به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی با بررسی موانع رونق تولید در بخش کشاورزی اعلام کرده است که سن بالای کشاورزان در روستاها که ۴۱ درصد بهره‌برداران بیش از ۵۵ سال دارند، مانع اصلی در رونق این بخش است.

*سالخوردگی کشاورزان

یکی از موارد مهم در تحلیل نیروی کار بخش کشاورزی، که بر بهره‌وری تولید تأثیر دارد، ترکیب سنی شاغلان در بخش است. طبق جدول زیر در سال 1393 سن حدود 41 درصد از کل جمعیت شاغل در بخش کشاورزی، 55 سال و بالاتر بوده است و با توجه به روند مهاجرت جوانان روستایی، احتمالاً این عدد با افزایش در سالهای آتی نیز مواجه خواهد شد.

همچنین در سال 1393 تنها ۵.۵ درصد از نیروی کار بخش کشاورزی، جوانان 10 تا 29 ساله بوده‌اند، در حالی که این میزان در سال 1345 ،بالغ بر 41 درصد بوده است. 

همچنین سهم شاغلان 55 سال و بیشتر از نیروی کار بخش کشاورزی، در دوره 1393-1345 از حدود 12 درصد به حدود 41 درصد افزایش یافته است. به بیان دیگر، سهم نیروی کار مسن از کل نیروی کار بخش کشاورزی، در دوره مذکور3.4 برابر شده است.

 عدم شکل‌گیری جامعه مهندسی قوی در بخش کشاورزی

طبق قانون تأسیس سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی جمهوری اسلامی ایران، این سازمان موظف به تلاش در جهت ارتقای سطح دانش، گسترش فن‌آوری جدید در کشاورزی و رشته‌های مرتبط، تلاش در جهت حفظ و پایداری محیط زیست و منابع پایه تجدیدشونده (آب و خاک، دام و طیور، آبزیان، جنگل و مرتع) به منظور دستیابی به توسعه پایدار، تلاش در جهت افزایش کمی و کیفی تولیدات بخش کشاورزی و تلاش در جهت ساماندهی امر اشتغال مهندسان کشاورزی و منابع طبیعی بوده است، ولی شاخص‌هایی مانند میزان خروج دانش‌آموختگان کشاورزی و منابع طبیعی از بخش کشاورزی و تجارب طرح‌ها و سیاست‌هایی مانند طرح کلینیک‌های گیاه‌پزشکی و طرح ناظر فروشگاه‌های سم و کود، حاکی از عدم توفیقات جدی این سازمان است. 

غفلت از فعالیت‌های ترویج کشاورزی

در ساختار موجود بخش کشاورزی و در شرایطی که کشاورزان معیشتی امیدی به سازوکارهای حمایتی برای جبران خسارات ناشی از تأثیرات عوامل بیرونی بر کاهش تولید ندارند، تغییر شیوه‌های تولید فعلی و سنتی را توجیه‌پذیر نمی‌دانند. در بسیاری از موارد این کشاورزان واحدهای تولیدی خود را با همان روش‌های سنتی مدیریت می‌کنند و حتی ابتدایی‌ترین اصول پرورش و تولید را رعایت نمی‌کنند.

این کشاورزان ریسک پذیرش فن‌آوری‌های نوین را در شرایطی می‌پذیرند که نتایج آن را طی چند سال متوالی در واحدهای تولیدی مشابه به چشم ببینند. این امر ناشی از عدم دسترسی ایشان به آموزش‌های ترویجی کاربردی و عملی است که به نوبه خود سبب کاهش بهره‌وری نیروی کار شده است.

در واقع آموزش و ترویج کشاورزی به ویژه در زمینه فعالیت‌هایی مانند پرورش زنبور عسل، تولید گیاهان دارویی، باغات و حتی زیر بخش زراعت رها شده است. در بسیاری از موارد افراد علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی هیچگونه راهنمایی فنی مؤثری از طرف ادارات جهاد کشاورزی شهرستان‌های خود دریافت نمی‌کنند. این وظیفه وزارت جهاد کشاورزی است که از طریق تشکل‌های بخش خصوصی و یا در صورت ضرورت به طور مستقیم، بتواند خدمات مشاوره‌ای را با کیفیت لازم در اختیار علاقه‌مندان و سرمایه‌گذاران قرار دهد.

بخش عمده‌ای از کاهش فعالیت‌های آموزش و ترویج کشاورزی، ناشی از رهاسازی این وظیفه توسط دولت، به اسم کوچک‌سازی و عدم تعیین جایگزین مناسب و نظارت مستمر بر عملکرد آن بوده است. در همین راستا باید منافع ‌کوتاه‌مدت، کشاورزی مدرن مانند افزایش میزان تولید و یا کاهش استفاده از نهاده‌ها و صرفه‌جویی در هزینه‌ها و همچنین منافع بلندمدت آن، از جمله افزایش بهره‌وری و بهره‌برداری کارا از منابع، به صورت مستمر برای کشاورزان بیان شود.
انتهای پیام/ب