به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، برخی از مخاطبان «سامانه فارس من» با ثبت مطلبی با عنوان «جلوی رانتخواری کارگزاری‌ها در عرضه اولی‌های سهام را بگیرید» خواستار پیگیری این مسئله توسط خبرنگار فارس از مسئولان مربوطه شدند.
در این زمینه خبرنگار فارس با روابط عمومی بورس اوراق بهادار تماسی گرفته که آنها گفتند، اصلا از نظر سیستمی امکان رانتخواری کارگزاری‌ها و یا هیچ مقام دیگری در عرضه‌های اولیه وجود ندارد و هر کس که بخواهد سهام شرکت‌های عرضه اولیه را می‌تواند به روش بوک‌بیلدینگ (سفارش دفتری) خرید کند.
در این زمینه خبرنگار فارس با سید روح‌الله میرصانعی دبیرکل کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار تماس گرفت که وی گفت: به نظرم اساساً امکان رانتخواری نه تنها کارگزاران در عرضه‌های اولیه سهام شرکتها مهیا نیست، بلکه سوءاستفاده هیچ فردی امکان‌پذیر نیست.
وی گفت: وقتی خطایی در بورس رخ می‌دهد، سعی می‌کنیم به صورت سیستماتیک جلوی آن را بگیریم که اصلا امکان خطا نباشد.
به گفته میرصانعی، احتی اگر فردی سهامی داشته که خودش در روستا ساکن است و امکان خرید آنلاین هم ندارد و از قیمت سهام خود هم خبرندارد، یک کارگزار بخواهد سهام او را اصطلاحا ارزان‌فروشی کرده و خود خریداری کند، این امکان از نظر سیستمی وجود ندارد، چون سامانه بورس طوری طراحی شده که امکان تخلف نیست و سهام به بالاترین قیمت و پیشنهاد خرید و فروش می‌شود.
دبیرکل کانون کارگزاران گفت: از نظر سیستمی امکان ارزان‌فروشی سهام توسط کارگزاری که بخواهد برای خود خریداری کند وجود ندارد، بلکه خود به خود سهام به بالاترین قیمت پیشنهادی هماهنگ شده و معامله می‌شود.
وی گفت:حتی اگر انسان خلافکاری بخواهد به سامانه خرید و فروش دسترسی داشته باشد، طوری طراحی شده که نتواند در عرضه‌های اولیه خلاف کند، چون خرید و فروش سهام در عرضه اولیه به روش بوک‌بیلدینگ (اصطلاحا سفارش دفتری) انجام می‌شود.
وی گفت: قبلاً روش خرید و فروش در عرضه اولیه طوری بود که سرعت در ثبت سفارش مهم بود، اما اکنون با روش بوک‌بیلدینگ فرصت کافی وجود دارد و خود بورس یکی دو ساعت اجازه ثبت سفارش‌های خرید را می‌دهد و هم خود مشتری و یا کارگزاری می‌تواند دسترسی به سامانه برخط معاملات را داشته باشد.
میرصانعی گفت: روش دوم این گونه است که فرد متقاضی با مراجعه به دفتر کارگزاری، سفارش خرید خود را به صورت مکتوب ارائه می‌دهد و کارگزار با وکالت او سهام را خرید و فروش می‌کند. در اینجا هم کارگزار به همان روش بوک‌بیلدینگ سفارش را وارد سامانه می‌کند و تضاد منافعی بین کارگزار و مشتری وجود ندارد.
میرصانعی افزود: به همه کسانی که وارد سامانه شده و ثبت کرده‌اند، سهام عرضه اولیه تعلق می‌گیرد، بنابراین کارگزار انگیزه‌ای ندارد که بخواهد رانتخواری کند، مگر اینکه مشتری پول نداشته باشد یا اصطلاحا تقاضای غیرمؤثر برای سهام داشته باشد که در آن صورت امکان معامله ندارد، وگرنه هیچ انگیزه دیگری وجود ندارد و کارگزار باید سفارش مشتری را وارد سامانه کند و کارمزد خود را دریافت کند که اگر سفارش مشتری را وارد نکند، کارمزدی هم نمی‌گیرد، بنابراین این گفته که کارگزاران بتوانند در عرضه اولیه رانتخواری کنند، پایه و اساسی ندارد.
* گاهی سامانه نمی‌کشد و مختل می‌شود
میرصانعی این را هم گفت: البته در برخی موارد دیده شده است که سامانه‌های OMS یعنی سامانه معاملات برخط مشتریان طراحی شده، اما به دلیل استقبال بیش از اندازه سهامداران در عرضه‌های اولیه این سامانه کشش ندارد و مختل می‌شود، مانند اینکه یک خودروساز پیش‌فروش خودرو اعلام می‌کند و آنقدر متقاضی وارد سامانه می‌شود که سامانه مختلف می‌شود واین به این معنا نیست که کارگزار مانع شده است تا متقاضی نتواند سهام عرضه اولیه را خریداری کند.
وی گفت: گاهی هجوم سرمایه‌گذاران در عرضه اولیه برای خرید سهام باعث اختلال سامانه می‌شود که البته چون این متقاضیان سهام مشتریان دائم نیستند و فقط در عرضه‌ای اولیه حاضر می‌شوند، بنابراین سامانه معاملات گاهی پاسخگو نیست و نمی‌توان برای عرضه‌های اولیه که گهگاهی روی می‌دهد، سامانه را با هزینه‌های زیاد بسیار گسترده کرد.
دبیرکل کانون کارگزاران در پاسخ به این پرسش که اگر فردا سهام عدالت آزاد شود و 49 میلیون نفر سهامدار بخواهند وارد سامانه بورس شوند، چه می‌شود، گفت: در مورد سهام عدالت سازوکار دیگری است که احتمالا این سهام به روش صندوق‌های قابل معامله بورسی یا ای‌تی‌اف خواهند بود که با سهام معمولی فرق می‌کند.
میرصانعی تأکید کرد: در اندازه کل سهام عدالت اولاً پولی نیست که همه بخواهند خرید یا فروش کنند، ثانیاً رفتار سهام عدالت که به صورت صندوق‌های قابل معامله بورسی است، با حالت عرضه اولیه تفاوت دارد و سازوکار این دو متفاوت است.
به گفته وی ممکن است برای سهام عدالت نرم‌افزار دیگری طراحی شود و سازوکار دیگری باشد که معامله صندوق‌های قابل معامله بورسی یا ای‌تی‌اف با معامله سهام در عرضه اولیه قابل قیاس نیست.
انتهای پیام/ب