سرویس جهان مشرق - امروز ۱۸مین سالگرد حملات ۱۱ سپتامبر است. ایالات متحده امریکا که سازمان تروریستی القاعده را مسئول حملات به برج‌های دوقلوی مرکز تجارت جهانی و ساختمان وزارت دفاع امریکا -پنتاگون- می‌دانست، کمتر از ۱ ماه بعد در اکتبر ۲۰۰۱ میلادی به افغانستان حمله کرد.

حکومت وابسته به طالبان و القاعده ساقط شد و دولتی ملی بر سر کار آمد اما جنگ خونین در این کشور هرگز پایان نیافت. پس از اینکه در سال ۲۰۱۴ ناتو رسما پایان عملیات نظامی در افغانستان و سپردن تمامی امور امنیتی به ارتش این کشور را اعلام کرد، عمده کارشناسان این بیانیه و امکان محقق شدن کامل آن را به دیده شک نگریستند و نسبت به دست کم گرفتن نفوذ و توان عملیاتی گروه‌های افراط‌گرا هشدار دادند. هشداری که در دو سال اخیر و با سقوط بسیاری از استان‌ها و بخش‌های خاک این کشور توسط طالبان جنبه واقعیت به خود گرفت.

امریکا و کشورهای همپیمان عضو ناتو که نام عملیات خود را "آزادی طولانی مدت" گذاشته و وعده خلاصی مردم افغانستان از تروریسم و افراط‌گرایی را داده بودند، پس از گذشت ۱۸ سال که دخالت نظامی فوق را تبدیل به طولانی ترین جنگ خارجی تاریخ امریکا کرد با وجود صدها میلیارد دلار هزینه و هزاران کشته و زخمی اکنون دست به دامان مذاکره با طالبان شده‌اند.

مذاکرات صلح به میزبانی دوحه

هفته گذشته نهمین دور مذاکرات میان نمایندگان امریکا و گروه طالبان در شهر دوحه قطر برگزار شد. زلمای خلیلزاد که به عنوان نماینده رسمی وزارت امور خارجه امریکا در مذاکرات حضور داشت پس از پایان جلسه اعلام کرد این کشور به توافق نهایی و مطلوب با گروه طالبان به منظور خروج تدریجی نظامیان خارجی از افغانستان و تضمین‌های امنیتی از سوی طالبان به منظور پایان درگیری‌های خونین در این کشور دست یافته است. خلیلزاد به جزییات توافق اشاره‌ای نکرد اما افزود که این توافق در مرحله نهایی بوده و تنها به امضای دونالد ترامپ رییس‌جمهور امریکا نیازمند است.

واکنش طرف‌های مسئول به بیانیه فوق

روز دوشنبه هفته قبل زلمای خلیزاد در دیدار با مقامات دولت افغانستان شرایط کلی توافق با طالبان را اعلا میکند. ظاهرا در گام اول این توافق قرار است ۵۴۰۰ نظامی امریکایی ظرف ۱۳۵ روز آینده خاک افغانستان را ترک نموده و ۵ پایگاه حضور نظامیان امریکایی تعطیل شود و در مقابل گروه طالبان تضمین میدهد که نیروهای وابسته به این سازمان هیچگونه اقدامی از خاک افغانستان علیه منافع ایالات متحده انجام نخواهند داد.

این موضوع و اولویت قرار ندادن شرایط امنیتی افغانستان در مذاکرات باعث نا امیدی و ابراز نگرانی شدید اشرف غنی رییس جمهور این کشور شده است. صدیق صدیقی سخنگوی رسمی اشرف غنی در صفحه توییتر خود خواستار شفاف‌سازی مقامات امریکا در مورد مفاد قرارداد فوق شد.

در سوی دیگر کنگره امریکا نیز رسما خواستار دریافت جزییات کامل مذاکرات میان نمایندگان این کشور و گروه تروریستی طالبان شده و زلمای خلیلزاد نماینده دولت ترامپ در مذاکرات فوق را متهم به پنهانکاری و اتلاف وقت میکند.

موافقین و مخالفین توافقنامه صلح

ظاهرا روز ۳ سپتامبر گذشته مارک اسپر وزیر دفاع امریکا در دیدار با دونالد ترامپ وی را از جزییات طرح صلح با گروه طالبان مطلع ساخته است. گام اولیه این طرح مبنی بر خروج ۵۴۰۰ نفر از نیروهای امریکایی در مدت زمان ۱۳۵ روز با موافقت اولیه ترامپ مواجه شده است که تقریبا یک سوم نیروهای نظامی امریکا در خاک این کشور را شامل می‌شود و قرار است جدول زمانبندی خروج باقیمانده نیروهای امریکایی که مجموعا بالغ بر ۱۴۰۰۰ نفر هستند با تایید نهایی رییس‌جمهور امریکا به پنتاگون ابلاغ شود.

بیشتر مقامات سیاسی و تحلیلگران افغان علی‌رغم اینکه خروج اشغالگران امریکایی از این کشور را اقدامی مثبت می‌دانند اما در مورد چگونگی و زمانبندی خروج و نحوه تامین امنیت افغانستان در دوران پس از خروج نیروهای ناتو از این کشور شدیدا نگران هستند. بسیاری بر این عقیده هستند که ترامپ و مشاورینش تنها به خروج امن نظامیان خودی و پایان هزینه‌های مادی و جانی سرسام‌آور امریکا در این کشور اندیشیده و احتمالا آینده افغانستان و ادامه نبرد ارتش این کشور با تروریسم را نادیده خواهند گرفت.

در شرایط کنونی و با حضور هزاران نظامی خارجی و کمک‌های تسلیحاتی بین المللی به نیروهای امنیتی افغانستان، باز هم طالبان تقریبا در تمام خاک این کشور فعالیت داشته و حتی کابل پایتخت این کشور ماهانه شاهد چندین عملیات بمب‌گذاری و کشته و زخمی شدند صدها تن از شهروندان این کشور است.

بدبینی به نتیجه بخش بودن مذاکرات حتی مایک پمپئو وزیر خارجه امریکا را نیز شامل می‌شود. پمپئو همواره از بزرگترین مخالفان مذاکرات مستقیم با سازمان طالبان بوده و معتقد است هیچ تضمینی برای اجرایی شدن تعهدات یک گروه شبه نظامی افراط‌گرا آنهم با سوابق طالبان وجود ندارد.

پمپئو می‌گوید "هیچ تضمینی وجود ندارد که ادامه حضور نظامیان امریکایی در افغانستان موجب بهبود شرایط امنیتی و ثبات در این کشور شود و همچنین مشخص نیست خروج نظامیان امریکایی نیز موجب این امر شود؛ هیچ قطعیتی در مورد توافق صلح با طالبان وجود ندارد، این موضوع تنها بر پایه خوشبینی و امیدواری بنا شده است، هیچ سابقه روشنی از صداقت و تعهد طالبان در توافقات قبلی وجود ندارد و منابع جاسوسی و شنود ما نشان می‌دهد که مقامات طالبان ما را احمق می‌دانند که قصد اجرای چنین توافقی را داریم."

با این وجود وزیر خارجه امریکا می‌گوید اگر دونالد ترامپ و تمامی مقامات مسئول موافقت نهایی خود را اعلام کنند وی نیز طرح فوق را امضا خواهد کرد.

تاثیر توافق صلح بر آینده سیاسی افغانستان

سومین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان در پاییز سال جاری برگزار خواهد شد. ۶ام مهر ماه امسال مردم افغانستان از میان اشرف غنی رییس جمهور فعلی و ۱۷ رقیب انتخاباتی‌اش که در این رویداد ثبت‌نام کرده‌اند سکاندار دولت بعدی افغانستان را انتخاب خواهند کرد.

قطعا افشای کامل مفاد توافق صلح با طالبان و موافقت یا مخالفت هر کدام از کاندیداها با اجرای آن نقش حیاتی در آرای مردم افغانستان خواهد داشت.