گروه سلامت خبرگزاری فارس-محمد تاجیک: جمعیت هلال احمر یکی از دستگاه های امدادی در مواقع بحران و وقوع حوادث طبیعی و غیر طبیعی است.

یکی از سازمان های تابعه جمعیت هلال احمر سازمان داوطلبان است که در آن افراد بیش از 29 سال می توانند بدون بروکراسی های اداری جذب این سازمان شده و با فراگیری آموزش هایی در مواقع بحران و نیاز هموطنان حادثه دیده، به کمک رسانی به همنوعان خود همت گمارند.

این سازمان اکنون دومیلیون نفر عضو دارد و این افراد در هنگام وقوع حوادث طبیعی و غیر طبیعی به میدان آمده و دست گیر هموطنان می شوند.

برای آشنایی با فعالیت های این سازمان با محمد نصیری، رئیس سازمان داوطلبان جمعیت هلال احمر به گفت وگو نشستیم.

وی در این گپ و گفت به موضوعات مختلفی عضویت دو میلیون نفر داوطلب در این سازمان،کیفیت بالای خدمات ارائه شده توسط داوطلبان در مواقع بحران،پیشنهاد استفاده از نیروهای داوطلب در آموزش و پرورش و قوه قضائیه ،مشارکت 40 هزار نفری داوطلبان در سیل اخیر کشور و...اشاره کرد.

مشروح این گفت وگو در ادامه از نظرتان می گذرد.

محمد نصیری اظهار داشت:‌جمعیت هلال احمر قدمتی قریب 95 سال دارد و یکی از شعب صلیب سرخ است. برای امدادرسانی به افراد و آسیب دیدگان از حوادث مختلف تشکیل شده است و یک NGO و تشکلی است که بعد از سازمان ملل متحد، هیچ تشکلی مانند او در دنیا شعبه ندارد؛ به طوری که اکنون 140 کشور در هلال احمر فعالیت  می‌کنند. هر زمان و هر کجا که اتفاق و حوادث طبیعی مانند سیل و زلزله روی می‌دهد، اولین مجموعه‌ای که به صورت ملی و بین‌المللی مداخله می‌کند، مجموعه جمعیت هلال احمر است.

البته موضوعات جدیدی به خدمات هلال احمر اضافه شده مانند تامین خون سالم و اینکه مردم در اهدای خون مشارکت کنند. مداخله در موضوعاتی مانند خشکسالی یکی دیگر از برنامه‌های این جمعیت بوده است مانند حضور و کمک ایران در خشکسالی کشور سومالی.

جمعیت هلال احمر ساختار متعددی دارد که برخی از آنها  در کشورها مشترک است؛ مانند حوزه جوانان و داوطلبان که در همه دنیا داوطلبان تعریف شده‌اند. البته بخش نیروی موظفی در جمعیت هلال احمر وجود دارد اما برآیند کاری و رویکرد آن داوطلبانه است. برای اینکه کار داوطلبانه را سمت و سو داده و گسترش دهیم و بهره‌وری مناسبی به همراه داشته باشد، نیاز به سازوکاری دارد که این سازوکار وجود دارد.

در ایران نیز این سازوکار در قالب سازمان جوانان و داوطلبان وجود دارد. در سازمان داوطلبان کار اصلی  ایجاد زمینه برای داوطلب است تا ارائه خدمت کند. ما می‌گوییم کاری که داوطلب می‌کند حتما داوطلبانه و به اصطلاح برای دل خود باشد و در ازای آن کار هیچ مبلغی دریافت نکند اما از طرف دیگر کار داوطلب هزینه‌های نیز به همراه دارد؛ مثلا ما برای انجام کار توسط داوطلب باید هزینه‌های وابسته به کار را تامین کنیم.

در اساسنامه جمعیت هلال احمر دو نکته وجود دارد که مصوب مجلس نیز هست. اول اینکه اساس کار جمعیت هلال احمر داوطلبانه است و دوم اینکه جمعیت یک تشکل مردم نهاد است و پولی که دولت در برخی جاها به ما پرداخت می‌کند سرفصل آن  اعانه است؛ یعنی در حقیقت خرید خدمات توسط دولت از جمعیت هلال احمر است که اگر این حیثیت حفظ شود ما می‌توانیم کار کنیم و آن را توسعه دهیم.

وقتی بحران اتفاق می‌افتد و قرار است ما مواد غذایی به نیازمندان برسانیم اگر خواسته باشیم از ساختار حکومتی و دولتی مواد مورد نیاز را بخریم، مدت زمان زیادی را می‌گیرد و بحران تمام می‌شود. نکته عجیبی که حجت‌الاسلام رحیمیان تولیت مسجد مقدس جمکران می گفت این بود که «برای ما تعجب داشت که این همه ساختار و وزارتخانه وجود دارد اما امام (ره) برای آنها نماینده ولی فقیه انتخاب نکرد اما وقتی هلال احمر مطرح شد برای آن نماینده ولی فقیه معرفی کرد؛ یعنی آنچه در اینجا اتفاق می‌افتد و هرچه هزینه‌کرد می‌شود با نظر و زیر نظر نماینده ولی فقیه انجام می‌شود.

آنچه که وجود دارد برای تامین منابع یک تشکل مردم نهاد چند موضوع را تصور می‌کنیم. اول منابع مالی که از مردم جمع می‌کنند.

دوم؛ منابعی که از محل مسئولیت اجتماعی بنگاه‌های اقتصادی تامین می‌شود.

سوم؛ حق عضویت‌هایی که در آن موسسه افراد پرداخت می‌کنند.4

چهارم؛ مبالغ و کمک‌هایی که  حاکمیت به آن خیریه‌ها می‌کنند.

پنجم؛نیروی انسانی که در مجموعه داوطلبان «داوطلب» تعریف شده و اینکه فرد، داوطلبانه مشارکت کند.

البته مدیریت داوطلبی، مدیریتی خاص است. مدیریت یک نیروی انسانی موظفی شامل پرداخت حقوق، ساعت ورود و خروج،مسئولیت کاری و... است اما در مدیریت داوطلب هیچ کدام از این مباحث وجود ندارد. برای نمونه شما می‌خواهید نیروی داوطلب را در کنار نیروی موظف مورد استفاده قرار دهید که این استفاده در کنار هم خود چالش‌هایی به همراه دارد. برخی اوقات چالش، حسادت نیروی موظف به نیروی داوطلب است و برخی وقت‌ها، نوع برخورد نیروی موظف با نیروی داوطلب است.

آنچه ماهیت و مبنای مجموعه حوزه داوطلبان و جوانان در هلال احمر است، این است که این سازوکارها را با هم هماهنگ و درست کنیم تا بتوانیم در مواقع لزوم از نیروی داوطلب استفاده کنیم و شرایط و انگیزه لازم را فراهم کنیم. از نظر کیفیت و سطح خدمات و قدرت عملیات، نیروی داوطلب از نیروی موظف مؤثرتر است. علت آن این است که نیروی داوطلب برای دل خود کار می‌کند و نیت در کارکرد آن مشخص می‌شود.

فارس: چه تعداد نیروی داوطلب در سازمان داوطلب جمعیت هلال احمر فعالیت می‌کند.

*سازمان داوطلبان جمعیت هلال احمر 2 میلیون نیروی داوطلب دارد

نصیری: در جمعیت داوطلبان هلال احمر هیچ کاری وجود ندارد که اگر بخواهیم انجام دهیم و نیاز به نیرو و داوطلب داشته باشیم نتوانیم نیروی داوطلب را  تامین کنیم و نیروی داوطلب وجود نداشته باشد؛ چرا که همیشه تقاضای حضور داوطلبان از میزان کاری که ما تعریف می‌کنیم بالاتر است؛ البته اکنون سازمان داوطلبان جمعیت هلال احمر 2 میلیون نیروی داوطلب دارد.

برای نمونه در پلدختر و لرستان هنگام وقوع سیل اخیر شدت استقبال نیروهای داوطلب برای ارائه خدمات به مردم به حدی بود که ما مجبور شدیم برای نیروهای داوطلب سقف قائل شویم. همبستگی بین مسئولان و مردم باعث شد خیلی از تکانه‌هایی که دشمن قصد داشت در حوزه‌های اقتصادی و فرهنگی وارد کند، خنثی شده یا به عقب بیفتد.

خیلی از دستگاه‌ها از نیروی داوطلب استفاده نمی‌کنند؛ با توجه به اینکه به چنین نیروهایی نیز نیاز دارند اما قوانین و مقررات به آنها اجازه این کار را نمی‌دهد. برای نمونه 20 درصد خون کشور در تهران مصرف می‌شود اما تنها 14 درصد خون مورد نیاز کشور در تهران اهدا می‌شود که این  پرسش مطرح می‌شود که اختلاف این دو عدد چیست و چرا این طور اتفاق می‌افتد.

 اگر خواسته باشیم به آن پاسخ دهیم، باید بگوییم به دلیل این است که اگر فردی بخواهد خون خود را اهدا کند باید چندین ساعت وقت خود را صرف این کار کند. در مقابل، سازمان انتقال خون می‌گوید من یک دستگاه دولتی هستم که اجازه استخدام نیرو ندارم یا در نهایت چند نیرو را می‌توانم جذب کنم.

*راه اندازی مرکز انتقال خون با کمک خون گیران داوطلب

ما با سازمان انتقال خون تفاهم کرده‌ایم و آنها اعلام کرده‌اند که «خون گیر» داوطلب می‌خواهیم و ما نیز به آنها گفتیم که این افراد را برای شما تامین می‌کنیم؛ در نتیجه در 9 مرداد آینده  اولین مرکزی که نیروهایش صد در صد داوطلب اداره می‌شوند و  حداقل 100 نیروی داوطلب در خود دارد و به صورت سه شیفته کار می‌کنند  در منطقه یک تهران راه‌اندازی می‌شود. این افراد کسانی هستند که به صورت داوطلب دوره آموزش خون گیری را گذرانده‌اند و تا ما دیگر مجبور نباشیم خون مورد نیاز برای تهران را از شهرستان انتقال دهیم.

فارس: آیا سازمان داوطلبان تفاهم‌نامه‌هایی با دستگاه‌های مختلف امضا کرده است؟

نصیری: بله، از سال گذشته این کار را شروع کرده‌ایم و اکنون 20 تفاهم نامه با دستگاه‌ها را در شرف امضا داریم؛مانند سازمان بهزیستی، کمیته امداد، وزارت کشور و سازمان انتقال خون.

فارس: آیا با آموزش و پرورش  تفاهم‌نامه‌ای داشته اید؟

نصیری: هنوز با آموزش و پرورش به تفاهم نامه نرسیده‌ایم. البته باید گفت ما عده زیادی معلم بازنشسته داریم و در مقابل آموزش و پرورش اعلام می‌کند که در تهران بخش زیادی از ناظم‌های مدارس مجبور به رفتن سر کلاس هستند؛ به دلیل اینکه با کمبود معلم مواجه هستند.

*پیشنهاد استفاده از معلمان داوطلب در آموزش و پروش

آموزش و پرورش نمی‌تواند از نیروی بازنشسته خود استفاده کند اما نیرویی که 30 سال کار معلمی کرده می‌تواند نیروی داوطلب ما در سازمان داوطلبان باشد و به آموزش و پرورش کمک کند. ما این موضوع را به آموزش و پرورش پیشنهاد دادیم که می‌توانیم چنین کاری را برای آنها انجام دهیم و نیروی داوطلب از سوی ما در سر کلاس درس حضور پیدا کند. البته این نیروها همان نیروهای بازنشسته آموزش و پرورش هستند که به صورت داوطلبانه قصد دارند در آموزش و پرورش فعالیت کنند.

*پیشنهاد به کار گیری نیروی داوطلب در قوه قضائیه

نمونه دیگر در دستگاه قضایی است. در این دستگاه شعب سرپرستی، تعداد زیادی حکم در خصوص محجورین صادر می کنند که باید یک فرد کارهای مربوط به حکم‌ها را انجام دهد. حال، آیا دستگاه قضایی برای همه این حکم‌ها نیروی لازم را دارد که باید گفت: خیر اینطور نیست، اما نیروی داوطلب ما که توانایی این کار را دارد می‌تواند کارهای مربوطه را انجام دهد و ما این موضوع را به قوه قضائیه پیشنهاد داده‌ایم.

*فعالیت 8 هزار نفر در هلال احمر/مشارکت 40 هزار نیروی داوطلب در سیل اخیر

هلال احمر در کل کشور در مجموع 8 هزار نیروی موظف دارد؛ در حالی که در سیل اخیر در کشور 40 هزار نیروی داوطلب به ما کمک می‌کردند که 12 هزار نفر از این تعداد از خانم‌ها بودند که در بحث جمع‌آوری کمک، بسته‌بندی و تفکیک کالاها از مبدا فعالیت می‌کردند؛ به شکلی که ما پاسخگوی دریافت کمک داوطلبان نبودیم. برای نمونه یک سوله در استان لرستان وجود داشت که 500 نفر در آن به صورت شیفت‌بندی  کار می‌کردند.

*کمک 90 آفرود سوار به سیل زدگان

آفرود سوارها در سیل اخیر حضور فعال داشتند؛ به شکلی که 90 ماشین آفرودی از مردم در سه استان سیل زده در اختیار ما قرار داشت و توزیع کمک‌ها را به جوانان آفرودسوار واگذار کرده بودیم. این افراد 30 روز پا به پای ما به مردم خدمات می‌دادند.

*فعالیت 42 موسسه خیریه در مناطق سیل زده

فارس: درباره ارتباط خیریه‌ها با سازمان داوطلبان توضیح دهید؟

نصیری: در برنامه پنج ساله هلال احمر آمده است که ما باید به توانمندسازی خیریه‌ها کمک کنیم و اولین موضوع توانمندی خیریه‌ها مدیریت در بحران است و آموزش‌هایی که لازم است به آنها بدهیم. ما می‌گوییم هر موسسه خیریه تخصصی باید در مواقع بحران آماده باشد.

برای نمونه در حوادث مختلف مثل سیل اخیر اگر بیمار هموفیلی درگیر باشد خیریه مربوطه باید وارد عمل شده و نیم نگاهی به موضوع بحران داشته باشد. البته بیشترین ارتباطی که با خیریه‌ها داشته‌ایم موضوع حمایتی بوده است. در سیل اخیر 42 مؤسسه خیریه کشوری با ما در کمک رسانی به مردم سیل زده مشارکت داشتند و ما این خیریه‌ها را درمناطق مختلف سیل‌زده تقسیم بندی کرده و به آنجا می‌فرستادیم.

*آموزش رایگان مدیریت بحران به تمام خیریه های کشور

فارس: اکنون چه تعداد خیریه  با سازمان داوطلبان به طور مشخص ارتباط داشته و چطور همکاری دارند؟

نصیری: یکسری کارکردهای ما در حوزه حمایتی است و در آنجا خیریه‌هایی که در حوزه درمان کار می‌کنند با ما همکاری مشترک دارند و یکسری نیز در موضوع بحران فعال هستند. مؤسسات خیریه که ظرفیت لازم را دارند مانند همان 42 خیریه اعلام شده به ما در موضوع بحران کمک می‌کنند.

البته ما قصد داریم به سراغ همه خیریه‌ها برویم و به صورت رایگان آموزش مدیریت و مداخله در بحران را به آنها ارائه دهیم. اکنون به طور خاص با 42 خیریه در مدیریت بحران کار می‌کنیم.

فارس: درباره طرح‌های مختلف اجرا شده یا در حال اجرا در سازمان داوطلبان توضیح دهید.

نصیری: طرح داوطلب «کار در روستا» یکی از طرح‌های ماست که این همان شالوده کاری است که در ابتدای انقلاب به صورت جهادی توسط دانشجویان در مناطق روستایی انجام می‌شد و اکنون این طرح در حال انجام است.

«طرح نیابت»؛ این طرح در خصوص سالمندان در خانه است و موضوع خدمت رسانی به این افراد است.

طرح بعدی طرح «سلامت یار» است که مرحله پایلوت آن انجام شده و قصد داریم به صورت کشوری آن را اجرا کنیم.

*اجرای طرح «سلامت یار» در بیمارستان های کشور

سلامت یار کسی است که وقتی فردی وارد بیمارستان می‌شود به او مراجعه می‌کند و خدمات جانبی مانند تهیه ویلچر، کارهای مربوط به بستری و ترخیص بیمار را انجام می‌دهد. تفاهم نامه این طرح با وزارت بهداشت به امضا رسیده است و مرحله پایلوت آن انجام شده و در حال ابلاغ این طرح به کل کشور هستیم.

طرح‌های دیگری که درسال‌گذشته انجام شده طرح «نذر آب »بود. با توجه به خشکسالی‌های استان سیستان و بلوچستان در مرداد سال گذشته سازمان داوطلبان فراخوان عمومی و اختصاصی برای جمع‌اوری کمک‌های نقدی جهت کمک به آسیب دیدگان ناشی از خشکسالی با عنوان نذر آب ارائه داد که در این فراخوان در سه بخش خدمات سلامت محور و اعزام 19 کاروان سلامت به استان سیستان و بلوچستان در سطح ملی، ارائه خدمات معیشتی و تامین آب شرب در منطقه یاد شده از جمله این طرح بود.

همه ساله کاروان‌های سلامت توسط مراکز استان‌ها به مناطق محروم اعزام می‌شوند و وسایل و تجهیزات مورد نیاز اعم از دارو، بسته‌های بهداشتی و ... با هماهنگی مراکز ذیربط، پزشکان و پیراپزشکان داوطلب در این مناطق اجرا می‌شود؛ضمن اینکه همزمان با چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی سازمان داوطلبان جمعیت هلال احمر برنامه 40 سال خدمت را در قالب اعزام 40 کاروان سلامت به 40 منطقه کشور پیش‌بینی و برنامه‌ریزی کرد .

با توجه به وقوع زلزله در جنوب غرب کشور 4 کاروان سلامت توسط استان‌های گلستان، اصفهان، فارس و همدان به مناطق زلزله‌زده کرمانشاه اعزام شد.

  در سال 97، بیش از 1200 کاروان سلامت به مناطق محروم اعزام شده و بیش از 10 هزار داوطلب شامل پزشک متخصص و عمومی، پیراپزشک و سایر داوطلبان در این کاروان‌ها مشارکت داشتند و نزدیک به 200 هزار نفر از افراد این مناطق از خدمات این کاروان‌ها استفاده کردند.

اجرای طرح «همای رحمت» در ماه مبارک رمضان و برگزاری برنامه‌های نوروزی فرشتگان رحمت و نیابت در ایام نوروز، از دیگر برنامه‌های بود که با همکاری خیرین و نیکوکاران به منظور خدمات رسانی و حمایت از افراد بی‌سرپرست و بد سرپرست در قالب تهیه و توزیع بسته‌های حمایتی اجرا شد.

طرح «ققنوس» یکی دیگر از طرح‌های اجرا شده بود که در آن در پی وقوع حادثه ناگوار آتش‌سوزی در یکی از مدارس استان سیستان و بلوچستان و فوت تعدادی از دانش‌آموزان با دستور رئیس جمعیت هلال احمر، تجهیز و تامین وسایل گرمایشی استاندارد و ایمن برای مدارس ابتدایی این استان در دستور کار قرار گرفت و سازمان داوطلبان جمعیت هلال احمر با استفاه از ظرفیت‌ها و کمک‌های مردمی، تامین وسایل گرمایشی استاندارد مراکز دبستانی و پیش دبستانی را تقبل کرد.

طرح دیگر «ارمغان مهر» است که این برنامه به منظور بهره‌مندی کودکان بی‌سرپرست و محروم از کمک‌های داوطلبی همزمان با بازگشایی مدارس با توزیع لوازم‌التحریر و لوازم بهداشتی و ویزیت دانش‌آموزان بی‌بضاعت اجرا می‌شود.

طرح ملی «نیابت» با مشارکت سازمان‌های مرتبط صورت می‌گیرد. در این طرح اعضا و داوطلبان علاقه مند پس از ثبت‌نام بر اساس توان و تعهد خود در زمان های مخصوصی در طول سال ا نتخاب و سازماندهی شده و پس از شناسایی خانواده‌های مخاطب خود، مانند خانواده شهدا و جانبازان یا سالمندان در زمان مشخص به عنوان فرزند از دست رفته یا نداشته خانواده ذکر شده انجام امور این خانواده‌ها را بر اساس تعهد و تخصص خود بر عهده می‌گیرند.

*بهره مندی 250 هزار نفر از خدمات بهداشتی چادر سلامت

طرح «چادرهای سلامت» به منظور ارائه و مشاوره  خدمات درمانی شامل ویزیت رایگان و...در مناسبت های مختلف هفته سلامت ،هفته هلال احمر،  هفته کاهش اثرات بلایای طبیعی و روز جهانی داوطلبان برگزار می شود.

در سال گذشته بالغ بر3500 چادر سلامت با مشارکت بیش از 3000 پزشک و پیراپزشک و سایر داوطلبان برپاشد و بیش از 250 هزار نفر از این خدمات بهره مند شدند.

انتهای پیام/