اتفاقی که هفته گذشته در ارتباط با فیلم سگ‌کشی رخ داد بیشتر دعوای پیمانکارها بود که عده‌ای هم از روی ناآگاهی به آن دامن زدند. هر چند که شهرداری در این مورد مقصر است و نباید با شرکت خطاکار دوباره همکاری می‌کرد.
اعتراضاتی که در کف خیابان و فضای مجازی به فیلم سگ کشی رقت بار در تهران به‌وجود آمده، یک افشاگری در پی دارد؛ پیمانکاران سگ ها را عقیم نمی کنند، اگر نکشند، منتقل می کنند!
یکی از کارشناسان مدیریت شهری که نمی‌خواهد نامی از او برده شود می‌گوید «اتفاقی که هفته گذشته رخ داد بیشتر دعوای پیمانکارها بود که عده‌ای هم از روی ناآگاهی به آن دامن زدند. هر چند که شهرداری در این مورد مقصر است و نباید با شرکت خطاکار دوباره همکاری می‌کرد». نگاهی البته منفی به همه آنچه که از ابتدای هفته گذشته در جریان اعتراض به فیلم کشتن سگ‌ها در تهران گذشت.
هفته گذشته و در پی انتشار یک فیلم در فضای مجازی، شهرداری تهران هدف واکنش‌هایی با موضوع تکراری به نام «سگ‌کشی» قرار گرفت. در فیلم منتشر شده تصاویری از تزریق سم به سگ‌ها به منظور کشتن آنها دیده می‌شود. روز دوشنبه ۲۸ مرداد و یک روز پس از دست به دست شدن فیلم‌ها در فضای مجازی تعدادی از حامیان حقوق حیوانات مقابل ساختمان شهرداری تهران در خیابان بهشت تجمع کردند. در دست آنها نوشته‌هایی با عنوان «قلبم برای همه قلب‌های کوچکی که با سم از تپش ایستاد، خون گریست» بود و تجمع‌کنندگان علت اعتراض خود را مخالفت با کشتن سگ‌های بی‌صاحب توسط شهرداری عنوان کردند. تجمع که از ساعت ۱۰ آغاز شده بود تا حدود ساعت ۱۴ ادامه داشت و پس از آن با دخالت نیروی انتظامی و بازداشت تعدادی از معترضان خاتمه یافت. ساعاتی بعد از این تجمع خیابانی موجی از واکنش‌های توئیتری و اینستاگرامی در فضای مجازی به راه افتاد. بسیاری از اعضای شورای شهر، مدیران شهری، حتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و البته مثل همیشه، سلبریتی‌ها درباره‌اش اظهار نظر کردند و به کشتار سگ‌ها واکنش نشان دادند تا اینکه شهرداری تهران اعلام کرد که پیمانکار خطاکاری را که با تزریق سم سگ‌ها را کشته، خلع کرده است.
دستورالعمل
شهرداری بر اساس بند ۱۵ ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها مصوب سال ۸۷ مسئولیت مستقیم «کنترل و مبارزه با سگ‌های بدون صاحب را در شهر تهران با هدف ارتقای بهداشت عمومی و جلوگیری از سرایت امراض ساریه» بر عهده دارد. بر اساس این دستورالعمل، عقیم‌سازی سگ‌ها راهی برای کنترل جمعیت این حیوانات بوده که در طول سال زاد و ولدشان فراوان است. شهرداری تهران مساله عقیم‌سازی را با روش مناقصه در اختیار پیمانکاران قرار می‌دهد. یکی از مناطق حومه‌ای تهران که تجمع سگ‌های بی‌صاحب در آن فراوان است و کهریزک یا همان آراد کوه است. بر اساس اطلاعات درج شده در سامانه شفافیت شهرداری تهران، این سازمان سال گذشته مناقصه‌ای را با موضوع «فعالیت‌های کلینیکی و نگهداری سگ‌های غیرمفید مراکز آراد کوه» برگزار کرده است. شرکت آریا دام‌پرور البرز مناقصه را با مبلغ یک میلیارد و ۱۷۰ میلیون تومان برنده می‌شود. این شرکت موظف شده تا از تاریخ ۱۰ تیر ماه سال ۹۷ تا ۸ تیرماه سال ۹۹ موارد قرارداد را اجرایی کند.
سوار بر کدام موج؟
«این فیلم مربوط به سال ۹۶ است اما من دستور دادم این موضوع بررسی شود. پیمانکاری را که نسبت به آن اعتراض وجود داشت خلع ید کردیم تا حساسیت نسبت به این موضوع کم شود». این را پیروز حناچی، شهردار تهران، روز دوشنبه ۲۸ مرداد در جمع خبرنگاران و در واکنش به سوالات پی‌درپی درباره فیلم سگ‌کشی گفت.
پیروز حناچی، شهردار تهران: این فیلم مربوط به سال ۹۶ است اما من دستور دادم این موضوع بررسی شود. پیمانکاری را که نسبت به آن اعتراض وجود داشت خلع ید کردیم تا حساسیت نسبت به این موضوع کم شود
اما چرا موضوع پیمانکار در ماجرای هفته گذشته مهم شد؟ یک سال از زمان عقد قرارداد بین سازمان شهرداری و شرکت «آریا دام‌پرور البرز» می‌گذرد؛ با این حال بر اساس گفته حناچی فیلمی که دو سال پیش گرفته شده در شبکه‌های اجتماعی به سرعت دست به دست شده و باعث می‌شود تا حامیان حقوق حیوانات واکنش اعتراضی نشان دهند. در این مورد اعتراض حامیان به دو مساله است؛ اول کشتار بی‌رحمانه سگ‌ها و دیگر آنکه چرا با وجود اینکه شرکت نامبرده در سال‌های گذشته هم رفتار نامناسبی با سگ‌ها داشته باز هم شهرداری تهران با این شرکت قرارداد بسته است.
سفر سگ‌ها
«پیمانکار هزینه عقیم‌سازی را به ازای هر سگ از شهرداری می‌گیرد اما سگ‌ها را عقیم نمی‌کند. بیشتر پیمانکارها اتفاقا با زیاد شدن جمعیت سگ‌ها موافق هستند زیرا به جای عقیم‌سازی یا کشتن آنها، سگ‌ها را جمع‌آوری کرده و از شهری به شهر دیگری منتقل کرده و در حومه یا مراکز شهرها رها می‌کنند. با این اوضاع تعداد سگ‌ها برای مدتی در یک شهر کم شده و همین باعث می‌شود که اعتراض‌ها هم برای جمع‌آوری یا عقیم‌سازی سگ‌ها کمتر شود. در نتیجه پیمانکارها بدون اینکه هزینه‌ای برای عقیم‌سازی یا کشتن سگ‌ها صرف کنند، شرایط را کنترل می‌کنند». این را یکی از کارشناسان مدیریت شهری می‌گوید. این کارشناس که نمی‌خواهد نامی از او برده شود، ادامه می‌دهد: «اتفاقی که هفته گذشته رخ داد بیشتر دعوای پیمانکارها بود که عده‌ای هم از روی ناآگاهی به آن دامن زدند. هر چند که شهرداری در این مورد مقصر است و نباید با شرکت خطاکار دوباره همکاری می‌کرد». البته دعوای پیمانکارها وقتی که بحث نوع عقیم‌سازی وسط می‌آید، بیشتر فنی به نظر می‌رسد.
بیشتر پیمانکارها به جای عقیم‌سازی یا کشتن آنها، سگ‌ها را جمع‌آوری کرده و از شهری به شهر دیگری منتقل کرده و در حومه یا مراکز شهرها رها می‌کنند
با این حال تعدادی از اعضای شورای شهر و سلبریتی‌ها در پرداختن به موضوع جوانب مختلف آن را در نظر نگرفته و فقط به جنبه ظاهری آن، که مبارزه با حیوان‌آزاری است می‌پردازند.
هزینه‌های نگهداری و عقیم‌سازی
سال گذشته فقط در اسلامشهر تهران ۱۱ هزار سگ عقیم‌سازی شده‌اند. هر چند که بسیاری از حامیان حقوق حیوانات معتقدند که عقیم‌سازی انجام نمی‌شود یا به شکلی غیراستاندارد صورت می‌پذیرد. ساناز، یکی از حامیان حقوق حیوانات می‌گوید: «بسیاری از سگ‌های بی‌صاحب عقیم‌سازی نمی‌شوند. بعضی از آنها گوش‌شان پلاک‌گذاری شده اما اگر عقیم‌سازی شده باشند باید عضو تناسلی خود را از دست دهند در صورتی که بسیاری از سگ‌های نر با پلاک دارای عضو تناسلی هستند.»
در همین مورد کارشناس مدیریت شهری، می‌گوید: «عقیم‌سازی سگ‌های نر با ماده متفاوت است، در نرها بیضه‌ها برداشته می‌شود و در ماده‌ها رحم آنها خارج می‌شود. هزینه عقیم‌سازی هم متغیر است اما به طور متوسط برای هر جفت سگ حدود ۱۵۰ هزار تومان هزینه می‌شود.»
او درباره هزینه‌های نگهداری هم می‌گوید: «جمع‌آوری هر سگ روزانه بین ۵۰ تا ۱۰۰ هزار تومان هزینه‌بر است و این رقم تقریبی است. ماشین مخصوص هر ماه ۵ میلیون تومان پول می‌گیرد، سه نفر هم به عنوان اکیپ جمع‌آوری فعالیت می‌کنند و با این حساب تقریبا و به صورت میانگین۲۰ میلیون تومان به‌طور ماهیانه صرف جمع‌آوری سگ‌های بی‌صاحب می‌شود. ضمن اینکه برای هر قلاده سگ هم به‌طور متوسط هر روز بین ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ تومان هزینه خوراک می‌شود و مرکزی مانند اسلامشهر هر ماه به ۵۰ میلیون تومان بودجه برای نگهداری و دیگر موارد نیازمند است.» فرهاد افشار، مدیرعامل سابق شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر تهران هم سال گذشته در نشستی خبری، گفته است: «روزانه ۴۰۰ هزار تومان صرف جمع‌آوری سگ‌های بی‌صاحب از شهر تهران می‌شود که رقم سنگینی به مدیریت شهری تحمیل می‌کند.»
با این حساب هر مرکز نگهداری سگ‌های بی‌صاحب در سال به طور تقریبی به بودجه‌ای ۶۰۰ میلیون تومانی احتیاج دارد. بر همین اساس برای شرکتی که قراردادی به مبلغ بیش از یک میلیارد تومان برای مدت زمان دو سال با شهرداری امضا کرده، نمی‌تواند معامله سودآوری باشد؛ بنابراین اینگونه شرکت‌ها با توجه به آنچه در گفت‌وگوها آمد یا عقیم‌سازی سگ‌ها را انجام نمی‌دهند یا با انتقال سگ‌ها از شهری به شهر دیگر از هزینه‌های خود کم کرده و می‌توانند قراردادهای تازه‌ای را هم امضا کنند.
هر مرکز نگهداری سگ‌های بی‌صاحب در سال به طور تقریبی به بودجه‌ای ۶۰۰ میلیون تومانی احتیاج دارد
آمار تهران
مدیرعامل سابق شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر تهران، سال ۹۷ گفته است که روزانه بین ۳۰ تا ۵۰ سگ در تهران جمع‌آوری می‌شوند. با این حساب ماهیانه بین ۹۰۰ تا ۱۵۰۰ سگ در تهران زنده‌گیری می‌شوند. در‌حالی‌که آمار دقیقی از سال ۹۵ به بعد درباره جمع‌آوری سالیانه سگ‌های بی‌صاحب در تهران وجود ندارد اما رحمت‌الله حافظی، عضو سابق شورای شهر تهران، سال ۹۵ گفته است: «سالانه ۹ هزار سگ ولگرد در تهران به صورت زنده گرفته می‌شوند، یعنی ماهانه حدود ۷۵۰ سگ در تهران توسط شهرداری زنده‌گیری می‌شود.» با این حساب اگر در تهران هر ماه ۷۵۰ سگ جمع‌آوری شوند و با توجه به هزینه‌ای که کارشناس مدیریت شهری درباره هزینه ۷۵ هزار تومانی عقیم‌سازی هر سگ عنوان کرد، ماهیانه بیش از ۵۵ میلیون تومان فقط در شهر تهران صرف عقیم‌سازی سگ‌ها می‌شود.
واکنش شهرداری تهران به بازداشت معترضان به سگ‌کشی
غلام‌حسین محمدی، رئیس مرکز ارتباطات و امور بین‌الملل شهرداری تهران در واکنش به ماجرای فیلم سگ‌کشی که روزهای گذشته در فضای مجازی منتشر شد و درباره تجمع حامیان حقوق حیوانات مقابل شهرداری تهران که به درگیری با پلیس منجر شد، گفت: شهرداری با هرگونه اقدام خشونت‌آمیز در برابر اعتراضات به نقض حقوق حیوانات مخالف است و از طریق مراجع ذی‌صلاح پیگیر آزادی افراد دستگیر شده است. ما با همه دلسوزان، کارشناسان و متخصصان برای یافتن راه‌حلی منطبق بر قوانین مصوب به منظور کنترل حیوانات در سطح شهر گفت‌وگو خواهیم کرد. او گفت: همان‌طور که شهردار تهران اظهار داشتند، سیاست ما مقابله با این اقدام غیراخلاقی و غیرانسانی است و شهرداری علاوه بر برخورد با خاطیان اعم از پیمانکار و مسئولان اجرایی، در قالب کمیته پیگیری، تحقیق و رسیدگی به این مسأله را با حضور معاون خدمات شهری، به نمایندگی از شهردار تهران انجام می‌دهد و به جدیت امر ساماندهی حیوانات را پیگیری خواهد کرد. مستندات متعددی از جمله تحقیقات نهادهای ناظر، اعتراف افراد خاطی موید سگ‌کشی بی‌رحمانه در سال۹۶ است که در فضای مجازی منتشر شده است. به‌دلیل همین سابقه منفی بزرگ، پیمانکار پس از احراز ارتکاب خطا روز گذشته خلع ید شد.
آنچه مسلم است انجمن یا سمنی با عنوان حمایت از حقوق سگ ها در ایران ثبت قانونی نشده است
رئیس مرکز ارتباطات و امور بین‌الملل شهرداری تهران گفت: در شهرداری نیز به‌دلیل وجود مجموعه‌های متعدد و وسعت ساختار، احتمال وقوع اهمال در وظایف قانونی وجود دارد اما با متخلفان و مسئولان اجرایی برخورد قاطع و صریح می‌شود. از طریق استانداری تهران پیگیر آزادی بازداشت‌شدگان هستیم.
درباره حامیان
در ایران تنها یک نهاد با عنوان انجمن حمایت از حیوانات به‌طور قانونی فعالیت می‌کند. آنچه مسلم است انجمن یا سمنی با عنوان حمایت از حقوق سگ ها در ایران ثبت قانونی نشده است. بنابراین حامیان حقوق سگ ها که بارها دست به اعتراضات و تجمعات خیابانی زده اند تا‌کنون اقدامی برای فعالیت قانونی خود انجام نداده اند؛ به همین دلیل مشخص نیست چه کسانی اعضای واقعی هستند و به عنوان حامی حقوق سگ ها فعالیت می کنند. در نتیجه در مواقعی مانند روز دوشنبه ۲۸ مرداد که تجمع اعتراضی مقابل شهرداری تهران رخ داد مشخص نیست که آیا همه تجمع‌کنندگان از حامیان حقوق سگ ها بوده اند یا به قصد بر هم زدن تجمع حضور یافته اند. دیگر آنکه اگر انجمنی برای حمایت از حقوق سگ ها به‌طور قانونی فعالیت کند آنها می توانند از شرایط جمع‌آوری، نگهداری و عقیم سازی سگ ها در مراکز نگهداری، آگاهی بیشتری به دست آورند و کمتر بر اساس فیلم های منتشر شده که مشخص نیست با چه هدفی انتشار یافته اند، تصمیم‌گیری می کنند.