کرمان – باغ هرندی یکی از زیباترین باغ‌های ایرانی است که در مرکز شهر کرمان به حال خود رها شده و کمتر کرمانی تا کنون برای بازدید از این باغ به آن پا گذاشته است.
باغ هرندی یکی از مهم‌ترین مکان‌های تاریخی کرمان در عصر قاجار و پهلوی به شمار می‌رود، این باغ یکی از محل‌های اسکان رضا شاه در سفرش از تهران به بندرعباس برای انتقال به تبعیدگاه بود، رضا شاه که به صورت ناگهانی و اجباری تهران را ترک کرده بود بعد از خراب شدن خودرو شخصی‌اش در شهر کرمان که هنوز در باغ هرندی نگهداری می‌شود چند روز در این شهر اقامت کرد و بسیاری از کارهای اداری خود را در این شهر انجام داد و در نهایت با خودروی شخصی هرندی عازم بندرعباس شد.
هرندی یکی از متمولین و افراد مورد اعتماد مردم کرمان بوده که اقدامات زیادی برای توسعه شهر کرمان انجام داده است، باغی که نام هرندی بر آن گذاشته شده در چهار راه طهماسب آباد کرمان و در انتهای یک خیابان سنگ‌فرش قرار گرفته است.
باغ تاریخی در قلب کرمان فراموش شده است
اما این باغ به دلیل عدم برنامه ریزی مناسب هیچ گاه نتوانسته به جایگاه حقیقی خود در حلقه گردشگری دست یابد، هر چند که هزینه‌های بسیاری در سال‌های اخیر برای بازسازی باغ فتح آباد شد و باغ شاهزاده نیز از اهمیت بالایی برخوردار است اما اگر سری به باغ هرندی بزنید، می‌بینید که این باغ نیز چیزی از این دو باغ کم ندارد و وجود درختان کهنسال، حوضچه‌های پلکانی و عمارت مرکزی، زیبایی بی‌نظیری به آن بخشیده است.
با وجود اینکه یک موزه در امارت مرکزی این باغ مستقر شده است اما مردم کرمان نشان داده‌اند در غیاب مراکز تفریحی، کمتر به موزه‌ها توجه دارند
هر چند میراث ساختمان مرکزی این باغ را مرمت کرده است اما هم‌چنان بخش‌های زیادی از این باغ به خصوص سنگ فرش، حجره‌های اطراف نیاز به مرمت دارد و نحوه نگهداری از باغ نیز مناسب نیست، حوض‌های باغ خالی از آب رها شده و در برخی موارد فواره‌های سنگی نیز شکسته است، حوض بزرگ بالای عمارت نیز مملو از لجن شده است.
باغی که متروکه شد
درختان نیز وضعیت بسیار نامناسب دارند، آنچه که در نگاه اول از این باغ دیده می‌شود متروکه شدن این عمارت است هر چند موزه در این باغ قرار دارد اما استقبال از موزه نیز مطلوب نیست.
دهها حجره اطراف این عمارت نیز اکثراً متروکه هستند و یک موزه نابسامان از فسیل‌های کرمان و چند کلاس نقاشی و خطاطی و یگان حفاظت میراث فرهنگی در این باغ مستقر هستند.
مقایسه عفیف آباد شیراز و باغ هرندی کرمان اختلاف عملکردها را نمایان می‌کند
یکی از شهروندان کرمانی می‌گوید: در شیراز باغ موزه‌ای به نام عفیف آباد وجود دارد که موقعیت و کاربری موزه هرندی کرمان را دارد اما متاسفانه باغ هرندی کرمان نقش خود را از دست داده است چون نه به خوبی معرفی شده است و نه کاربری مناسبی دارد. در واقع اگر همین الان به مسئولان شهر کرمان بگویید باغ هرندی را به حلقه گردشگری و نشاط اجتماعی وصل کنید تازه یاد این باغ می‌افتند و تاکنون به عنوان یک موزه به آن نگاه می‌کردند.
احمد کارور یکی از شهزوندان کرمانی می‌گوید: باغ عفیف آباد شیراز به مرکز تفریح و شادی مردم تبدیل شده است در حالی که در کرمان به گونه‌ای کار شده که حتی یک شهروند کرمانی هم رغبتی برای ورود به این باغ ندارد، هر روز هزاران نفر از کرمان برای بازدید از فتح آباد و باغ شاهزاده کیلومترها راه می‌پیمایند اما باغی که در چند متری محل زندگی شان قرار دارد را ندیده‌اند.
میراث فرهنگی و دستگاه‌های فرهنگی و شهری باید با برگزاری ویژه برنامه‌هایی در باغ هرندی و تبلیغات و ساماندهی محوطه باغ زمینه را برای پویا شدن و از بن بست خارج شدن مهیا کنند
مریم کربلایی یکی دیگر از شهروندان کرمانی است که می‌گوید: میراث فرهنگی و دستگاه‌های فرهنگی و شهری باید با برگزاری ویژه برنامه‌هایی در باغ هرندی و تبلیغات و ساماندهی محوطه باغ زمینه را برای پویا شدن و از بن بست خارج شدن آن مهیا کنند اما اگر در حال حاضر به این مکان بروید کاملاً متروکه بودن باغ مشخص است.
وی افزود: وجود یک پارکینگ در مجاورت باغ منظره بسیار ناپسندی را ایجاد کرده است در حالی که یک خیابان سنگ فرش زیبا در مقابل پارک قرار دارد و باید درب خروجی پارکینگ از سمت باغ هرندی بسته شود.
این شهروند گفت: به دلیل وجود پارکینگ و کم عرض بودن خیابان عملاً خیابان سنگ فرش از انتهای کوچه به سمت چهارراه یک طرفه شده و گردشگران امکان حرکت به سمت باغ هرندی را ندارند.
وی درباره بحث‌هایی در خصوص قرار داشتن موزه در این باغ و مسائل امنیتی گفت: دقیقاً همین وضعیت در باغ عفیف آباد شیراز نیز وجود دارد و هیچ مشکلی ایجاد نشده است ضمن اینکه می‌توان تدابیر مناسب را اتخاذ کرد.
درخواست مردم از استاندار کرمان: سرمایه تاریخی مردم را از بن بست خارج کنید
وی گفت: این باغ سرمایه مردم کرمان است اما متاسفانه رها شده و مدتی هم کاربری اداری داشته است که شرایط بسیار نا مناسبی داشت اما در حال حاضر بخشهایی از باغ مرمت شده و تنها اقدامی که باید انجام شود دمیدن روح زندگی در باغ است که گویا کسی قصدی در این زمینه ندارد. ما از استاندار کرمان تقاضا داریم همان طور که آقای رزم حسینی باغ فتح آباد را احیا کرد آقای فدایی باغ هرندی را از بن بست خارج کند و این مکان را به محل شادی و نشاط عمومی تبدیل کند.
محمد احمدی، یک کارشناس گردشگری در خصوص باغ هرندی می‌گوید: متاسفانه باغ نقشی تاثیر گذار در زمینه گردشگری ندارد و با وجود قرار گرفتن یک موزه در باغ اما استقبالی برای بازدید از این مکان نمی‌شود.
وی گفت: باغ هرندی به دلیل وقایع دوران پهلوی شهرت دارد اما ساخت این باغ به دوران قاجار باز می‌گردد و توسط فردی به نام عدل السلطنه احداث شده است.
احمدی بیان کرد: این باغ ثبت ملی است و یکی از زیباترین باغ‌های تاریخی ایران و استان کرمان محسوب می‌شود که به دلیل قرار گرفتن در شهر می‌تواند نقش قابل توجهی در توسعه گردشگری و نشاط اجتماعی داشته باشد.
وی مساحت این باغ را ۲۵ هزار مترمربع دانست و افزود: دلیل اینکه اسم باغ به نام هرندی گذاشته شده است خریداری این باغ از نوادگان سردار نصرت توسط تاجر معروف کرمانی بوده که در نهایت به اسم این تاجر نام‌گذاری شده است.
بنای داخلی تلفیقی از معمای ایرانی و فرنگی است
وی در خصوص بنای داخلی این باغ گفت: این معماری در کرمان منحصر به فرد است چون نقشه ساخت بنا در واقع تلفیقی از معماری فرنگی و ایرانی است اما تمام ویژگی‌های یک بنای ایرانی را می‌توانید در این عمارت ببینید.
احمدی گفت: ساختمان مرکزی دو طبقه است که در حال حاضر ساختمان همکف موزه ساز و طبقه اول هم موزه باستان شناسی است.
جلوی احداث یک خیابان از موزه به خیابان شریعتی را گرفتند
محمد مهدی افضلی، رئیس روابط عمومی میراث فرهنگی استان کرمان در خصوص ساماندهی باغ می‌گوید: هم اکنون یک موزه در ساختمان مرکزی باغ مستقر است و به همین دلیل نگرانی‌های امنیتی در خصوص واگذاری حجره‌های اطراف باغ به بخش خصوصی مطرح است که البته می‌توان با تمهیداتی این مشکلات را نیز رفع کرد.
وی تصریح کرد: چند سال قبل میراث فرهنگی اقدام به خریداری پلاک‌های اطراف باغ برای اجرای طرح‌های توسعه‌ای کرد و قرار بود یک خیابان از باغ هرندی به سمت خیابان شریعتی احداث شود تا رفت و آمد بهبود پیدا کند اما متاسفانه در حالی که تنها یک پلاک به این خیابان فاصله داشتیم مجوز احداث طبقه دوم این بنا صادر و یک مرکز خرید در آن احداث شد.
وی همچنین به وجود یک پارکینگ در کنار باغ اشاره کرد و بیان کرد: وضعیت اطراف باغ هرندی باید ساماندهی شود تا بتوانیم رفت و آمد به مجموعه را تسهیل کنیم.
افضلی بیان کرد: طرح‌هایی در دستور کار میراث قرار دارد اما نیاز به حمایت و همکاری دستگاه‌های مختلف داریم و امیدواریم با تملک ساختمان‌های اطراف بتوانیم باغ را احیاء کنیم و به یکی از مکان‌های گردشگری پویای کرمان مانند میدان گنجعلیخان تبدیل شود.
مردم کرمان منتظرند تا مسئولان شهر کرمان با تدبیر و تصمیم گیری مناسب باغ هرندی را به یکی از مراکز فعالیت‌های فرهنگی و هنری تبدیل کنند و آنچه را که در کاروانسرای گنجعلیخان شاهد هستیم در این موزه نیز ببینیم.