به گزارش خبرنگار گروه علمی و دانشگاهی خبرگزاری فارس، اهمیت شناخت انسان‌ها از مغز و ذهن با توجه به اینکه حیات انسان به مغز مرتبط است، می‌تواند بسیار زیاد باشد.

این شناخت با دانش علوم شناختی مرتبط است و براین اساس، موضوع هوش مصنوعی و ربات‌ها، علم پزشکی، آموزش و پرورش، سلامت روانی و اجتماعی، سیاست و افکار عمومی، امنیت و دفاع، اقتصاد و بهزیستی، مهندسی و رابطه انسان و فناوری نیز با علوم شناختی ارتباط می‌یابد.

* علوم‌شناختی چیست؟

علوم شناختی شاخه‌ای میان‌رشته‌ای از رشته‌های مختلفی مانند روان‌شناسی، فلسفه ذهن، عصب‌شناسی، زبان‌شناسی، انسان‌شناسی، علوم رایانه و هوش مصنوعی است که به بررسی ماهیت فعالیت‌های ذهنی مانند تفکر، طبقه‌بندی و فرایندهایی که انجام این فعالیت‌ها را ممکن می‌کند می‌پردازد.

* زیر شاخه‌های اصلی علوم شناختی
مدل‌سازی شناختی، روانشناسی شناختی، علوم‌اعصاب شناختی، زبان‌شناسی شناختی و فلسفه ذهن از زیرشاخه‌های اصلی علوم شناختی است.

مدل‌سازی شناختی، دانشی است با تمرکز بر ساخت مدل‌هایی که بتواند عملکردهای شناختی و رفتار مغز انسان را توصیف کند.

روان‌شناسی شناختی نیز به بررسی فرایندهای درونی ذهن از قبیل حل مسئله، حافظه، ادراک، شناخت، زبان و تصمیم‌گیری می‌پردازد.

علوم اعصاب شناختی به بررسی مغز و فعالیت‌های آن می‌پردازد، در حالی‌که روان‌شناسی شناختی وقایع ذهنی را مستقل از فعالیت مغزی بررسی می‌کند، رویکرد علوم‌اعصاب شناختی بر این پایه استوار است که فعالیت‌های ذهنی برخاسته از فعالیت‌های مغزی بوده و به این ترتیب توضیح فرایندهای شناختی مستلزم گردآوری اطلاعات دربارهٔ مغز است.

زبان‌شناسی شناختی نیز حوزه‌ای مبتنی بر زبان است؛ در این دانش، زبان همچون یک جزء اساسی شناخت انسان با کارکردی شناساننده تلقی می‌شود.

برخی از زیر شاخه‌های اختصاصی زبان‌شناسی شناختی، معناشناسی واژگانی، رویکرد شناختی به دستور زبان و استعاره‌های شناختی هستند.

فلسفه ذهن نیز شاخه‌ای از فلسفه است که زیرمجموعه فلسفه تحلیلی قرار دارد و به مطالعه ماهیت ذهن، فعالیت‌های ذهن، خصوصیات ذهن، هشیاری و رابطه آن‌ها با بدن می‌پردازد، نقش فلسفه در علوم شناختی فراتر از نقشی است که فلسفه در علوم دیگر دارد.

* علوم شناختی و کاربردهای آن

با توجه به اینکه علوم شناختی زیرشاخه‌های بسیاری دارد، کاربردهای فراوانی نیز برای این دانش وجود دارد.

فناوری‌های برآمده از این دانش در تعامل با دانش‌ها و فناوری‌های همگرا (زیستی، نانو و اطلاعات) می‌تواند به ارتقای کیفیت زندگی بشر، رفع کاستی‌های ناشی از آسیب‌های مغزی، تولید سامانه های هوشمند و استفاده بهینه از ذهن و قوای فکری انسان کمک کند. 

با استفاده از یافته‌های علوم شناختی می‌توان زمینه‌های بالقوه اختلالاتی مانند خوانش‌پریشی و درخودماندگی را در کودکان از طریق تصویر برداری عصبی پیش‌بینی کرد و با انجام مداخله به موقع عصب‌شناختی و تصویر برداری مجدد از آن، از ترمیم آن مطمئن شد.

هوش مصنوعی نیز به عنوان دانش ساخت رایانه‌ها تحقیقاتی متمرکز بر یادگیری، حل مسئله، ادراک، پردازش زبان دارد.

 ارتقاء توانمندی‌های مغز در زمینه کارکردهای شناختی از جمله ادراک، توجه، هشیاری، حافظه، تصمیم‌گیری، تجزیه و تحلیل، استدلال، تعادل خلقی از دیگر کاربردهای علوم شناختی است.

عملکرد حوزه تشخیص در هوش مصنوعی نیز به این حوزه مرتبط می‌شود.

ساخت بازی‌های رایانه‌ای، ربات‌ها و آموزش‌های این حوزه هم می‌تواند در حوزه علوم شناختی قرار گیرد.

علوم شناختی به تحلیل و درک رویدادهای اجتماعی و رفتارهای سیاسی نیز کمک شایان توجهی می‌کند.

حتی مقوله تغییر ذهن نیز جزء کاربردهای علوم شناختی به شمار می‌رود، اینکه چگونه ما می‌توانیم در روابط شخصی و اجتماعی خود بر دیگران تأثیر بگذاریم و اساساً تحول ذهنی و فکری چگونه پدید می‌آید.

یافته‌های علوم شناختی در قلمروی دفاعی و امور امنیتی نیز میدان فعالیت وسیعی کسب کرده‌است.

علوم شناختی حتی در اقتصاد و بازرگانی نیز کاربرد دارد و اقتصاد شناختی در کنار نظریه‌های دیگر تصمیم‌گیری همچون انتخاب عقلانی موسع یا محدود، نظریه بازیها، نظریه پویایی سیستم‌ها می‌تواند به درک فرایند تصمیم‌گیری در اقتصاد و بازرگانی کمک کند.

رابطه انسان و فناوری موضوعی است که در مهندسی شناختی مورد مطالعه قرار می‌گیرد. 

به گزارش فارس، کنفرانس ملی علوم شناختی و رسانه برای نخستین بار توسط خبرگزاری فارس با همکاری دانشگاه شهید بهشتی، 11 مهرماه امسال برگزار می‌شود.

انتهای پیام/