به گزارش مشرق، اخیرا «برند اربل» سفیر سابق آلمان در ایران که برای تصدی ریاست ساز و کار مالی موسوم به «اینستکس» نامزد شده بود، در پی اظهاراتش پیرامون برنامه موشکی ایران و هولوکاست، از پذیرش این سمت انصراف داد.

بیشتر بخوانید:

وزیر بهداشت: آمریکا بیماران ایرانی را هدف قرار داده

اربل در مصاحبه با یک کانال یوتیوب آلمانی برنامه موشکی ایران را قانونی خوانده بود.

رسانه‌های صهیونیست همچنین گزارش داده بودند که اربل بعد از افشای برخی از سخنانش درباره «هولوکاست» مجبور به استعفا شده است.

وزارت خارجه آلمان تأیید کرده بود که اربل گفته بنا به دلایل شخصی نمی‌تواند ریاست اینستکس را به عهده بگیرد.

در گفتگو با «مارک فینو» دیپلمات فرانسوی و محقق حوزه‌های تروریسم، خاورمیانه، کنترل تسلیحات، امنیت اروپا، حقوق بشر به بررسی دلایل استعفای مدیر اینستکس و آینده این کانال مالی پرداخته ایم که در ادامه می آید.

«مارک فینو» دیپلمات سابق فرانسوی که از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۳ در «مرکز سیاست امنیتی ژنو» (GCSP) فعالیت کرده است، اکنون یک عضو اجرایی این سازمان است. وی در حال حاضر فعالیت‌های مربوط به گسترش تسلیحات را رهبری می‌کند. وی سخنگوی پیشین وزارت خارجه فرانسه بوده است.

*اخیرا شاهد استعفای مدیر اینستکس بودیم. بر این اساس فرایند عملیاتی شدن این ساز و کار مالی طولانی تر می شود که به نوعی خرید زمان از سوی اروپا و به ضرر ایران است. به نظر شما دلیل استعفای مدیر اینستکس نمی تواند در راستای خرید زمان بیشتر برای اروپا و تأخیر در عملیاتی شدن این کانال مالی باشد؟

 دیپلمات آلمانی رئیس اینستکس به دلایل شخصی استعفا داد، اما در حقیقت به دلیل جنجال ناشی از مصاحبه وی در یوتیوب مبنی بر انتقاد از  اسرائیل و حمایت از ایران استعفا داد.

 کشورهای E۳ (انگلیس، فرانسه، آلمان) مشتاق هستند اینستکس را به طور کامل عملیاتی کنند تا از شرکت های اتحادیه اروپا در برابر تحریم های آمریکایی محافظت کرده و به نجات برجام کمک کنند. 

این مکانیسم اکنون از لحاظ فنی عملیاتی شده و چندین شرکت در آن ثبت نام کرده اند، اما تأسیس صندوق ویژه برای بازپرداخت بدهی در بازارهای بین المللی هنوز به مجوزهای مالی احتیاج دارد.

*آیا ممکن است کانال ویژه برای تجارت با ایران از صادرات تجاری کالاهای دارویی، پزشکی و کالاهای کشاورزی فراتر رود و تجارت نفت را نیز تحت پوشش قرار دهد؟

همانطور که المانیتور اشاره کرد امانوئل ماکرون خواهان ایجاد خط اعتباری ۱۵ میلیارد دلاری برای ایران در قالب اینستکس است. در این مرحله، اینستکس فقط برای تسهیل معاملات کالاهای بشردوستانه مورد نیاز مردم ایران طراحی شده  و به طور مستقیم با تحریم های یک جانبه آمریکا مواجه نمی شود. روسیه اعلام کرده است در صورتی که این کانال تجارت نفت را نیز تحت پوشش قرار دهد به اینستکس می پیوندد.

گسترش اینستکس فراتر از هدف اولیه خود دشوار خواهد بود و عملکردهای آن را به تأخیر می اندازد. در همین حال، علی رغم عدم تأیید رسمی، به نظر می رسد رئیس جمهور ماکرون به رئیس جمهور روحانی خط اعتباری را پیشنهاد داده که می تواند تحریم های ایالات متحده را دور بزند و تجارت نفت را تسهیل کند. در واقع چند فرصت در بازار نفت بین المللی برای ایران جهت صادرات محصولات خود به واردکنندگان بزرگی مانند هند و چین وجود دارد.

*آمریکا اعلام کرده اگر اینستکس فراتر از بحث غذا و دارو پیش رود شرکتهای مشارکت کننده در آن را تحریم می کند. با وجود این موضوع، آینده اینستکس را چگونه ارزیابی می کنید؟

دولت ترامپ به طور رسمی معافیت از تحریم های مربوط به کالاهای بشردوستانه را حذف نمی کند، اما به دلیل تحریم های بانکی علیه ایران که در مورد کشورهای سوم نیز اعمال می شود، هزینه واردات دارو به ایران افزایش یافته و دسترسی به دارو دشوار است.

علاوه بر این، شرکت های داروسازی چند ملیتی، با وجود معافیت ها، از محکوم شدن در دادگاه های آمریکا می ترسند و از این لحاظ تحریم های آمریکا به عنوان یک عامل بازدارنده عمل می کنند. بنابراین حتی اگر اینستکس وسیله ای برای تسهیل تجارت باشد، هیچ تضمینی وجود ندارد که شرکت ها تصمیم بگیرند از آن بهره مند شوند اگر آنها خطر در معرض تحریم قرار گرفتن ایالات متحده امریکا را درک کنند وقتی منافع تجاری یا مالی آنها در بازار ایالات متحده بیشتر از بازار ایران باشد.

*امریکا معافیت تحریم‌های هسته‌ای ایران را به مدت ۹۰ روز دیگر تمدید کرد. به نظر شما دلایل این تصمیم چیست؟

دولت ترامپ معافیت تحریم های هسته ای ایران را تمدید کرد، بنابراین به روسیه ، چین و کشورهای اروپایی امکان ادامه همکاری با ایران جهت اجرای برخی مفاد  برجام را داد، مفادی که مربوط به فعالیتهایی است که جهت جلوگیری از هرگونه خطر گسترش سلاح های هسته ای (در بوشهر ، فردو و اراک) انجام شده است.

در این مرحله، وزارت خزانه داری ایالات متحده تمایلی به در نظر گرفتن تحریم های ثانویه ندارد - تحریم هایی که ممکن است علیه شرکای باقی مانده ایران در برجام تاثیر قابل توجهی داشته باشد. دلیل دیگر اینکه درست است ایالات متحده امریکا ظاهرا از برجام خارج شده زیرا توافق نامه به اندازه کافی دقیق و سختگیرانه نبوده است، توضیح این امر که امریکا مانع  اجرای برخی از بندهای کلیدی توافق نامه که با هدف جلوگیری ایران از تولید سلاح های هسته ای در نظر گرفته شده اند، می شود برای واشنگتن سخت خواهد بود.

*بازسازی راکتور اراک ایران بر عهده چین است. اما اگر چینی ها می خواهند تجهیزات طراحی مجدد (از اروپا) را وارد کنند ، به زمان بیشتری نیاز دارند. به نظر می رسد که معافیت ۹۰ روزه قدرت ریسک پذیری  چین را کاهش داده و مانع آن جهت انجام تعهداتش می شود. آیا شما فکر می کنید چین این ریسک را خواهد پذیرفت؟

به نظر می رسد چین مصمم است از اجرای کامل برجام اطمینان حاصل کند به ویژه اجرای مفاد بازسازی راکتور اراک که مسئولیتهای ویژه ای برای آن دارد. قطعا پکن معاملات خود را با این انتظار به پیش خواهد برد که مهلت ۹۰ روزه تمدید شود.