سرویس جهان مشرق - ۸ آگوست امسال پنجمین سالگرد تشکیل ائتلاف بین‌المللی ضد داعش و آغاز حملات هوایی و توپخانه‌ای متحدین غربی به مواضع گروه تروریستی داعش بود. اندیشکده تحقیقاتی AIRWARS که از جمله معتبرترین منابع در زمینه تحقیقات پیرامون تلفات غیرنظامی در جنگ‌های خاورمیانه است به همین بهانه آمار و مستنداتی از تلفات غیرنظامی حاصل از ۵ سال بمباران مناطق تحت اشغال تروریست‌های داعش توسط ائتلاف بین‌المللی منتشر کرده است.

تشکیل این ائتلاف در ۸ آگوست ۲۰۱۴ توسط امریکا اعلام شده و به تدریج متحدین این کشور نیز به آن پیوستند. مجموعا ۷۹ کشور اعلام همکاری کرده و نیروهای نظامی ۱۴ کشور به شکل مستقیم وارد نبرد با تروریست‌های داعش شدند. هم اکنون و در ششمین سال از این کمپین نظامی تنها ۴ کشور امریکا، فرانسه، انگلیس و عراق مشغول نبرد با باقیمانده‌ نیروهای داعش در عراق و سوریه هستند.

مقایسه مدت زمان کمپین نظامی علیه داعش با جنگ‌های گذشته

بیش از ۵ سال از آغاز حملات هوایی امریکا و متحدانش علیه تروریست‌های داعش در دو کشور عراق و سوریه می‌گذرد که حتی از مدت زمان درگیری‌های جنگ جهانی اول میان قدرت‌های اروپایی با ۴ سال و ۳ ماه نیز بیشتر است.

آمار حملات هوایی و توپخانه‌ای ائتلاف

تا تاریخ ۸ آگوست ۲۰۱۹ مجموعا ۳۴۴۰۲ حمله هوایی و توپخانه‌ای توسط ائتلاف علیه مواضع ترویستهای داعش انجام شده است. به شکل خاص در حملات هوایی ۱۱۷۶۷۷ بمب و موشک توسط جنگنده‌ها و پهپادهای هجومی شلیک شده است. برای مقایسه در همین دوره زمانی در درگیری‌های افغانستان تنها ۱۷۹۶۱ پرتابه به سمت مواضع طالبان و داعش شلیک شده که حدود یک هفتم آمار در سوریه و عراق است.

در این میان نیروی هوایی امریکا بار اصلی حملات را بر دوش داشته و ۶۵ درصد حملات در عراق و ۹۵ درصد حملات در سوریه را انجام داده است.

تلفات غیرنظامی حاصل از بمباران ائتلاف بین المللی ضد داعش

سخنگوی رسمی ائتلاف مدعی است در حملات ۵ سال اخیر به مناطق تحت سلطه داعش در دو کشور عراق و سوریه مجموعا بین ۱۳۲۱ تا ۱۳۶۸ غیرنظامی کشته شده‌اند. اما بررسی دقیق و رصد تمامی منابع محلی از حملات هوایی و تلفات حاصل از آن توسط موسسه AIRWARS نشان می‌دهد این آمار بسیار دست پایین بوده و با واقغیت مطابقت ندارد. طبق گزارش‌های جمع‌آوری شده توسط منابع محلی از تلفات، عدد ۲۹۴۰۰ کشته را نشان می‌دهد. اما احتمالا این آمار تلفات شبه نظامیان تروریست داعش را نیز شامل میشده و مختص غیرنظامیان نیست.

اما نتایج تحقیق و تخمین‌های این موسسه نشان می‌دهد که مجموع تلفات غیرنظامی در ۵ سال گذشته بایستی حدود ۸۱۰۷ تا ۱۲۹۸۰ کشته باشد. بیشترین کشته‌های غیرنظامی در این مدت مربوط به نبرد آزادسازی دو شهر موصل و رقه، مراکز اصلی خلافت خودخواننده داعش بوده است.

همچنین اسامی حدود ۵۷۷۷ غیرنظامی کشته شده در این حملات جمع‌آوری شده است.

تلفات غیرنظامی در شهر موصل

عملیات آزادسازی شهر موصل در عراق اکتبر سال ۲۰۱۶ از بخش شرقی این شهر آغاز شده و با تصرف مسجد جامع نوری و آخرین پناهگاه‌های داعش در بخش غربی شهر در پایان ژوئن ۲۰۱۷ میلادی خاتمه یافت.

حدود ۸۰% از ساحل غربی شهر موصل ویران شده و البته تعداد زیادی غیر نظامی نیز در اثر درگیری‌های ارتش عراق و تروریست‌های داعش کشته شدند. در این عملیات که بیش از ۸ ماه به طول انجامید حدود ۱۰۰ هزار نیروی ارتش، ۴۰ هزار پیشمرگه کرد و هزاران نفر از نیروهای بسیج مردمی عراق حضور داشتند. مجموعا تخمین زده می‌شود که در عملیات ائتلاف بین المللی در موصل بیش از ۴ هزار غیرنظامی جان خود را از دست داده باشند.

عملیات پاکسازی شهر رقه

عملیات رقه در نوامبر ۲۰۱۶ میلادی توسط حدود ۴۰ هزار نیروی دموکراتیک سوریه SDF تحت حمایت هوایی و توپخانه‌ای ائتلاف آغاز شده و با تسلیم و خروج آخرین نفرات باقیمانده داعش در این شهر در اکتبر ۲۰۱۷ پایان یافت. در مورد نبردهای رقه و آمار درگیری‌ها و تلفات آن به نسبت شهر موصل اطلاعات بهتر و دقیقتری در دسترس است.

به طور مثال در اینفوگرافی زیر به بررسی تلفات غیرنظامیان این شهر در سال ۲۰۱۷ می‌پردازیم:

مجموعا ۳۲۵۹ غیرنظامی در درگیری‌های استان رقه در سال ۲۰۱۷ کشته شدند که سهم هر کدام از طرف‌های درگیر بدین شکل است:

ائتلاف بین المللی ضد داعش: ۲۰۶۴
نیروی هوایی روسیه: ۱۴۹
ارتش سوریه: ۶
ارتش ترکیه: ۹
نیروهای دموکراتیک سوریه: ۴۲۶  
تروریستهای داعش: ۵۴۸
غرق شدن در رودخانه: ۵۲
نامشخص: ۵

 نوع حملات منجر به کشتار غیرنظامیان:

۴۵۰۴ سورتی بمباران توسط ائتلاف بین المللی ضد داعش
۱۰ سورتی بمباران توسط پهپاد مسلح(منجر به قتل غیرنظامیان)
۷۸۷سورتی بمباران توسط نیروی هوایی روسیه
۹۸ مورد استفاده از خودروهای بمب گذاری شده توسط داعش
هزاران پرتابه توپخانه ای ائتلاف ضد داعش و نیروهای SDF

همچنین در پی این درگیری‌ها، ۴۵۰ هزار نفر از ساکنین استان رقه مجبور به ترک منازل خود شده و چند هزار نفر نیز زخمی شدند.

نتیجه‌گیری پایانی

طبق بررسی‌های انجام شده در این تحقیق، ائتلاف امریکایی و مدعیان حقوق بشر که بارها دولت سوریه یا نیروی هوایی روسیه را که مشغول مبارزه با تروریست‌ها در سراسر خاک این کشور بودند به کشتار غیرنظامیان متهم می‌کردند، خود کارنامه بسیار تاریکی در این زمینه داشته و تلاش زیادی برای سرپوش گذاشتن بر آمار واقعی تلفات غیرنظامیان کرده‌اند.