زدن تحریم‌های ایالات متحده بازداشت و سال گذشته مجرم شناخته شد و مشخص نیست که آیا ترکیه می‌تواند تا پایان نیافتن حبس ضراب در امریکا، در قبال حکم جدید وی کاری انجام دهد یا نه.
بازداشت یک روزنامه نگار اصلاح‌طلب
دست آخر اینکه، مسعود کاظمی روزنامه نگار اصلاح‌طلب روز گذشته بازداشت شد. به‌گزارش امتداد، هنوز علت دستگیری و نهاد بازداشت‌کننده این روزنامه نگار مشخص نیست. کاظمی سابقه کار در روزنامه‌هایی چون شرق و قانون را در کارنامه خود دارد.
آرمان
زورگویی آمریکا نتیجه معکوس داشت
وزیر امور خارجه به اعمال مجدد تحریم‌های ضدایرانی ایالات متحده آمریکا واکنش نشان داد. محمدجواد ظریف در توئیتر خود نوشت: امروز آمریکا با اعمال مجدد تحریم‌هایی علیه ایران که مردم عادی را هدف قرار می‌دهد، از دادگاه عالی و شورای امنیت سازمان ملل سرپیچی کرد. اما زورگویی آمریکا نتیجه معکوس داشته است، آن هم نه تنها به این علت که برجام اهمیت دارد، بلکه به این خاطر که جهان نمی‌تواند به ترامپ و شرکایش اجازه دهد که نظم جهانی را برهم بزنند. آمریکا - و نه ایران - منزوی شده است.
مخالفت اروپا با تحریم‌های ضدایرانی
مسئول امور اقتصادی اتحادیه اروپا اعلام کرد که اتحادیه اروپا مخالف تحریم‌های آمریکا علیه ایران است. پیر مسکوویچی، مسئول امور اقتصادی اتحادیه اروپا چند ساعت پس از اعمال مجدد تحریم‌های ضدایرانی آمریکایی‌ها در این رابطه اظهار کرد: اتحادیه اروپا با این اقدام آمریکا موافقت نمی‌کند. به گزارش ایسنا، دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در ماه مه همزمان با خروج از برجام گفت که تحریم‌ها علیه ایران را بازمی‌گرداند. در روزهای اخیر نیز مقامات این کشور بارها تاکید کرده‌اند که بخش دوم این تحریم‌ها در موعد مقرر، یعنی پنجم نوامبر اعمال خواهد شد. واشنگتن همچنین با ارائه جزئیاتی جدید درباره این تحریم‌ها اعلام کرده است که قصد دارد نام ۷۰۰ نهاد و شخص ایرانی را در فهرست سیاه تحریم‌های خود قرار دهد.
وظیفه هیات عالی نظارت مجمع
دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: در صورتی که مجلس ایرادات شورای نگهبان در خصوص لایحه CFT را نپذیرد، این لایحه به مجمع تشخیص مصلحت نظام خواهد آمد و بررسی می‌شود. محسن رضایی در پاسخ به سوال دیگری پیرامون هیات عالی نظارت و بررسی لایحه CFT در این هیات نیز اظهار کرد: وظیفه هیات عالی نظارت بررسی همه مصوبات دولت، مجلس و قوه قضائیه برای تطبیق با سیاست‌های کلی نظام و اصلاح مغایرت‌ها است. وی ادامه داد: لوایح و قوانینی که توسط شورای نگهبان مغایر با قانون اعلام می‌شود بر اساس اصل ۱۱۰ قانون اساسی به مجلس بازمی‌گردد و رفع ایراد می‌شود.
عضویت در اتحادیه جهانی ارتباطات
وزیر ارتباطات در صفحه اینستاگرام خود از عضویت ایران در اتحادیه جهانی مخابرات خبر داد.، محمدجوادآذری جهرمی در صفحه رسمی خود نوشت: لحظاتی پیش پیامکی از وزیر ارتباطات اندونزی دریافت کردم که در آن انتخاب ج.ا.ایران به عنوان عضو شورای حکام اتحادیه جهانی ارتباطات را تبریک گفته بود. به یاد دارم پس از سخنرانی در جمع وزرای ارتباطات و دیپلمات‌های سایر کشورها در دبی، دبیرکل اتحادیه گفت با این صحبت‌ها و مذاکراتی که داشته‌اید، همه ایران را تحسین کردند. پیش‌بینی او بر انتخاب ایران با رای بالا بود. امروز و در روز آغازین بازگشت تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا، پس از مدت‌ها، یک اجماع جهانی برای انتخاب ایران با رای ۱۴۶ کشور دنیا و با رایی بالاتر از کشورهای پرسابقه‌ای چون روسیه، آفریقای جنوبی، لهستان، آذربایجان و... شکل گرفت. زمان، زمان خودباوری است. باور کنیم که می‌توانیم.
تحریم بیش از 700 فرد و شرکت ایرانی
وزارت خزانه‌داری آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد دفتر کنترل دارایی‌های خارجی این وزارتخانه اسامی بیش از ۷۰۰ فرد، شرکت، هواپیما و کشتی را به فهرست تحریم‌ها علیه ایران اضافه کرده است. نهاد آمریکایی اضافه کرده این اقدام، «یکی از اقدامات اساسی برای احیای تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران است که بعد از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) رفع شده بودند.» در این بیانیه آمده است: «هدف از این اقدامِ دفتر کنترل دارایی‌های وزارت خزانه‌داری آمریکا، مختل کردن توان ایران جهت تأمین مالی فعالیت‌های مخرب این کشور است. این اقدام فشار مالی بی‌سابقه‌ای روی حکومت ایران برای مذاکره بر سر توافقی جامع قرار می‌دهد که جلوی دستیابی ایران به سلاح اتمی را می‌گیرد، مانع توسعه سلاح‌های بالستیک ایران می‌شود و به فعالیت‌های مخرب وسیع ایران پایان می‌دهد.» خزانه‌داری آمریکا همچنین اعلام کرد اقدام امروز شمار افراد و سازمان‌هایی که ظرف کمتر از ۲ سال در دولت ترامپ تحریم شده‌اند را به بیش از ۹۰۰ مورد می‌رساند و نشان‌دهنده «بالاترین سطح فشار اقتصادی روی ایران» است. این وزارتخانه اعلام کرده به موجب اقدام امروز ۵۰ بانک ایرانی و شعبات داخلی و خارجی آنها هدف قرار گرفته‌اند.