سرویس جهان مشرق- دسامبر سال ۲۰۱۷ میلادی ستاد کل نیروهای مسلح عراق آزادسازی کامل خاک این کشور از چنگ تروریست‌های داعش و پایان کار رسمی این گروه در عراق را اعلام کرد. رهبران داعش زمانی نیمی از خاک عراق و سوریه را در اشغال خود داشتند و تشکیلات سازمانی در حد یک دولت رسمی با وزارت خانه و ادارات مستقل در اختیار داشته و نیروهای نظامی آنها دست کم از نظر حجم نیرو و ادوات از بسیاری از ارتش‌های کشورهای منطقه بزرگ‌تر بود.

اما با از دست رفتن مناطق تحت اشغال این گروه تروریستی، رهبران داعش تصمیم به تغییر رویه و مبارزه پنهان از طریق عملیات‌های بمب گذاری و کمین و مخفی شدن در پناهگاه‌های سری خود در بیابان های غرب عراق و شرق سوریه گرفتند. این استراتژی مشابه سال های حضور نظامی امریکا در عراق بود هنگامی که جنگجویان گروه تروریستی القاعده عراق پس از مشاهده نتایج نبرد فلوجه از رویارویی مستقیم با ارتش امریکا خودداری کرده و تصمیم گرفتند تا هنگام خروج نیروهای بیگانه از خاک عراق به عملیات های پنهان و ایجاد رعب و وحشت از طریق حملات تروریستی روی بیاورند.

بررسی حجم حملات هسته‌های مخفی داعش پس از فروپاشی این گروه در خاک عراق

در سال ۲۰۱۸، نیروهای داعش همچنان در استان دیرالزور و کرانه شرقی رود فرات و روستاهایی مانند هجین و سوسه حضور داشتند. درگیری‌های سنگین میان این گروه و نیروهای دموکراتیک سوریه SDF تحت حمایت ائتلاف بین المللی ضد داعش در تابستان و پاییز این سال، در نهایت موجب از دست رفتن آخرین پناهگاه های رسمی این گروه شد. از این پس تروریست‌های داعش رویکرد خود در مبارزه را به دو بخش تقسیم کردند :

۱_حملات انتحاری و کمین های جاده ای علیه نیروهای ارتش سوریه و SDF در شرق سوریه
۲_گسترش عملیات بمب گذاری، کمین، تله های انفجاری و حملات راکتی و خمپاره ای در خاک عراق با اولویت استان‌های سنی نشین نظیر الانبار، نینوا و صلاح الدین

به موجب این راهبرد، حملات این گروه در خاک عراق از ابتدای سال ۲۰۱۸ شدیدا افزایش یافت. به طور میانگین ماهیانه ۱۶۸ حمله تروریستی در سراسر خاک عراق توسط داعش انجام شد و با رسیدن به ابتدای سال ۲۰۱۹ به کمترین میزان خود در ماه مارس با ۵۹ حمله رسید. این کمترین تعداد حملات تروریستی گزارش شده در طول یک ماه از سال ۲۰۰۳ میلادی بود. اما از ابتدای ماه آوریل ۲۰۱۹ عملیات جدید گروه تروریستی داعش تحت عنوان «انتقام سرزمین شام» در مناطق مختلف عراق آغاز شد.

این عملیات در ماه می سال جاری با ۱۳۵ حمله تروریستی به اوج خود رسید اما با آغاز عملیات بزرگ ارتش و نیروهای مردمی عراق برای پاکسازی مخفیگاه های این گروه در خاک این کشور حجم حملات تروریستی ثبت شده مجددا روند نزولی پیدا کرده و به ۸۲ حمله در ماه جولای گذشته رسید.

بررسی حملات ماه جولای ۲۰۱۹

در این ماه مجموعا ۸۳ نفر در حملات تروریستی گروه داعش کشته و ۱۱۳ نفر زخمی شدند. در میان کشته شدگان ۱ نیروی پیشمرگه، ۴ نیروی گردان های موسوم به آسایش، ۹ نیروی امنیتی عراقی، ۱۴ نیروی بسیج مردمی و ۵۵ نفر از شهروندان عراقی دیده می‌شوند.

به شکل جالبی بغداد پایتخت این کشور بیشترین تلفات را با ۴۲ کشته و استان دیالی بیشترین تعداد حملات و مجموع کشته و زخمی ها را داشته است.

همچنین استان دیالی تنها استان حاضر در لیست است که حجم حملات در آن نسبت به ماه قبل یعنی ژوئن افزایش داشته است. این موضوع نشان می‌دهد رهبران این گروه تصمیم به سازماندهی مجدد تشکیلات خود در این استان به ویژه در شهرهای جلولا و بعقوبه را دارند که از نخستین سال های بحران داخلی عراق از مراکز اصلی رشد گروه های تکفیری در شرق عراق بودند. همچنین این موضوع از این جهت که استان دیالی هم مرز با مناطق غربی کشورمان نیز محسوب می‌شود دارای اهمیت است.

از جمله نکات خاص حملات ماه جولای، دو مورد حملات در استان های کربلا و سلیمانیه بود. کربلا از سال ۲۰۱۷ میلادی تا کنون هیچ گونه حملات تروریستی را تجربه نکرده بود، اما در روز ۲۸ جولای انفجار یک خودروی بمب گذاری شده منجر به کشته شدن ۱ شهروند عراقی شد. دیگر مورد مربوط به حمله تروریست‌های داعش به یک مقر ایست و بازرسی نیروهای پیشمرگه اقلیم کردستان عراق در جنوب سلیمانیه بود که منجر به کشته شدن ۵ نفر و زخمی شدن ۱۱ نفر از نیروهای پیشمرگه شد.

به جز حملات روی داده در پایتخت، عمده تمرکز هسته های مخفی گروه داعش در استان های نینوا، صلاح الدین، الانبار، دیالی و کرکوک بوده است. یعنی دقیقا همان استان هایی که در طی رویدادهای سال ۲۰۱۴ میلادی عمده مناطق آنها سقوط کرده و بیش از سه سال طول کشید تا ارتش و نیروهای مردمی عراق مجددا کنترل این استان ها را به دست بگیرند.

ادامه این وضع و حملات دامنه دار بقایای گروه داعش در خاک عراق میتواند مانعی جدی برای ثبات و امنیت این کشور به خصوص در استان های نامبرده باشد و لزوم طراحی راهبردی جدید برای ریشه کن کردن حضور تروریست ها و ایجاد آرامش دائمی در این مناطق به شدت احساس می‌شود.