به گزارش خبرنگار گروه علمی و دانشگاهی خبرگزاری فارس، در کتب لغت مختلف برای «فرهنگ» تعاریف مختلفی آمده است، اما به طور کلی اینگونه آورده‌اند که فرهنگ دربرگیرنده رفتارهایی است که متاثر از اعتقادات، ارزش‌ها و اخلاق افراد از وی سر می‌زند و در کل به زندگی افراد جهت داده و مسیر زندگی افراد بر همان مبنا پایه‌گذاری می‌شود.
این سبک زندگی در میان افراد یک جامعه نیز نهادینه می‌شود به طوریکه هر جامعه‌ای دارای فرهنگ و آداب و سنن خاص خود است که مردم یک جامعه در اجتماع بر همان مبنا رفتار می‌کنند.
ما ایرانیان مسلمان نیز سبک زندگی‌مان را بر مبنای فرهنگ خاص خود که همان فرهنگ اسلامی‌ایرانی است، تعیین کرده‌ایم اما در سالیان گذشته و بخصوص پس از انقلاب اسلامی این فرهنگ بسیار مورد هجمه دشمنان قرار گرفته به طوریکه مسؤولان کشورمان با برنامه‌ریزی‌های مختلف در صدد جلوگیری از بروز آثار این هجمه‌ها در جامعه بوده‌اند.
رهبر معظّم انقلاب اسلامی نیز که همواره بر مباحث فرهنگی تأکید بسیار دارند، بارها شورایعالی انقلاب فرهنگی را به عنوان «اتاق فرمان فرهنگی کشور» معرفی کرده‌اند.
رهبر معظم انقلاب 23 خردادماه سال 90 در دیدار با اعضای شورایعالی انقلاب فرهنگی فرمودند: ما [باید] وضع فرهنگى مطلوب کشور را تصویر کنیم و اجزاء متشکل آن را در مقابل خودمان ترسیم کنیم، بعد ببینیم کجاها اولویّت دارد، کجاها احتیاج به مراقبت بیشتر دارد؛ به آنجاهایى که در این مدت مغفول‌عنه باقى مانده، برسیم و مسئله را دنبال کنیم؛ یک جاهایى سرمایه‌گذارى بیشترى لازم دارد، به اینها توجّه کنیم. این، مهندسى فرهنگى است.
همچنین ایشان افزایش نشاط کار و ابتکار، ارتقاء اعتماد به نفس فردی و ملی، افزایش امید، مصرف صحیح و تقویت گرایش به کالاهای ساخت داخلی، توجه بیشتر به نشانه ها و آثار «اسلامی، ایرانی و انقلابی» در معماری عمومی کشور و افزایش خطرپذیری و شجاعت اقدام را از جمله اهداف مثبت فرهنگی خواندند و افزودند: زمینه دستیابی به این اهداف در جامعه وجود دارد و تحقق آنها، مستلزم تبیین مهندسی فرهنگی، برنامه ریزی و تلاش بیشتر است.
شورایعالی انقلاب فرهنگی با تدوین اسنادی در حوزه‌های مختلف فرهنگ در صدد تحقق مطالبه مقام معظم رهبری بوده است، ستاد مهندسی فرهنگی هم در راستای این امر تشکیل شد اما به گفته بسیاری از کارشناسان و حتی مسؤولان هنوز با آنچه خواسته رهبر معظم انقلاب است، فاصله داریم؛ مقام معظم رهبری نیز با اشاره به ناکافی بودن کارهای انجام شده در زمینه مهندسی فرهنگی، تأکید کرده‌اند: باید این مسئله مهم را خیلی جدی‌تر گرفت.
به عقیده کارشناسان فرهنگ کشور، برای تحقق مهندسی فرهنگی باید طراحی، نوسازی و بازسازی سیستم فرهنگ صورت گیرد.
نزدیک به 18سال از طرح موضوع مهندسی فرهنگی توسط مقام معظم رهبری(مدظله العالی) می‌گذرد، سند مهندسی فرهنگی برای دومین بار در سال 1393 توسط رئیس جمهوری برای اجرا ابلاغ شد و به دنبال آن تشکیل ستاد راهبری سند مهندسی فرهنگی به عنوان نخستین گام اجرایی سازی سند توسط رئیس جمهور انجام شد.
حالا قرار است روز شنبه 29 تیرماه نخستین جلسه ستاد راهبری مهندسی فرهنگی برگزار شود، اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور ریاست این جلسه را برعهده دارد.
البته به گفته سیدسعیدرضا عاملی دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی، تاکنون نزدیک به 3000 نفر از کارشناسان در رشته‌های مختلف در تدوین سند مهندسی فرهنگی مشارکت داشته‌اند و 34 جلسه از جلسات شورای عالی انقلاب فرهنگی به بررسی و تصویب این سند اختصاص داشته است.
* سند مهندسی فرهنگی و ستاد راهبری آن
ستاد راهبری مهندسی فرهنگی متشکل از رئیس جمهور، معاون اول رئیس جمهور، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی(دبیر)، چهار نفر از اعضای حقیقی شورای عالی انقلاب فرهنگی به انتخاب آن شورا، وزیر کشور، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری یا معاون ذیربط، وزیر ورزش و جوانان، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزیر آموزش و پرورش، رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی، رئیس سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور یا معاون ذیربط، معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده، رئیس شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده، یکی از معاونان قوه قضاییه به انتخاب رئیس قوه قضاییه، نماینده شورای عالی حوزه علمیه، دبیر شورای عالی فضای مجازی، رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها، رئیس شورای سیاست‌گذاری فرهنگی بین‌المللی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی است.
سند مهندسی فرهنگی سند جامعی است که موضوعاتی چون سبک زندگی و خانواده، نشاط اجتماعی، روابط بین المللی و جهانی حوزه فرهنگ و ارتباطات درونی حوزه فرهنگ را مورد توجه قرار می دهد.
13 راهبرد کلان ملی و نزدیک به 112 برنامه کلان ملی و بیش از 350 برنامه اقدام کلان ملی در این سند مورد توجه قرار گرفته است.
این سند از 7 فصل تشکیل شده است که فصل اول آن به ارائه توضیحات راجع به خود سند می پردازد و فصل دوم آن ارزش ها و اصول حاکم بر مجموعه برنامه های سند مهندسی فرهنگی کشور است را تبیین می کند، در فصل سوم سند مهندسی فرهنگی کشور چشم انداز فرهنگی کشور در آینده ترسیم شده است که همان استقرار جامعه اسلامی در نگاه گام دوم انقلاب اسلامی مقام معظم رهبری محسوب می شود.
فصل چهارم این سند اهداف فرهنگی کشور و فصل پنجم اولویت های فرهنگی پیشبینی شده در سند را تبیین کرده است که ممکن است بر مبنای مطالعات جدید و با توجه به ظرفیت های امروزی بازبینی و روزآمد شود.
در فصل ششم سند مهندسی فرهنگی راهبردهای کلان، برنامه های کلان و اقدامات ترسیم شده است که بر این اساس 13 راهبرد کلان، 112 راهبرد ملی و ذیل هر راهبرد ملی برنامه اقدام اجرایی طراحی شده است.
فصل هفتم سند مهندسی فرهنگی نیز با ارائه چارچوب نهادی سند وظایف ستاد و همچنین چگونی مدیریت ستاد در سطح ملی را تبیین کرده است.
* ضرورت اجرای سند مهندسی فرهنگی
در زمینه ضرورت اجرای سند مهندسی فرهنگی عاملی گفته است: برخی نسبت به مفهوم «مهندسی فرهنگی» تصور دارند که مهندسی فرهنگی نوعی دستکاری در حوزه فرهنگ برای اهداف انحصارکننده است اما اینچنین نیست بلکه مهندسی فرهنگی به معنای رویکرد علمی، برنامه‌ای با رویکرد مدیریت یکپارچه و منطقی فرهنگ است.
این مساله را از کارشناسان این حوزه نیز سوال کردیم.
عبدالحمید نقره‌کار عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت گفت: امروز استکبار جهانی در تمام تهاجم‌ها علیه ایران ناموفق بوده و چاره‌ای جز تهاجم فرهنگی ندارد بنابراین ما باید با برنامه‌ریزی‌های مختلف اجازه این کار را به دشمن ندهیم.
احمد سالک عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در زمینه برگزاری جلسه ستاد مهندسی فرهنگی گفت: وقتی نکاتی در شورایعالی انقلاب فرهنگی تصویب می‌شود باید اجرا شود، قرار هم بر همین بوده که ستاد اجرایی مهندسی فرهنگی تشکیل شده باشد اما برای ما هنوز روشن نیست این ستاد چه هست و قرار است که چه کند.
محمد اسماعیل سعیدی عضو دیگر کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی نیز با اشاره به اهمیت مسائل فرهنگی در کشور گفت: یکی از مشکلات عمده‌ای که ما در کشور داریم بحث خلأ مهندسی فرهنگی است، تعدادی معتقدند اقتصاد زیربنای جامعه است اما بیشتر اندیشمندان عقیده دارند که فرهنگ زیربناست و واقعیت هم همین است زیرا انقلاب ما انقلاب فرهنگی است و ما باید بر فرهنگ متکی باشیم.
وی افزود: اقتصاد هم از طریق فرهنگ مدیریت می‌شود و مشکل ما این است که متاسفانه در بحث مهندسی فرهنگی کشور غفلت شد و همین امر سبب ایجاد انحراف در حوزه‌های مختلف شد، چرا که پیوست فرهنگی در مورد مسائل مختلف مورد توجه قرار نگرفته است.
سعیدی درباره برگزار شدن نخستین جلسه ستاد مهندسی فرهنگی اظهار داشت: به هر حال از ضرر برگشتن خودش منفعت است، ما در حال حاضر فرصت‌های بسیاری را از دست دادیم ولی به هر حال باید از نقطه‌ای شروع کرد و پس از شروع باید فرصت‌های از دست رفته را جبران کنیم.
مهدی گلشنی عضو شورایعالی انقلاب فرهنگی نیز در این باره گفت: با مدلی که تاکنون پیش رفته من بعید می‌دانم نتیجه‌ای حاصل شود، در این مدل مسائل اساسی را تشخیص نداده‌اند مثلا اصلا نمی‌بینند که در دانشگاه یا جامعه چه می‌گذرد و چرا دانشجو احساس هویت ملی و دینی ندارد، اینها را باید ببینند و گزارش دهند.
وی افزود: آیا باید الان ما در همان وضعیت باشیم که در ابتدا بوده‌ایم؟ نام ستادی با عنوان مهندسی فرهنگی هست اما ما ندیدیم که کاری انجام شود اما با این وجود به تشکیل جلسه این ستاد امیدواریم و باید ببینیم چه می‌کنند و چه اتفاقی پس از برگزاری جلسه رخ می‌دهد.
به گزارش فارس، قرار است در نخستین دستور ستاد مهندسی فرهنگی اولویت های منطبق با مفاد سند مهندسی فرهنگی کشور و روزآمد سازی تقسیم کار ملی برای اجرایی سازی اهداف سند مهندسی فرهنگی کشور مورد بررسی قرار گیرد.
انتهای پیام/