در جنوب کرمان نوعی عقرب به نام الماس وجود دارد که هر ساله تعدادی از کودکان را قربانی نیش خود می‌کند.
هر سال با اوج گیری گرمای هوا موج عقرب گزیدگی و مار گزیدگی در جنوب کرمان نیز آغاز می‌شود، بارشهای شدید اوایل سال جاری و افزایش رطوبت، موجب تکثیر حشرات و مارها شده است و این روزها با گرم تر شدن هوا این حشرات و مارها برای رسیدن به منابع آبی به سمت مزارع و باغها و خانه های مردم روی می آورند و در نهایت اکثرا کودکان قربانی می شوند.
طی سالهای اخیر بارها اخبار مرگ و میر کودکان که به دلیل طولانی شدن روند درمانشان جان خود را از دست داده‌اند بارها تیتر رسانه‌ها شده است.
زندگی مردم در جنوب کرمان اکثرا شکل روستایی دارد، محرومیت و دور افتادگی روستاها از مراکز جمعیتی بزرگتر و همچنان توسعه کشاورزی و دامداری و وجود سازه های قدیمی موجب می شود زمینه برای افزایش گزش روستاییان توسط عقرب ها بیشتر شود.
از سوی دیگر وجود مزارع گسترده در جنوب کرمان و قرار گرفتن خانه ها در مجاور این مزارع موجب می شود حشرات برای ادامه زندگی به سمت مراکز سکوت روستایی گرایش پیدا کنند و در واقع کلونی های جمعیتی آن ها در کنار انسان ها شکل می گیرد.
وجود مزارع گسترده در جنوب کرمان و قرار گرفتن خانه‌ها در مجاور این مزارع موجب می‌شود حشرات برای ادامه زندگی به سمت مراکز سکوت روستایی گرایش پیدا کنند و در واقع کلونی های جمعیتی آنها در کنار انسان ها شکل می گیرد
اقلیم گرم و مرطوب جنوب کرمان از یک سو و از سوی دیگر محرومیتی که در این مناطق وجود دارد؛ موجب می‌شود زمینه گزش ساکنان منطقه به خصوص کودکان افزایش یابد و اگر به لیست کشته شده‌های ناشی از نیش عقربها نگاهی بیندازید ۹۰ درصد آنها کودکان هستند.
دوری مسیر و عدم وجود وسیله نقلیه در برخی از روستاها برای رساندن گزیده شدگان به مراکز درمانی و همچنین درمان‌های محلی و خود درمانی که روستاییان انجام می‌دهند نیز زمان طلایی برای تزریق پادزهر را کاهش می‌دهد.
طی سالهای گذشته با افزایش میزان عقرب گزدیگی طرح های سم پاشی مکانهای مشکوک به وجود کلونیهای عقرب در دستور کار قرار گرفت اما این روزها نیز خبرها از افزایش عقرب گزیدگی در جنوب کرمان حکایت دارد.
عقرب در واقع ها به واسطه شرایط آب و هوایی زیستگاهی همیشگی در جنوب کرمان دارد و عقرب گاردین، عقرب زرد، عقرب سیاه و الماس بیشتر از سایر گونه ها دیده می شود که نیش هر یک می تواند مرگبار باشد.
مردم از خوددرمانی به شدت پرهیز کنند
کارشناسان بهداشتی به مردم روستاهای جنوب کرمان توصیه می کنند در صورت گزش از هر گونه درمان خانگی خودداری و در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنند.
در سال جاری بیش از هزار مورد عقرب گزیدگی و ۱۳۷ مورد مارگزیدگی گزارش شده اما خوشبختانه تاکنون موردی از مرگ و میر تا این ماه از سال گزارش نشده است.
محمد اسفندیاری یکی از پزشکان فعال در جنوب کرمان است که به خبرنگار مهر می گوید: مراجعه به پزشکان به دلیل گزش حشرات مختلف یکی از موارد با کثرت بالا محسوب می شود و چون این منطقه گرمسیری و به صورت سنتی محل زندگی عقربها و مارهای زهر آگین است متاسفانه طی سالهای گذشته مواردی از مرگ و میر هم مشاهده شده است.
وی افزود: این منطقه حوزه زیست گونه‌های مختلف عقرب است که از خطرناک‌ترین آنها گاردین، الماس و عقرب سیاه می‌باشد و هر سال درگیر این مشکل می‌شویم.
وی عدم پوشیدن کفش توسط کودکان، خوابیدن در محیطهای باز در طول شب و عدم استفاده از پشه‌بند، حضور در بین بوته‌ها و درختان و عدم سم‌پاشی کلونیها موجب تشدید گزشها می‌شود.
اسفندیاری گفت: در هر سال بالای دو هزار مورد عقرب گزدیگی در جنوب کرمان روی می دهد و به همین دلیل وجود میزان لازم پادزهر در مراکز درمانی ضروری است.
وی گفت: در صورت گزش فرد دچار سوزش و درد بسیار شدید می شود این افراد باید خیلی سریع به مراکز درمانی مراجعه و تحت درمان قرار گیرد زیرا در صورت از دست دادن زمان طلایی رون درمان بسیار سخت می شود.
در هر سال بالای دو هزار مورد عقرب گزدیگی در جنوب کرمان روی می‌دهد و به همین دلیل وجود میزان لازم پادزهر در مراکز درمانی ضروری است
وی گفت: با رعایت نکات ابتدایی می توان میزان عقرب گزدیگی را کاهش داد و همچنین با آموزشهای لازم به مردم میزان مرگ و میر ناشی از عقرب گزیدیگی را کاهش می یابد.
معاون آموزشی دانشگاه علوم پزشکی جیرفت اظهارداشت: در سال‌جاری تاکنون هیچ مورد مرگ و میر ناشی از گزش از نیش عقرب و مار در جنوب کرمان گزارش نشده است.
علی کمالی بیان کرد: در جنوب کرمان به صورت سنتی شاهد حضور عقرب های الماس و سیاه هستیم که بیشترین موارد از گزش نیز توسط این دو گونه انجام می شود.
امکانات درمانی برای درمان عقرب گزیدگی در جنوب کرمان وجود دارد
وی تصریح کرد: داروی لازم برای درمان افرادی که دچار گزش می‌شوند در جنوب کرمان وجود دارد اما مهمترین راهکار برای مقابله با این مشکل پیش‌گیری از گزش و در معرض خطرقرار گرفتن است.
کمالی با بیان اینکه باید محل‌های احتمالی زیست عقرب در مجاورت زندگی مردم عادی از بین برده شود بیان کرد: فرد پس از گزش باید به سرعت مورد درمان قرار گیرد و از خود درمانی به صورت جدی پرهیز شود ضمن اینکه قبل از رسیدن به مراکز درمانی عضو گزیده شده باید پایین تر از قلب قرار گیرد، آرامش فرد حفظ شود و کیسه یخ بر روی محل گزش قرار گیرد.
عقربهای الماس خطر بیشتری دارند
یک حشره شناس می‌گوید: اقلیم جنوب کرمان به صورت طبیعی مکانی مناسب برای رشد و نمو انواع حشرات و جاندارانی است که در هوای گرم و مرطوب می توانند زیست کنند، وجود مزارع بزرگ کشاورزی و پمپ های آب کشاورزی موجب شده آب مورد نیاز این جانداران بیش از گذشته در دسترس قرار گیرد.
محمد زهرانی بیان کرد: گونه‌های مختلف عقرب، رتیل، هزار پا و مار در جنوب کرمان زندگی می‌کنند، در فصل گرم با توجه به افزایش دمای هوا و کمبود منابع آبی عقربها به سمت محل زندگی انسانها تمایل پیدا می کنند و همین مساله موجب افزایش گزش می شود.
وی افزود: عقرب زرد یا الماس و عقرب سیاه و گاردین از خطرناک ترین عقربهای موجود در جنوب کرمان است که نیش این حشرات در صورت عدم درمان می تواند منجر به مرگ شود.
زهرانی ادامه داد: نیش عقرب زرد درد بسیار کم دارد و همین مساله موجب می شود فرد مصدوم برای درمان اقدام نکند و زمانی که نیش عقرب روی سیستم عصبی و خون بیمار تاثیر برگشت ناپذیر گذاشت اقدام به درمان می شود و همین امر موجب مرگ و میر خواهد شد.
وی گفت: نیش عقرب سیاه و گاردین تنش‌های عصبی و درد بسیار زیادی دارد با این وجود خوددرمانی به خصوص در روستاها موجب شده مواردی از مرگ به دلیل نیش این حشره هم گزارش شود.
وی از مردم خواست در محل زندگی خود مکانهای تاریک و دور از دسترس و دیوارهایی که دارای سوراخ و نمناک هستند را حذف کنند زیرا این مکان‌ها بهترین زیستگاه برای عقرب محسوب می‌شوند.
طی سالهای اخیر موارد بسیاری از مرگ کودکان روستایی به خصوص در مناطق محروم شهرستان‌های جنوبی کرمان به دلیل نیش عقرب گزارش شده است