گروه علمی و دانشگاهی خبرگزاری فارس، حجت عابدی اصل - امروزه پژوهش و تحقیق در مراکز علمی و دانشگاه‌ها جزو ماموریت های اصلی بوده و از شاخص‌های مهم آموزش عالی محسوب می‌شود، چراکه همه آنچه در آموزش تئوری به دانشجویان منتقل می‌شود در کارگاه‌های آزمایشگاهی به یک تجربه حرفه ای تبدیل خواهد شد.

دانشگاه آزاد با توجه به گستردگی و تعداد زیاد واحدهای دانشگاهی که در سراسر کشور دارد از ظرفیت و پتانسیل بالایی در شبکه آزمایشگاهی برخوردار است به طوری که فعالیت همه این آزمایشگاه ها و پژوهشگاه‌ها می تواند به تنهایی یک موج علمی و کار جهادی قابل توجهی را توسط دانشجویان و اساتید دانشگاهی رقم بزند.

برای آشنایی بیشتر با امکانات و ظرفیت‌های بالقوه دانشگاه آزاد در حوزه پژوهش و تحقیقات آزمایشگاهی از رئیس پژوهشگاه و شبکه آزمایشگاهی دانشگاه آزاد دعوت کردیم تا ساعتی را در خبرگزاری فارس مهمان ما باشد و به پرسش های ما پاسخ دهد که حاصل این نشست صمیمی گفت‌وگوی یک ساعته ما است.

آنچه در گفت‌وگوی ما با نگاهداری می‌خوانید:

* ۳ معاونت موضوعی جایگزین حوزه آموزش شده اند

* دانشگاه آزاد دارای ۱۲ پژوهشکده و ۱۳۱ مرکز تحقیقاتی است

* بیش از ۷ هزار و ۵۰۰ موضوع پایان‌نامه اطلاع رسانی شده است

*  باید به تولیدات دانشمندان و دانشگاهیان بها دهیم

* عزم جدی داریم نظام نشر ملی را در دانشگاه شکل دهیم

* آزمایشگاه‌ها باید در خدمت نیازهای صنعت جامعه و مردم قرار گیرد

* شبکه بازاریابی دانشگاه‌ها را  طراحی کرده‌ایم

*دانشگاه آزاد ۱۳۱ مرکز تحقیقاتی دارد

* از هر طرح‌ پژوهشی نخبگان  ۵ میلیون تومان حمایت می‌کنیم 

 * پروژه‌های ملی و برندساز را در تحقیقات خود دنبال می‌کنیم

فارس: درباره فعالیت شبکه‌های آزمایشگاهی و پژوهشگاهی دانشگاه توضیح دهید؟

* ۳ معاونت موضوعی جایگزین آموزش شده اند

نگاهداری: دانشگاه آزاد در دوره جدید مدیریتی حوزه پژوهش و فناوری‌ را از یکدیگر تفکیک کرده است یعنی یک پژوهشگاه و شبکه آزمایشگاهی است که با عنوان معاونت پژوهشی  فعالیت می‌کند و یک معاونت فناوری و نوآوری است که کارهای فناوری نوآوری در آن حوزه انجام می‌شود. این در حالی است که حوزه آموزش به سه معاونت علوم پزشکی، معاونت علوم انسانی و معاونت علوم پایه و مهندسی و کشاورزی تبدیل شده است که اینها در واقع سه معاونت موضوعی هستند که جایگزین معاونت آموزشی شده‌اند. حوزه پژوهش و فناوری هم در گذشته یک حوزه بود که الان به دو حوزه تبدیل شده است به طوری که حوزه پژوهشی توسط پژوهشگاه و شبکه آزمایشگاهی کار می‌کند و حوزه فناوری نوآوری هم در قالب یک معاونت قرار دارد.

* دانشگاه دارای ۱۲ پژوهشکده و ۱۳۱ مرکز تحقیقاتی است

فارس: در حال حاضر دانشگاه با چه گستردگی فعالیت پژوهشی دارد؟

نگاهداری: مراکز تحقیقاتی، پژوهشگاهی دانشگاه‌ آزاد بسیار گسترده است به طوری که این دانشگاه دارای ۱۲ پژوهشکده و ۱۳۱ مرکز تحقیقاتی است از طرفی حوزه شبکه آزمایشگاهی‌در حوزه پژوهش متشکل از ۱۱ آزمایشگاه و کارگاه بوده که درحال حاضر حدود ۱۴۷ هزار تجهیزات آزمایشگاهی در دانشگاه وجود دارد. یکی دیگر از حوزه‌ها که در حوزه پژوهش قرار گرفته است باشگاه پژوهش‌گران نخبه و جوان است که مجموعه مسابقات علمی دانشجویی، حمایت از کارها و طرح‌ها پژوهشی دانشجویی  و یک سری تسهیلات حمایتی از دانشجویان دانشگاه آزاد را انجام می‌دهد.

* دانشگاه آزاد ۳۸۷ ژورنال علمی دارد

فارس: مهم ترین اقدامات پژوهشگاه های دانشگاه تا کنون چه مواردی بوده است؟

نگاهداری: در مرحله اول باید بگویم وجود مجموعه مجلات و ژورنال‌های علمی دانشگاه آزاد اسلامی که متشکل از ۳۸۷ ژورنال علمی بوده در حوزه پژوهشگاه‌های دانشگاه آزاد تعریف شده است از طرفی مجموعه کتابخانه‌های دانشگاه آزاد در سراسر کشور در حوزه پژوهشی و آزمایشگاهی دارای منابع قوی و بسیار زیادی  است و همچنین سامانه‌های پژوهشی دانشگاه آزاد هم اعم از یکی از حوزه‌هایی که خیلی مهم محسوب می شود که مسؤولیت پایش و برنامه دانشگاه آزاد اسلامی را برعهده دارد.

* برنامه علمی را تحت عنوان پایش اجرا کرده‌ایم

فارس: آیا طرح پایش در دانشگاه آزاد اجرا می شود؟

نگاهداری: بله ، در دوره اخیر مدیریتی، دانشگاه آزاد برای اینکه بتواند نظام هدفمند پژوهشی را در دانشگاه‌ها برقرار کند برنامه علمی را تحت عنوان پایش اجرا کرده است به طوری که در این برنامه مجموعه پایان‌نامه‌هایی که در تحصیلات تکمیلی اعم از کارشناسی ارشد و دکتری به صورت سالانه در دانشگاه آزاد کار می شود در راستای رفع نیازهای کشور، پاسخگویی به سوالات و حل مسائل و مشکلات کشور متمرکز خواهند شد که در این رابطه باید بگویم این برنامه در حال پیشرفت است. 

فارس: تا کنون چه تعداد پایان نامه براساس نیاز جامعه تولید شده است؟

* بیش از 7 هزار و 500 موضوع پایان‌نامه اطلاع رسانی شده است

نگاهداری: بیش از 7 هزار و 500 موضوع پایان‌نامه متشکل از نیازهای منطقه‌ای در حوزه‌های علوم پایه‌ ، علوم پزشکی و مهندسی درکشور تولید و اطلاع‌رسانی شده است از طرفی طرح  سامانه پایش  این امکان را ایجاد می کند که پایان‌نامه‌های دانشجویی به جای اینکه روی علاقه‌های فردی اعضای هیات علمی متمرکز شوند بیشتر تمرکز را بر روی رفع نیازهای جامعه و کشور بگذارند اگر پایان نامه ها به سوی پاسخگویی به مشکلات و چالش‌های کشور سوق پیدا کنند فرصت‌ها یی را در صنایع اقتصادی در مناطق مختلف کشور ایجاد می کند که پاسخگوی نیاز جامعه است. 

فارس: درباره موضوعات پایان نامه ها و نقش سامانه پایش بگوئید؟

نگاهداری: دانشگاه آزاد برروی موضوعات پایان‌نامه‌ها کاملا متمرکز شده به طوری که موضوع همه آنها  مسائل و مشکلات جامعه است که این کار در قالب طرح سراسری  از اول مهرماه امسال به صورت اجباری برای همه دانشجویان تحصیلات تکمیلی اجباری است آنها موظف هستند که پایان‌نامه‌ تکمیلی خودشان را حتما از طریق یکی از موضوعات سامانه و طرح پایش انتخاب کنند در واقع به جای اینکه نتایج تحقیقاتشان در گوشه کتاب‌خانه‌ها خاک بخورد وسیله‌ای برای پاسخ‌گویی به مسائل و مشکلات  و رفع نیازهای کشور  می شود.

* ما صندوق توسعه علم دانشگاه را راه‌اندازی کردیم

فارس: برای حوزه پژوهش چه اقداماتی انجام داده اید؟

نگاهداری: ما صندوق توسعه علم دانشگاه را راه‌اندازی کردیم که 5 تا 10 درصد بودجه پژوهشی دانشگاه را در این صندوق برای حمایت از طرح‌های پژوهشی اختصاص داده‌ایم که از جمله آنها طرح‌های پژوهشی ملی و مهمی که بتواند نیاز بزرگی از کشور را مرتفع کنند در واقع تمرکز ما در اعطای این پژوهش‌ها و گرایش‌ها به اساتید سرآمد دانشگاه‌ها است یعنی 1 درصد برتر بهترین اساتید دانشگاه‌ها در قالب گرندهای ویژه و طرح‌های پژوهشی از طریق صندوق حمایت می‌شوند.

فارس: درباره ژورنال‌های دانشگاه آزاد توضیح دهید؟

نگاهداری:  درباره ژورنال‌های دانشگاه آزاد اسلامی باید بگویم یک نقدی که همیشه در نظام آموزشی چه در دانشگاه‌های دولتی، وزارت علوم، وزارت علوم بهداشت وارد بوده  این است که ما قبل از اینکه نظام نشر ملی را شکل دهیم به سراغ نظام نشر جهان رفتیم در واقع اگر ما از ابتدا نظام نشر ملی کشور خودمان را شکل  و طراحی انجام می دادیم و در مرحله بعدآن را به نظام نشر جهانی وصل می‌ کردیم آن موقع می‌توانستیم اعتباردهی تولید علم را در نظام نشر ملی خودمان انجام دهیم.

*  باید به تولیدات دانشمندان و دانشگاهیان بها دهیم

فارس: از اهمیت نظام نشر ملی توضیح دهید؟

نگاهداری: دراین باره باید بگویم به معنای واقعی اگر می‌خواهیم زبان فارسی تبدیل به زبان علم دنیا شود، همچنان که مقام معظم رهبری تاکید کرده‌اند، راه اصلی‌اش این است که ما نظام نشر ملی را گسترش داده و اعتباردهی کارهای علمی‌مان را در داخل نظام نشر ملی شکل دهیم.در واقع باید به تولیدات دانشمندان و دانشگاهیان  را در نظام نشر ملی به زبان فارسی بها دهیم و وقتی این ترویج یافت، این نظام می‌تواند در تعامل با نظام نشر جهانی شکل بگیرد.

فارس: چرا تاکنون نظام نشر ملی موفق نبوده است؟

نگاهداری: به دلیل اینکه متأسفانه ما همه اساتید را تک ‌به تک به خارج فرستادیم که به طور مستقیم  به نشر جهانی اتصال پیدا کنند که  در نتیجه همه اساتید ما کارگزار رفع مسائل حوزه‌های کشورهای توسعه‌یافته و غربی می شوند. این در حالی است که اگر نظام نشر ملی شکل می‌گرفت تحقیقات ما  به سمت نیازهای ملی، پاسخ‌گویی به سوالات ملی و حل مشکلات ملی معطوف می‌شد و موضوعات اساتید ما برای مسائل  داخلی کشورمان کاربرد داشت.

فارس: نظام‌های نشر چه کار می‌کنند؟

نگاهداری: نظام نشر یک نظام پشت صحنه‌ای دارند که هدایت علم را از طریق این نشریات مجلات به عهده گرفته‌اند؛ یعنی هرجا لازم می‌دانند این علم را سوق می‌دهند به سمت حل موضوعاتی که مورد نیاز خودمان است. مقالاتی را بیشتر بها می‌دهند که در راستای نیازهای آنها کار کرده است. این یک بعد نظام نشر جهانی است که هدایت موضوعی علم را در غالب نشریات و ژورنال انجام می‌دهد.

* دانشگاه عزم جدی دارد نظام نشر ملی را در دانشگاه شکل دهد

فارس: آیا نقش دیگری دارد؟

نگاهداری: بله، نقش دیگر آن بعد اقتصادی است که اگر قرار باشد از تولید نشرها درآمدی عاید ما شود، ما این درآمد را در کارهای علمی خودمان به طور مستقیم هزینه می کردیم اما متأسفانه ما مقالات را نه تنها رایگان در اختیار نظام نشر جهانی قرار می‌دهیم، بلکه آنها از اساتید پول می‌گیرند که مقالات را چاپ کنند، این موضوع در حالی است که ما می‌توانستیم این ظرفیت را درست طراحی کنیم تا باعث شکل‌گیری نظام نشر ملی شود. دانشگاه آزاد اسلامی با اشراف کامل براین موضوع، عزم جدی کرده که نظام نشر ملی را درون دانشگاه آزاد از طریق ژورنال‌هایی که دارد، شکل دهد.

فارس: تشکیل نظام نشر ملی چگونه در دانشگاه اتفاق می افتد؟

نگاهداری: در مرحله اول ما دانشجویان دکترای خودمان را موظف کردیم که حتما یکی از مقالات مربوط به پایان‌نامه‌هایشان را در ژورنال‌های دانشگاه آزاد اسلامی به چاپ برسانند. این کار 2 فایده دارد اول اینکه دانش تولیدشده در دانشگاه آزاد در خود نظام نشر درون دانشگاهی دانشگاه  منتشر می‌شود و رونق نظام نشر ملی شکل می‌گیرد. کارکرد دوم نظام کنترلی است که نظام دانشگاه آزاد  از طریق ژورنال‌ها و کارهای تحقیقاتی پایان‌نامه‌ها شکل می‌گیرد.به طوری که ما پایان نامه را قبل از ارائه با ژورنال‌هایمان بررسی می‌کنیم که اگر مقاله‌ای از طریق یک ژورنال قطع شد توسط ژورنال دیگری تایید شود.

* آزمایشگاه ها باید در خدمت نیازهای صنعت جامعه و مردم قرار گیرد

فارس: وضعیت فعالیت های آزمایشگاه های دانشگاه آزاد چگونه است؟

 نگاهداری: در بحث آزمایشگاه‌هایمان ما دارای یک پتانسیل بزرگ و بی‌نظیر در آزمایشگاه‌های  دانشگاه آزاد هستیم که تا به الان استفاده خوبی از این ظرفیت‌ها نشده است. به طوری که 11 هزار آزمایشگاه می‌تواند یک نظام آزمایشگاهی بزرگی در خدمت کشور و صنایع باشد، ما در هر منطقه‌ای از کشور صنایعی داریم که آزمایشگاه‌های دانشگاه آزاد می‌توانند به این صنایع کمک کنند. این ظرفیت آزمایشگاه‌ها یک ظرفیت ملی بوده و از پول مردم تهیه شده است که باید در خدمت نیازهای صنعت جامعه و مردم قرار گیرد.

فارس: برای استفاده بهینه از ظرفیت آزمایشگاه اقدامی انجام داده اید؟

نگاهداری: بله، در مدت تغییر مدیریتی دانشگاه در بازدیدی که ما از آزمایشگاه‌ها داشتیم احساس کردیم بسیاری از دستگاه‌ها بلااستفاده مانده است که در این رابطه  آیین‌نامه جدیدی تحت عنوان آیین‌نامه خدمت آزمایشگاهی در دانشگاه آزاد ابلاغ شد تا  اساتید دانشگاه آزاداز این دستگاه‌ها به نحو احسن استفاده کرده  و خدمات ارائه دهند. ازطرفی باید بگویم برای تشویق اساتیددر آیین‌نامه دیده شده که هر واحد دانشگاهی می‌تواند تا 40 درصد سود حاصل از ارائه خدمات آزمایشگاهی را به خود آن عضو هیات علمی که مسؤولیت کار را پذیرفته ارائه دهد معتقدم اگر ما منافع فردی عضو هیأت علمی را ببینیم آن انگیزه لازم برای ارائه خدمات پیدا می شود.

 فارس: آیا دیگر مراکز علمی می توانند از ظرفیت آزمایشگاه ها دانشگاه آزاد استفاده کنند؟

نگاهداری: بله، من یقین دارم این تجهیزاتی که در آزمایشگاه دانشگاه آزاد وجود دارد در دانشگاه‌های دولتی کمتر به چشم می‌خورد و حاضر هستیم به آنها خدمات ارائه دهیم و همکاری کنیم.

فارس: اگر در حوزه شبکه آزمایشگاهی اقدام خوب دیگری انجام داده اید بگوئید؟

* شبکه بازاریابی دانشگاه‌ها را  طراحی کرده‌ایم

نگاهداری: بله ما شبکه بازاریابی دانشگاه‌ها را  طراحی کرده‌ایم به طوری که یک سامانه «ساها» و یک سامانه «ساتا» راه اندازی شده است. سامانه «ساتا» آزمایشگاه تخصصی است که برای صنایع کشور خدمات ویژه با فناوری پیشرفته ارائه می دهد که اینها را به صورت ساپورت ویژه قرار می‌دهیم تا خدمات صورت گیرد. این آیین‌نامه جدید تحولی عظیم در نظام آزمایشگاهی دانشگاه آزاد ایجاد کرده است.

* دانشگاه آزاد 131 مرکز تحقیقاتی دارد

فارس: آیا مرکز تحقیقاتی هم دارید؟

نگاهداری: بله، ما 131 مرکز تحقیقاتی داریم که آنها را موظف کردیم تحقیقات خودشان را حتما در قالب رفع نیازهای کشور انجام دهند که یکی از مکانیزم‌ها رفع نیازهای کشور  و عقد قرار داد با صنایع  برای رفع مشکلات است. در حال حاضر ما تحریم هستیم و من معتقدم در شرایط تحریم  یک شرایط برد ـ برد برای دولت و دانشگاه‌ها ایجاد می‌کند برد دولت در این است که نیازهایش که الان فرصت‌های بیرونی تا حدی محدود شده است  را از طریق دانشگاه‌ها  خدمت گیرد که می توان به  طراحی‌های صنعتی خود، تولید قطعات موردنیاز فناوری‌ها اشاره کرد، تحریم یک شرایط برد ـ برد برای دولت و دانشگاه است، از طرفی باید بگویم دولت دانشگاه آزاد را برای خدمت به رفع نیازها و صنایع کشور محروم کرده است؛ یعنی دولت دانشگاه آزاد اسلامی را از خودش نمی‌داند و این کار از سال 1397 رخ داده است.

* از هر طرح‌ پژوهشی نخبگان  5 میلیون تومان حمایت می‌کنیم 

فارس: برای حمایت از نخبگان دانشگاهی برنامه ای دارید؟

نگاهداری:  بله، ما از هر طرح‌ پژوهشی نخبگان  5 میلیون تومان حمایت می‌کنیم و تسهیلات رفاهی، استفاده از خدمات دانشگاه، امکانات ورزشی  انجام می‌شود. ما تلاش می‌کنیم رشته‌های دانشگاهی  را تحت عنوان دانشگاه جوار صنعت برای اینکه آموزش ما در خدمت تولید قرار بگیرد تأسیس می کنیم در حال حاضر مراکز فناوری‌های مادر جوار صنعت  تحت عنوان مراکز نوآوری تعریف شده اندکه امیدوارم فناوری‌ها را به تولید نزدیک کنیم. از طرفی باید بگویم زمانی که با صنایع  برای کار آموزشی دانشجویان می‌کنیم صنایع می‌پذیرند که اگر این دانشجو دو سال در دوران تحصیل در مجموعه صنعتی  کار کند  استخدامش را تضمین می‌کند.

فارس: وضعیت شرکت های دانش بنیان دانشگاه چکونه است؟

نگاهداری: در حال حاضر 135 شرکت دانش بنیان داریم که برخی از این شرکت‌ها مجوز دانش‌بنیان دارند و بعضی نیز ندارند که شامل شرکت‌های تولیدی، کار‌آفرینی و دانش‌بنیان هستند.

فارس: تسهیلات پژوهشی که برای نخبگان در نظر گرفته‌اید چه چیزهایی است؟

نگاهداری: نخبگان طرح‌های بزرگ پژوهشی خود را از طریق صندوق ASF مورد حمایت پژوهشی قرار می‌دهند و برای هر کدام از اینها 50 میلیون تومان گرنت ویژه پژوهشی تعلق می‌گیرد. از طرف دیگر در باشگاه پژوهش‌گران جوان به هر نخبه 5 میلیون تومان کمک می‌کنیم.

*  پروژه‌های ملی و برندساز را در تحقیقات خود دنبال می‌کنیم

فارس: مهم ترین برنامه‌تان درسال تحصیلی جدید درحوزه تحقیقات پژوهشی چیست؟

نگاهداری: ماموریتی که در سال 98 برای خودمان در حوزه مراکز تحقیقاتیقرار دادیم  افزایش طرح‌های برون دانشگاهی  است به طوری که پروژه‌های ملی و برندساز را در تحقیقات خود دنبال می‌کنیم البته توسعه آزمایشگاه‌های استاندارد و راه‌اندازی لیگ‌های دانشگاهی از دیگر برنامه های دانشگاه است.

فارس: برای حمایت از پروژه تحقیقاتی کاری انجام داده‌اید؟

نگاهداری: بله، دانشگاه آزاد اسلامی یک رویکرد درستی که در پیش گرفته برقراری ارتباط درست بین منبع درآمدی خودش با هزینه‌های همان حوزه است. به طوری که شهریه متغیر پایان‌نامه‌ها صرف هزینه‌های دانشگاه می شود، از آنجایی که یکسری از هزینه‌های اصلی پژوهشی دانشگاه انجام پروژه‌های تحقیقاتی ملی در راستای نیازهای کشور است ما بخشی از اعتبارات را در قالب صندوق ASF دانشگاه اختصاص داده که به انجام پروژه‌های برندساز و ملی از طریق پژوهشگران اعضای هیات علمی می پردازند سرآمددر واقع امسال به عنوان سال اول هم حدود 5 تا 10 درصد درآمدهای غیر شهریه‌ای پایان‌نامه به موجودی صندوق تخصیص داده شده است که صرف پروژه‌های تحقیقاتی بزرگ خواهد شدکه در مجموع حدود 30 میلیارد تومان است.

انتهای پیام/‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌