به گزارش مشرق، بسیاری از مردم و کارشناسان معتقدند علت اصلی وضع موجود، نگاه افراطی دولت به تعامل با کشورهای غربی بوده و حتی پس از این همه خیانت طرف‌های غربی برجام، هنوز هم گوشه چشمی به آنها از سوی مسئولان دولتی وجود دارد. مثلاً محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس‌جمهور در حاشیه یکی از جلسات هیئت دولت در جمع خبرنگاران در پاسخ به سؤالی درباره مذاکرات ایران و اروپا، در اظهارنظری تأمل‌برانگیز گفته: «از یک ماه گذشته مذاکرات با اروپا جدی‌تری شده است!»
بیشتر بخوانید:
آقای روحانی! کشور با کار و تلاش آباد می‌شود نه دیدار با این و آن
همچنین رئیس‌جمهور در همین جلسه هیئت دولت، با بیان اینکه در جریان روند کاهش تعهدات، مذاکرات را ادامه می‌دهیم، گفت: «اگر در پایان ۶۰ روز دوم به نتیجه نرسیدیم، حتماً مرحله سوم را آغاز خواهیم کرد و بعد از آن باز هم ۶۰ روز فرصت خواهیم داد(!) تا به راه‌حل منطقی، درست و متوازن برسیم.» آقای روحانی اخیراً نیز اظهار داشته: «همه توان خود را برای رابطه بسیار خوب با جهان شرق و غرب به کار گرفتیم اما یک دولت تازه‌کار و ناشی باعث شد، زحمت فراوانی برای مردم ما، مردم منطقه و ملت خودش به وجود آورد.»
و ظاهرا این داستان همچنان ادامه دارد.
خوش‌بینی مفرط به تعامل با استکبار
محسن حقیقی، کارشناس ارشد جامعه‌شناسی می‌گوید: «خوش بینی مفرط به تعامل با غرب موجب می‌شود طرفداران این رویکرد، ناکارآمدی‌های مکرر خود را به هر نحو ممکن به فشارهای خارجی گره زده و عملکرد خود را توجیه نمایند.»
او در معرفی مصداقیِ این موضوع توضیح می‌دهد: «به طور مثال چندی پیش در روزهایی که صف خرید گوشت و مرغ منجمد روز به روز فشرده‌تر می‌شد، وزیر جهادکشاورزی در توجیه بی‌تدبیری خود می‌گفت؛ «همین که چیزی برای عرضه هست، ولو با صف و گران، باید خدا را شاکر باشیم! باید بپذیریم در شرایط سختی داریم کشور را اداره می‌کنیم!» این اظهار عجز وزیر دولت نشان از وادادگی در مقابل هیمنه پوشالی غرب است که متاسفانه هنوز هم ادامه دارد.»
گفتنی است، محمود علوی وزیر اطلاعات هم در این باره گفته است: «در این شرایط اقتصادی باید برای مردم توضیح داد که گرانی‌ها کار دولت نیست بلکه این دشمنان هستند که با فشار تحریم‌ها می‌خواهند ملت ایران را تسلیم کنند اما موفق نمی‌شوند.»
رئیس‌جمهور نیز بر خلاف وعده‌هایی که قبل از مذاکرات برجامی می‌داد، اخیراً در چرخشی ۱۸۰ درجه‌ای در جمع کارکنان وزارت خارجه گفته است: «من به عنوان رئیس‌جمهور، هم در دور اول و هم دور دوم، نظرم را در سیاست خارجی به رای مردم گذاشتم و یکی از شعارهای اصلی در انتخابات، تعامل سازنده با جهان بود. شاید یکی از دلایل کسانی که به من رای دادند همین اصل تعامل سازنده با دنیا باشد!» این در حالی است که با مراجعه به نظر صریح مردم در همین گزارش درمی یابیم که مردم به وعده‌های ملموس و قابل دسترسی همچون؛ «چرخش همزمان سانتریفیوژها و چرخ معیشت مردم (که حالا هر دو از چرخش ایستاده است!) لغو همه تحریم‌ها، حفظ احترام پاسپورت ایرانی و...» رای داده‌اند نه صرفاً ادعاهای موهومی که نه قابل اندازه‌گیری و نه در دسترس است.
سهم مدیریت ضعیف مسئولان و مردم در وضع کنونی
در ادامه بررسی میدانی نظرات مردم در بازار تهران، آقای کرد کارمند یک شرکت خودروسازی می‌گوید: «به نظر من ریشه بسیاری از مشکلات معیشتی مردم ناشی از مدیریت و نظارت ضعیف مسئولین مربوطه است. مثلاً در همین شرکتی که مشغول کار هستم می‌بینم خیلی‌ها در جای اصلی خودشان قرار ندارند و این موضوع باعث سوء مدیریت می‌شود. علت دیگر وضعیت امروز، بخشی از خود مردم هستند. مثلاً تا می‌بینند کالایی گران شده، به سمت آن هجوم آورده و موجب تشدید گرانی می‌شوند.»
خانم ایزدی فرهنگی بازنشسته، فشارهای بیرونی را در مورد ایجاد شرایط کنونی، بی‌تاثیر نمی‌داند اما تصریح می‌کند: «بی‌کفایتی و طمع برخی از مسئولان کشور تاثیر بیشتری در بروز اوضاع امروز دارد. مسئولان دولتی اگر درایت بیشتری داشتند، فشار به مردم تا این حد زیاد نمی‌شد.»
آقای حسینی که در بازار سرپوشیده تهران مغازه دارد هم معتقد است: «تحریم‌ها در به وجود آمدن وضعیت فعلی بی‌تاثیر نیستند اما علت اصلی، سوءمدیریت مسئولان مربوطه است. هیچ کدام از وعده‌های دولت در مذاکرات محقق نشده و اوضاع بدتر هم شده است.»
آقای اسماعیلی، مغازه‌دار بوشهری می‌گوید: «به نظر من تحریم، تاثیر زیادی در ایجاد مشکلات فعلی کشور ندارد. ریشه اصلی مشکلات به خاطر برخی دست‌اندازی‌ها و فرصت‌طلبی‌ها است که صورت گرفته و می‌گیرد و باعث خروج سرمایه‌های کشور می‌شود. اگر این اختلاس‌ها و رانت‌خواری‌ها نباشد ما یکی از ثروتمندترین کشورهای دنیا هستیم.»
در یکی از حجره‌های بازار، آقای مرتضی فضل‌اللهی که ۲۲ سال فروشنده کالای خواب بوده و هست برایمان توضیح می‌دهد: «به نظر من ریشه وضعیت کنونی، به هم ریختگی و شوک‌هایی است که هر ازگاهی به بازار داده می‌شود. یک روز در بازار مسکن، یک روز در بازار خودرو، یک روز در بازار ارز و طلا و... در کنار این، چند وقت یک بار اخباری از اختلاس و دزدی‌ها منتشر می‌شود که وضعیت امروز به این دلایل ایجاد شده است.»
کم‌کاری به بهانه کم‌اختیاری!
به گفته منتقدان، یکی از مصائب دیگری که در توجیه برخی رویه‌های غلط صورت می‌گیرد، نبود اختیارات کافی برای کار کردن است. علی میرزاخانی سردبیر روزنامه دنیای اقتصاد در این خصوص می‌گوید: «به باور من رئیس‌جمهور اختیارات لازم را برای حل مشکلات مردم دارد. در حوزه اقتصاد سیاست‌های پولی، سیاست‌های مالی و سیاست‌های تجاری که سه دسته از سیاست‌های اصلی اقتصاد هستند و همه اقتصاد را می‌توان با این سه اداره کرد در اختیار ریاست جمهوری است و می‌تواند مشکلات را حل کند. آقای روحانی هم این ابزارها را در چهار سال اول ریاست جمهوری در اختیار داشتند و می‌توانستند از مشکلات امروز پیشگیری کنند.»
وحید تاج آبادی، طلافروش نیز در این باره اظهار می‌دارد: «رئیس‌جمهور طی مدتی که عهده‌دار مسئولیت بوده خوب عمل نکرده است. طبق قانون اساسی ۸۰ درصد بودجه کشور در اختیار رئیس‌جمهور است و اگر ایشان فکر می‌کند اختیار کافی ندارد از اول نباید برای پذیرش مسئولیت وارد صحنه انتخابات می‌شد.»
انتظار از مردم و مسئولان
خانم ایزدی، فرهنگی بازنشسته برای بهبود شرایط سخت کنونی، انتظار بیشتری از مردم نسبت به مسئولان دارد و در این باره می‌گوید: «ما نباید تاریخ گذشته و این روزها را فراموش کنیم و از اوضاعی که در آن قرار داریم درس بگیریم. در آینده مسئولان کشور را عجولانه و احساسی انتخاب نکنیم. به مسئولان فعلی امیدی ندارم، اگر نصیحت‌پذیر بودند به بیانات رهبری بیشتر توجه می‌کردند. انتظار همه مردم از آقای رئیس‌جمهور این بود که با مذاکره تحریم‌ها برداشته شود و وعده‌های ایشان محقق گردد نه صرفاً مذاکره صورت بگیرد بدون آنکه نتیجه‌ای در پی داشته باشد.»
آقای اسماعیلی کاسب بوشهری نیز در این باره تصریح می‌کند: «مردم از رئیس‌جمهور انتظار داشتند که ایشان از طریق مذاکره و کلیدی که نشان داد راهی برای مردم باز کند که متاسفانه نشد.»
آقای وحید تاج‌آبادی از مسئولان و سیاستمداران می‌خواهد که بحث‌های پوپولیستی را کنار گذاشته و با مشورت کارشناسان به درمان اقتصاد کشور بپردازند. او توضیح می‌دهد: «ممکن است اصلاح برخی رویه‌ها حتی فشار بیشتری به مردم وارد کند اما در درازمدت کشور را به ثبات خواهد رساند.»
آقای مرتضی فضل‌اللهی نیز تاکید می‌کند: «ما سیاستمدار نیستیم اما توقعی که از دولت داشتیم این بود که بتواند وضع معیشتی مردم را درست کنند، فقط شعار ندهند! الان نظارت‌های اجرایی بسیار ضعیف است.»
یک خانم خانه‌دار با ابراز امیدواری به قوه قضائیه برای نظارت و برخورد با متخلفین اقتصادی می‌گوید: «ما از ابتدای تشکیل این دولت، این روزها را پیش‌بینی می‌کردیم اما متاسفانه نتوانستیم مردم را متقاعد کنیم.»
آقایان حسینی، فروشندگان لباس در بازار تهران نیز نقش نهادهای نظارتی مثل مجلس و قوه قضائیه را در کنترل اقتصاد کشور، مهم ارزیابی کرده و تصریح می‌کند: «رئیس جدید قوه قضائیه تحرک خوبی دارد و خیلی فعال است. با توجه به عملکرد چندماهه ایشان، امید زیادی به نظارت بیشتر داریم. امیدواریم وضع اقتصادی به نفع همه مردم تغییر کند نه فقط به نفع قشر خاصی از جامعه. توصیه و انتظار ما از مسئولان این است که در مدت باقیمانده از مسئولیت‌شان دلسوزانه‌تر کار کنند.»
شهروند دیگری اظهار می‌دارد: «مسئولان محترم دولتی همان‌گونه که در سیاست‌های مثبتی همچون احیای مسکن مهر و کارت سوخت تجدید نظر کردند، دست از لجبازی برداشته و در سایر حوزه‌ها نیز با استفاده از مدیران جوان، مومن و انقلابی و همچنین برنامه‌های بومی شده و منطبق با شرایط فرهنگی و اجتماعی کشورمان، دو سال باقیمانده از مسئولیت‌شان را قدر بدانند.»
از پای کار انقلاب بودن مردم سوءاستفاده نشود
گذشته از همه ضعف‌ها و مشکلات و فشارهایی که در جنگ اقتصادی به مردم عزیز کشورمان وارد آمده، در طول ۴۰ سال گذشته همواره دنیا شاهد پایداری و استقامت مردم در گردنه‌های حوادث گوناگون انقلاب بوده است که البته این حقیقت نباید سرپوشی باشد بر ضعف‌ها و کوتاهی‌های موجود.
رهبر معظم انقلاب در این خصوص پس از جشن سالگرد پیروزی انقلاب در سال ۹۵ خطاب به مسئولین می‌فرمایند: «این حضور مردمی در بیست‌ودوّم بهمن را به حساب گلایه نداشتن آنها از فعّالیّت‌های ما مسئولین به حساب نیاورید. مردم گله‌مندند؛ از بسیاری از چیزهایی که در کشور می‌گذرد، مردم گله‌مندند. مردم با تبعیض میانه‌ای ندارند؛ هرجا تبعیض ببینند، احساس ناراحتی و رنج می‌کنند. هرجا کم‌کاری ببینند همین‌جور، هرجا بی‌اعتنائی به مشکلات ببینند همین‌جور، هرجا پیش نرفتن کارها را ببینند همین‌جور؛ مردم گله‌مندند. بیست‌ودوّم بهمن حساب خودش را دارد؛ ایستادگی مردم در مقابل دشمنِ کمین‌کرده برای بلعیدن ایران یک حرف است که این در بیست‌ودوّم بهمن ظاهر شد، امّا توقّعات آنها از ما مسئولین یک حرف دیگر است.»
ایشان یک سال پس از این هم مجدداً در همین دیدار در جمع مردم آذربایجان شرقی تصریح می‌فرمایند: «این جمله‌ای که شما در اینجا آوردید [و خواندید] که (عَلَم پاک انقلاب، چهل سال است که مأمن ما است) یک واقعیّت است؛ چهل سال است که مأمن مردم، پرچم برجسته و بلندِ انقلاب است. این حرفِ زبان شما، حرفِ دل ملّت ایران است؛ درست گفتید. و این در حالی است که مردم از برخی از مسائل جاری کشور، انتقاد هم دارند، نه اینکه انتقاد ندارند؛ ما کاملاً در جریان انتقادهای مردم، گله‌های مردم، شِکوه‌های مردم هستیم؛ به ما هم می‌گویند؛ به دیگران هم می‌گویند، به ما منتقل می‌شود؛ امّا وقتی پای انقلاب و پای نظام در میان است، مردم این‌جور وارد میدان می‌شوند و حرکت می‌کنند. یک آگاهی انقلابی، یک کمال سیاسی، در ملّت ایران به توفیق الهی به وجود آمده است که می‌توانند تفکیک کنند بین نظام انقلابیِ «امّت و امامت» و بین تشکیلات دیوان‌سالاری؛ [بااینکه] در یک جا انتقاد دارند، امّا از اصل نظامی که به وسیله انقلاب به وجود آمده است، با همه وجود دفاع کنند. اینکه می‌گوییم انتقاد داشته باشند، نه‌فقط انتقاد از دولت یا قوّه قضائیّه یا مجلس؛ نه، ممکن است کسی از شخص این حقیر هم انتقاد داشته باشد. این انتقاد هیچ منافاتی ندارد با ایستادگی پای نظام اسلامی، نظام انقلابی، نظام «امّت و امامت»؛ نظامی که با انقلاب این ملّت و با فداکاری این ملّت به وجود آمده است و صدها هزار شهید در راه این نظام در طول این چهل سال به قربانگاه رفته‌اند.»