گروه علمی و دانشگاهی خبرگزاری فارس، حجت عابدی اصل- اصولا برای انجام هر کاری تحقیق و اطلاعات لازم است چراکه اگر به دنبال نتیجه مطلوب هستیم باید گام های اولیه را در انجام طرح های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی براساس توانمندی، شرایط و آمادگی علمی برداریم. 

اگر محور همه فعالیت‌های علمی مقوله پژوهش و کار تحقیقاتی قرار بگیرد بدون شک نتیجه آن دستاورد تازه و قابل دفاع است در واقع بعد از انقلاب اسلامی کشور در حوزه علم و فناوری پیشرفت های بسیار خوبی را در زمینه های صنایع موشکی و دفاعی، انرژی هسته ای، نانو تکنولوژی و بیو تکنولوژی داشته است که نشان از مسیر درست حرکت قطار علمی کشور دارد.

برای پیشرفت علمی و آموزشی و رسیدن به حداقل­‌های توسعه یافتگی، پژوهش و تحقیق سنگ بنای اولیه به شمار می رود و از همین رو است که همواره می­ توان میان کم و کیف عملکرد پژوهشی در هر جامعه و میزان توسعه یافتگی آن جامعـه رابطه مستقیمی برقرار کرد.

به ازای هر واحد پولی سرمایه‌گذاری در پژوهش، معادل30 واحد سود به دست می آید که این می تواند به اقتصاد کشورها و تولید ناخالص داخلی‌شان کمک قابل توجهی کند اما متأسفانه کمتر از 10 درصد ظرفیت دانشگاه‌ها صرف تحقیقات کاربردی شده و مدیریت کلان پژوهش کشور نتوانسته از این امکان بالقوه نتیجه مطلوب ببرد، البته این موضوع در حالی است که میزان رشد مدارک علمی در 15 سال گذشته در کشورهای اسلامی 7 برابر میزان رشد دنیا و برای ایران بیش از 24 برابر رشد علمی دنیا بوده است.

پژوهش در واقع کلید حل مشکلات مختلف کشور است که مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب در توصیه های 7 گانه خود فعالیت پژوهشی و تحقیقاتی را در راستای فناوری و نوآوری علمی مورد تأکید قرار داده اند در این رابطه برای بررسی وضعیت کنونی فعالیت های پژوهشی برای دومین بار میزگردی را با حضور یعقوب فتح الهی معاون پژوهشی دانشگاه تربیت مدرس، حسین حسینی تودشکی معاون پژوهشی دانشگاه صنعتی امیرکبیر و عبدالحمید نقره کار عضو هیأت علمی دانشگاه علم و صنعت ایران برگزار کردیم.

آنچه در گفت وگوی ما با فتح الهی، حسینی و نقره کار می خوانید:

* نخستین گام در پژوهش تجهیز آزمایشگاه‌های دانشگاهی است

* باید همه برنامه های پژوهشی به سمت نیاز های بالقوه فعلی کشور هدایت شود

* نخستین عنصر در کار تحقیقاتی نیروی انسانی است

* مهم ترین خلاء در فعالیت های پژوهشی برنامه ریزی است 

* مشکل عمده دانشگاه محتوای پژوهشی در رشته علوم انسانی است

* عامل توسعه و رشد توسعه اقتصادی همین دانشگاه‌ها هستند

* نقطه ضعف این است که مجلس و دولت برای خودشان کار می کنند 

* علم و آگاهی سرلوحه همه فعالیت‌های کشور است

* همه قوانین به درستی اجرایی نمی‌شوند

* باید فرهنگ کارآفرینی و اشتغال زایی را در کشور تقویت کنیم

*  پژوهش بعد از انقلاب اسلامی رونق پیدا کرده است

* کشور ایران دارای سرمایه انسانی بسیار خوبی است

* باید از فعالیت های دانشگاهی هر سال با قدرت بیشتری حمایت شود

* امروز باید رئیس دانشگاه پاسخگو باشد

* نخستین گام در پژوهش تجهیز آزمایشگاه‌های دانشگاهی است

فارس: وضعیت پژوهش در دانشگاه های کشور چگونه است؟

حسینی: پژوهش در کشور از وضعیت خوبی برخوردار است اما به سختی و دشواری فعالیت می‌کند چراکه بودجه و امکانات لازم وجود ندارد و اگر امروز پژوهش و تحقیقات کشور رتبه خوبی دارد و در حد مقایسه با دیگر کشورها قرار گرفته به خاطر ایثار و فداکاری اساتید و دانشجویان است.

فتح الهی: وضعیت پژوهش با استاندارد های مورد نیاز فاصله دارد به طوری که نخستین گام برای فعالیت های پژوهشی و تحقیقات در کشور تجهیز آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌های آموزشی است در واقع نخستین مشکل در حوزه فعالیت‌های پژوهشی نبود امکانات است، به طوری که در حال حاضر قریب 15 سال است که بودجه و تجهیزات به دانشگاه‌ها تعلق نگرفته است و اگر به طور اجمالی به بررسی وضعیت کارگاه‌ها و آزمایشگاه‌ها مراکز علمی بپردازیم، شاهد آن خواهیم بود که همه مراکز دارای ساختمان‌های فرسوده و تجهیزات آنها به روز نیستند.

نقره کار: متأسفانه وضعیت خوبی از لحاظ حمایت های مالی برخوردار نیست اما دستاوردهای خوبی داشته ایم در واقع مسؤولیت اصلی دانشگاه‌ها فعالیت در حوزه‌های علوم انسانی و تاسیس رشته‌های میان‌رشته‌ای است که باید مورد توجه ویژه قرار گیرد، زیرا اسلام بر تحقیق و توسعه در این ۲ مورد تاکید کرده است.

* باید همه برنامه های پژوهشی به سمت نیاز های بالقوه فعلی کشور هدایت شود

فارس: چه اقداماتی برای بهبود شرایط پژوهش های علمی باید انجام شود؟

حسینی:  باید همه برنامه های پژوهش و فناوری در سطح کشور به سمت نیاز های بالقوه فعلی کشور هدایت شود امروز کسی که از دانشگاه خدمات می گیرد حوزه صنعت است اما متأسفانه پیشرفت نداشته است.از طرفی اعتقاد دارم باید سطح علمی دانشجو را در حد تکنسین کاهش دهیم و با برنامه ریزی درست پژوهش در حوزه صنعت و زندگی مردم قابل لمس باشد.

فتح الهی: به عقیده من نوسازی وبازسازی تمام پژوهشگاه‌ها، آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌های آموزشی می‌تواند کمک بسیار بزرگی برای گسترش و سرعت بخشیدن به کارهای تحقیقاتی در دانشگاه‌ها کند البته باید به این نکته اشاره کنم که  با تمام وضعیت بدی که دانشگاه‌ها دارند، طی چند سال اخیر کارهای تحقیقات و پژوهشی بسیار خوبی انجام شده است، به طوری که دانشگاه‌های تهران، امیرکبیر، علم و صنعت به لحاظ حیثیت پژوهشی در سطح دنیا وضعیت خوبی دارند که نشان‌دهنده آن است که موضوعاتی که مورد پژوهش قرار می‌گیرد، کاربردی بوده و می‌تواند گره از مشکلات کشور را باز کند. 

نقره کار: باید به این نکته اشاره کنم که بعد از انقلاب اسلامی حداکثر بهره‌بردار از علوم تجربی در سطح جهان را به دست آورده‌ایم، اما معتقدم کشور ایران قرار نیست شاگرد بماند. هدف اصلی انقلاب شناخت انسان و روح و قدرت عقلانی آن است که خوشبختانه در حال حاضر در مسیر پیشرفت قرار داریم و باید از ظرفیت نخبگان و دانشمندان استفاده کنیم.

* نخستین عنصر در کار تحقیقاتی نیروی انسانی است

فارس: عملکرد دانشگاه ها را در حوزه پژوهش چگونه ارزیابی می کنید؟

حسینی:  معتقدم عملکرد دانشگاه ها در حوزه پژوهش با توجه به امکانات و تجهیزات درجه یک بوده و قابل تقدیر است چراکه به نظر من نخستین عنصر در کار تحقیقاتی نیروی انسانی است که کشور ما از بعد دانشجویی و اساتید هیچ کمبودی ندارد اما به خاطر کمبود حمایت های مالی نسبت به کشورهای دیگر تحقیقات ما دچار ضعف است.

فتح الهی: تا کنون با توجه به امکاناتی که مراکز علمی و دانشگاهی داشته اند عملکرد خوبی را از خود نشان داده اند اما براساس اسناد موجود و ابلاغیه‌های مقام معظم رهبری و همچنین سیاستگذاری علم و فناوری کشور، باید امتیازات قابل توجهی به حوزه پژوهش داده شود، در حال حاضر از دولت ششم تاکنون قرار بوده 3 درصد از بودجه همه دستگاه ها به این حوزه تعلق گیرد. باید بگویم این 3 درصد که در دولت ششم قرار بود به حوزه پژوهش اختصاص یابد، از آن زمان تاکنون در دولت هفتم به 8 دهم درصد رسید، اما متأسفانه هیچ‌گاه این موضوع محقق نشد و این درصد بین 3 تا 4 دهم بوده که همین هم به طور کامل پرداخت نشده است. در واقع سهم پژوهش،‌ فعالیت‌های دستگاه‌های مختلف دولتی انجام نشده است. 

نقره کار: خوشبختانه با توجه به کمبودهایی که دانشگاه ها در کار تحقیقاتی دارند توانسته اند به دستاوردهای قابل توجهی دست پیدا کنند از طرفی باید بگویم از نگاه اسلام ۲ منبع خطاناپذیر هستند که باید مورد توجه قرار گیرد، یکی سخن ائمه معصومین بوده و اجماع خبرگان و عقل تفضیلی است که در این رابطه روش تحقیق نباید آماری باشد چراکه اجماع خبرگان در امر تجربی مهم است.

* مهم ترین خلاء در فعالیت های پژوهشی برنامه ریزی است 

فارس: بزرگترین خلاء در فعالیت های پژوهشی و تحقیقاتی در چیست؟

حسینی: مهم ترین خلاء برنامه ریزی است که نیروی انسانی دانشگاهی نیازمند برنامه خوب است که می تواند مسیر حرکت را برای تاثیرگذاری پیدا خواهد کند از طرفی باید اشاره کنم که اگر دانشگاه  به کار پژوهشی جهت دهد  قاعدتا تحقیقات با مسیر مشخص حرکت می کند اما اگر کار پژوهش هدایت و حمایت نشود مسیر را خودش انتخاب می کند که در این زمینه باید خلاءها را رفع کنیم.

فتح الهی:  یکی از مشکلات بزرگی که در حوزه کارهای تحقیقاتی دانشگاه‌ها باعث ضعف و مشکلات زیادی را به بار می‌آورد، مقوله حمایت مالی است. در اینجا یک سؤال پیش می‌آید که 3 درصدی که قرار است در دولت هفتم از فعالیت دستگاه‌ها به حوزه پژوهش پرداخت شود، چگونه باید این اتفاق بیفتد و دوم اینکه رویکرد مدیرانی که در حوزه پژوهش منصوب می‌شوند، باید متناسب با فعالیت‌های تحقیقاتی باشد. از طرفی باید به این نکته اشاره کنم که تولید ناخالص ملی و یک بخش دانشگاه رابطه دوجانبه باید داشته باشند. در واقع کارکرد دانشگاهی باید باعث کارکرد همه دستگاه‌ها شود. 

نقره کار: یکی از خلاءهایی که در جامعه دانشگاهی وجود دارد این موضوع است که علوم انسانی را با توجه به جایگاهی که دارد مورد توجه قرار نداده‌ایم، به طور مثال وقتی در محافل علمی از کلام الهی، ائمه معصومین(ع)، قرآن و احادیث به عنوان منبع علمی اشاره می‌کنیم، مورد قبول واقع نمی‌شود اما منابع کشورهای خارجی که بیشتر آنها مجلات هستند قبول می‌کنند.

* مشکل عمده دانشگاه محتوای پژوهشی در رشته علوم انسانی است

فارس: پیشنهادتان درباره بهبود وضعیت پژوهش در دانشگاه ها چیست؟

حسینی: هر کشوری که در پژوهش نگاه کلی و باز داشته باشد موفق است چراکه نگاه تک بعدی دیگر مفید نیست به طوری که در ایران باید یک بخش از تحقیق در سطح کلان به برند‌های بین المللی توجه کنند و در نهایت پژوهش به معنای واقعی در پایان نامه ها اتفاق بیافتد.

فتح الهی: رابطه دانشگاه باید سازمان‌یافته و با تشکیلات قوی و روان طراحی شده و به معنای واقعی، دانشگاه درون اقتصاد تعریف شود که در حال حاضر دانشگاه‌های ما در درون فرهنگ تعریف شده‌اند که این یک مشکل بزرگ است. 

نقره کار: به نظر من مشکل عمده دانشگاهی ما امروز مقوله محتوای پژوهشی در رشته علوم انسانی و مباحث میان‌رشته‌ای است؛ چراکه روش تحقیق یک فرایند محسوب می‌شود و منابع تحقیق باید مبتنی بر منابع عقلی اجماع خبرگان و منابع نقلی کلام معصومین باشد.

* عامل توسعه و رشد توسعه اقتصادی همین دانشگاه‌ها هستند

فارس: کارهای تحقیقاتی و پژوهشی به چه میزان در پیشرفت علمی کشور تاثیر دارد؟

حسینی: فعالیت های پژوهشی و تحقیقاتی به طور مستقیم بر رشد علمی تاثیر دارد به طوری که نباید مانند اروپا بیش از حد در علوم سخت افزاری سرمایه گذاری کرده  و حس عقب ماندگی پیدا کنیم از طرفی باید مثل کشور چین در علوم نرم افزاری سرمایه گذاری کرده و بازار را به دست بگیریم.

فتح الهی: در مرحله اول باید بگویم در حال حاضر همه دولت به دانشگاه نگاه فرهنگی دارند، این در حالی است که عامل توسعه و رشد توسعه اقتصادی همین دانشگاه‌ها هستند که می‌توانند راهکارهای مناسبی را در موضوعات مختلف ارائه کنند. این درحالی است که انتظارات زیادی از دانشگاه وجود دارد که این انتظارات نیز براساس سخنرانی‌های مقام معظم رهبری مبنی بر اهمیت و کارکرد دانشگاه بیشتر شده است، اما نکته مهم این است که همه دستگاه‌ها در مواقع بحرانی، از دانشگاه انتظار کمک دارند، اما هیچ‌گونه پشتیبانی از آنها نمی‌کنند، در واقع نگاه همه به دانشگاه به عنوان زینت‌المجالس است. از طرفی باید به این نکته اشاره کنم که نگاه امام خمینی(ره) به دانشگاه نگاه متفاوتی بود، به طوری که مبدأ همه تحولات را دانشگاه می‌دانست. امروز هم ما نیازمند هستیم سرلوحه همه کارهایمان دانشگاه‌ها باشد، چرا که این دانشگاه است که می‌تواند تمام آرمانهای انقلاب را به نتیجه برساند.

نقره کار: به نظر من هیچ کاری بدون تحقیق قابل استناد نیست معتقدم نکته مهم در علوم تجربی بحران محیط زیست و اختلاف طبقاتی است که یک درصد از 99 درصد مربوط به تضاد طبقاتی است. امروز ما نیازمند آن هستیم که با بهره‌برداری از علم مشترک در سطح دنیا کشور را آباد کنیم. اما متاسفانه امروز شاهد تحقیر علم در کشور هستیم. این در حالی است که بعد از انقلاب اسلامی حداکثر بهره‌برداری از علوم تجربی جهان را به دست آورده‌ایم.

* نقطه ضعف این است که مجلس و دولت برای خودشان کار می کنند 

فارس: نقطه ضعف دانشگاه ها در فرایند کار پژوهشی چیست؟

حسینی: نقطه ضعف این است که مجلس و دولت هرکدام به طور مجزا برای خودشان کارمی کنند و انسجام ندارند و در این میان پژوهش برنامه هدفمند و یکپارچه ندارد این در حالی است که نیروی اصلی تحقیق در دانشگاه قرار دارد اما مشکل در سطح ملی است. باید نظام آموزش عالی سیستم تنبیهی و تشویق ایجاد شود. 

فتح الهی:  نبود سیستم مدیریت علمی ضعف دانشگاه است . به نظر من باید یک سیستم علمی با تجربه و خاص در درون دانشگاه‌ها تحول ایجاد کند، در شأن دانشگاه‌ها این است که باید برای آنها ساختار تعریف شود، اما در حال حاضر دانشگاه‌های ما هیچ‌گونه اختیاری ندارند که باید قانونگذار اختیارات دانشگاه‌ها را برای ورود به موضوعات مختلف و حل مسائل کشور حل کند. در واقع ما به دولت مقتدری نیاز داریم که با حمایت‌های مستمر از مراکز علمی، سلامت، امنیت و رشد ایران را رقم بزند. این درحالی است که حوزه سلامت جزو فعالیت اختصاصی وزارت بهداشت نیست، چرا که دانشگاه‌ها در همه ابعاد می‌توانند ورود پیدا کرده و بسیاری از گره‌های داخلی کشور را حل کنند. البته باید به این نکته اشاره کنم که حوزه سلامت 15 درصدش دراختیار وزارت بهداشت است. 

نقره کار: نقطه ضعف در تحقیق و پژوهش فراموش شدن علوم انسانی است. من معتقد هستم بسیاری از تحقیقات دانشگاهی ما باید در حوزه علوم انسانی اتفاق بیفتد؛ چراکه امروز کشور این آمادگی را دارد که یک جهش انقلابی تاریخی انجام دهد. از طرفی باید به این نکته اشاره کنم بسیاری از دانشمندان بزرگ متوجه معارف اسلامی شده‌اند و علاقه زیادی به فرهنگ اسلامی دارند به طوری که دانشمندان یک مسؤولیت پیامبرگونه‌ای را برعهده دارند که اسلام را به دنیا معرفی کنند. در واقع به معنای دیگر این قشر از جامعه باید با مدیریت انقلابی اسلام را به جهانیان معرفی کند.

*  علم و آگاهی سرلوحه همه فعالیت‌های کشور است

فارس: پیشرفت و توسعه یافتگی چگونه باید محقق شود؟

حسینی : باید پتانسیل تحقیقات در خدمت نیاز فعلی جامعه مثل صنعت را پاسخ دهد در واقع ارتباط بین صنعت و مردم باید لمس شود که این کار نیازمند کمک های مالی دولت است. از طرفی باید بگویم موقعی صنعت با دانشگاه می تواند خوب کار کند که بخش تحقیق و توسعه  در صنایع وجود داشته باشد که اگر چنین بخشی در صنعت نیست به خاطر نبود رقابت است. یکی از عناصر در پیشرفت وجود رقابت بین صنایع است.

فتح الهی: باید توضیح دهم که مقوله‌هایی مانند جسم سالم، روح سالم و به طور کلی از لباس تن افراد تا ... که مشمول سلامت می‌شوند، در سرلوحه کار دانشگاه است. در واقع ایران اسلامی باید به وسیله دانشگاه‌ها ساخته و پیشرفت علمی کنند. از طرفی باید بگویم تاکنون از بعد از انقلاب هیچ‌یک از کارهای دولت به عنوان سرلوحه کار دانشگاه محسوب نشده است، این در حالی است که در تمامی صحبت‌های مقام معظم رهبری که با دانشگاه‌ها داشتند، علم و آگاهی سرلوحه همه فعالیت‌های کشور بوده است که در این رابطه باید یک اقدام ریشه‌ای انجام شود. در واقع مدل رابطه دانشگاه و جامعه اقتصاد باید طراحی شود چرا که با حرف زدن کار انجام نمی‌شود.

نقره کار: به عقیده من برای رسیدن به حقیقت از حس و تجربه باید استفاده کرد؛ چراکه عقل مبحث تعقل دارد و درواقع می‌توان گفت به مقوله شهود و عرفان تسلط دارد. این در حالی است که در سوره بقره گفته شده از روش واقعی تقوا است و حس تجربه به هیچ عنوان نمی‌تواند به عنوان روش تحقیق محسوب شود. درواقع به معنای دیگر اینکه آزادی که در غرب مطرح می‌شود، یک آزادی حس و غریزه و بعد حیوانی آن است. البته مهم‌ترین ویژگی انسان مقوله آزادی است که باید با کنترل غریزه حیوانی از رفتار و عقل صحیح اطاعت کنیم.

* همه قوانین به درستی اجرایی نمی‌شوند

فارس: آیا در آئین نامه ها و قانون، خط‌مشی فعالیت دانشگاه مشخص نشده است؟

حسینی: مشخص شده است اما همه آن مواردی که در قانون آمده است و در قالب آئین نامه وجود دارد اجرا نمی شود که این موضوع به تنهایی یک مشکل اساسی است.

فتح الهی : بله ، خیلی از قوانین در قالب آئین‌نامه وجود دارد و شورای عالی انقلاب فرهنگی هم آنها را تصویب کرده اما هیچ‌گونه فایده‌ای ندارد، چرا که همه قوانین به درستی اجرایی نمی‌شوند. به عقیده من دانشگاه چشمه تحول ایران است، به طور مثال؛ ایران طی چند سال اخیر با توجه به همه مشکلات و کسری‌ها و کمبودهایی که داشته، توانسته است در صنایع موشکی، هسته‌ای، دریایی و همچنین سدسازی پیشرفت‌های قابل توجهی داشته باشد. 

نقره کار: بسیاری از مباحث مهم در قانون و در قالب آئین نامه عنوان شده است اما تا نقطه عمل و اجرایی فاصله زیادی دارد که در این رابطه باید یک بازنگری برای تحقق عناوین قانونی اتفاق بیافتد.

* باید فرهنگ کارآفرینی و اشتغال زایی را در کشور تقویت کنیم

فارس: برای مقابله با دشمن باید چگونه رفتار کرد؟

حسینی: باید فرهنگ کارآفرینی و اشتغال زایی را در کشور تقویت کنیم و باید حمایت ها از دانشگاه ها مطابق با برنامه های بالادستی بوده و در نهایت کارآفرینی به سمت اولویت های  کشور حرکت کند.

فتح الهی:  باید در این رابطه بگویم دشمن با تحریم‌های ظالمانه درصدد این است که از پیشرفت‌های علمی و فناوری ایران جلوگیری کند که دانشگاه‌ها نباید در میدان دشمنان بازی کنند، به طوری که بسیاری از مراکز علمی به طور ناخواسته در میدان بازی دشمنان قرار می‌گیرند که باعث می‌شود فعالیت‌های علمی دچار خلأ شود، به طور مثال؛ موضوع فروش پایان‌نامه‌های دانشگاهی در شهر و حتی در رسانه‌های خارجی مدتی است که مورد تبلیغ قرار می‌گیرد. به همین دلیل دشمنان می‌خواهند هویت و ماهیت دانشگاه را خراب کنند. به طور مثال در سال 2005 خانم ابوت به ایران آمد که او یک خبرنگار و قلم‌زن در مجله نیچر است، او پس از بازدید از کشور ایران، زمانی که سفرش تمام شد، ۲ مقاله منتشر کرد که در آن نوشت دانشمندان عالی‌مقام مثل ابن‌سینا و خوارزمی می‌تواند دوباره در ایران ظهور کند و تنها راه مقابله با آن، این است که تحریم‌ها تشدید شود و بین آنها تضاد سیاسی ایجاد کنید.

به عقیده من باید امروز هزینه تحقیقات در دانشگاه‌ها افزایش پیدا کند و دانشگاه‌ها مستقل باشند و به رقابت بپردازند و همچنین حقوق اعضای هیأت علمی با رشد قابل توجهی تغییر پیدا کند، این در حالی است که با کمی بالا بردن ظرفیت جمهوری اسلامی ما می‌توانیم به گفته مقام معظم رهبری به پرچمداری علمی در جهان برسیم. از طرفی، دشمنان هم اعتراف کرده‌اند که در ایران هم می‌شود دانشمندان عالی مقام دوباره ظهور کرده و جایگاه علمی کشور را بالا ببرند. 

نقره کار: باید همه فعالیت های با محور تحقیق و پژوهش انجام شود و مهم تر اینکه حمایت‌های مالی از پروژه های تحقیقاتی می تواند دشمن را ناامید کند.

*پژوهش  بعد از انقلاب اسلامی رونق پیدا کرده است

فارس: آیا در دهه های اخیر در حوزه پژوهش پیشرفت داشته ایم؟

حسینی: بله ، در حال حاضر در طی چند سال اخیر همه پیشرفت ها و دستاوردهای علمی به واسطه فعالیت های پژوهشی و تحقیقاتی تحقق یافته است اگر در زمینه های انرژی هسته ای ، صنایع هوافضا و نانو تکنولوژی و بیوتکنولوژی رشد داشته ایم به خاطر کار تحقیقات در پژوهشکده ها و مراکز علمی بوده است که همچنان ادامه دارد اما باید بیش از گذشته مورد حمایت قرار گیرد.

فتح الهی: بله، پژوهش به عنوان یک فعالیت نظام‌مند، خلاقیت ایجاد می‌کند، در واقع پژوهش در دانشگاه‌های ایران بعد از انقلاب اسلامی رونق پیدا کرده است،‌ به طوری که در آن زمان تعداد اسناد ملی ثبت شده 550 عدد بود،‌اما بعد از انقلاب این اسناد به 1500 عدد رسید در واقع می‌توان گفت دانشگاه ها بعد از انقلاب جایگاه خودشان را پیدا کرده‌اند. من معتقدم باید با طراحی مدل بومی در ساختار دانشگاه‌ها کارکرد دانشگاهی را در جامعه تغییر داده و باعث پای‌بست اجتماعی شویم. 

نقره کار: بله، در حال حاضر پیشرفت های سال های اخیر به خاطر کار های تحقیقاتی است در واقع بسیاری از دانشمندان بزرگ متوجه معارف اسلامی شده‌اند و علاقه زیادی به فرهنگ اسلامی دارند به طوری که دانشمندان یک مسؤولیت پیامبرگونه‌ای را برعهده دارند که اسلام را به دنیا معرفی کنند. در واقع به معنای دیگر این قشر از جامعه باید با مدیریت انقلابی اسلام را به جهانیان معرفی کند.

* کشور ایران دارای سرمایه انسانی بسیار خوبی است

فارس: درباره پتانسیل موجود در دانشگاه های کشور بگوئید؟

حسینی: مهم ترین پتانسیل موجود در دانشگاه ها و مراکز علمی دانشجویان ، اساتید و دانشمندان هستند که می توان از این افراد نهایت بهره برداری را در توسعه کشور و بخش های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و نظامی برد خوشبختانه در دانشگاه های ما نخبگانی وجود دارند که می توانند کشور را به معنای واقعی به عنوان پرچم دار علم و فناوری به جهان معرفی کنند که در این رابطه باید تنها از آنها در تحقیقات علمی و فناوری حمایت انجام شود.

فتح الهی: کشور ایران دارای سرمایه انسانی بسیار خوبی است، خوشبختانه ما در کشور دارای جوانان باهوش، بااستعداد و با پشتکار هستیم که در قالب محققان در مقاطع دکترا در دانشگاه‌ها فعالیت می‌کنند، اما متأسفانه یک ضعفی که در این زمینه وجود دارد این است که ما نمی‌توانیم از این نیروی انسانی به خوبی استفاده کنیم، در واقع باید آنها را بسیج کرده و به طور هدفمند از آنها در پروژه‌های ملی و علمی نهایت استفاده را ببریم. این در حالی است که در 25 سال گذشته فعالیت‌های علمی ایران در جایگاه خود بی‌نظیر بوده است. 

نقره کار: خوشبختانه از نظر نیروی انسانی دانشگاه های ما از وضعیت خوبی برخوردارند به طوری که شاهد هستیم با کمترین امکانات و مشکلات بودجه ای توانسته اند فعالیت های تحقیقاتی خود را پیش ببرند و البته این پشتکار و پتانسیل همچنان وجود دارد.

* باید از فعالیت های دانشگاهی هر سال با قدرت بیشتری حمایت شود

فارس: وضعیت بودجه پژوهشی در دانشگاه ها چگونه است؟

حسینی: متأسفانه در حوزه اعتبارات مالی همه دانشگاه ها با مشکلات زیادی در تأمین هزینه های جاری و به خصوص فرصت های مطالعاتی و کار های پژوهشی دارند که باید با توجه به اهمیت دانشگاه ها در پیشرفت کشور این موضوع رفع شود چراکه اگر قرار باشد ایران به توسعه یافتگی و رشد علمی دست یابد باید از فعالیت های دانشگاهی هر سال با قدرت بیشتری حمایت شود در حال حاضر وضعیت چندان خوبی از نظر مالی برای دانشگاه‌ها و مراکز علمی وجود دارد.

فتح الهی: مقوله بودجه برای فعالیت‌ دانشگاه‌ها و مراکز علمی مهمترین مسئله است،‌ به طوری که کل بودجه آموزش عالی کشور ایران متأسفانه معادل بودجه یک دانشگاه در آمریکا است. این در حالی است که هر فارغ‌التحصیل ایرانی در کشورهای خارجی از 3 تا 12 هزار دلار حقوق می‌گیرد که این موضوع به این معنی است که اگر به دانشگاه و دانشگاهیان حمایت مالی نشود، در مدت زمان کوتاهی کشور همین نخبگان و اندیشمندان خود را از دست خواهد داد. 

نقره کار: از نظر بودجه برای کار پژوهشی وضعیت نامطلوبی بر دانشگاه ها حاکم است که باید بیش از آن حمایت های مالی انجام شود اکنون پژوهشگاه ها و مراکز تحقیقاتی بر اساس میزان اعتبار مالی که دارند فعالیت می کنند پس نتیجه می گیریم اگر حمایت مالی بیشتری از آنها انجام شود بدون شک با پیشرفت و دستاوردهای خوبی همراه خواهیم بود.

* امروز باید رئیس دانشگاه پاسخگو باشد

فارس: در پایان پیشنهاد خود را برای افزایش پژوهش بگوئید؟

حسینی: داشتن برنامه بر اساس اسناد بالا دستی، حمایت مالی و در نهایت استفاده از نخبگان ، دانشجویان و فارغ التحصیلان در بخش های مختلف کشور می تواند در پیشرفت کشور نقش آفرینی کند و از طرفی اختصاص اعتبارات مالی و انجام پروژه های بزرگ ملی نیز به افزایش رونق پژوهش کمک خواهد کرد.

فتح الهی: در مرحله اول باید بگویم در دوره‌های مختلف، آموزش عالی را به افراد درست که بتوانند مدیریت آموزشی کشور را به دست بگیرند نسپرده‌ایم. به عقیده من امروز باید رئیس دانشگاه پاسخگو باشد. به طوری که باید برای الگوی مدیریت نظام مدیریت در دانشگاه‌ها برنامه‌ریزی کرده تا همه افراد به توسعه ملی فکر کنند. این در حالی است که در حال حاضر به جای اینکه دانشگاهیان ما به توسعه ملی بپردازند، به هواداری از طیف ملی می‌پردازند. 

نقره کار:  من معتقد هستم بسیاری از تحقیقات دانشگاهی ما باید در حوزه علوم انسانی اتفاق بیفتد؛ چراکه امروز کشور این آمادگی را دارد که یک جهش انقلابی تاریخی انجام دهد.

انتهای پیام/