گروه علمی و دانشگاهی خبرگزاری فارس، فاطمه سامعی؛ سوژه‌ اعتراض به نتایج نهایی و انواع سهمیه در کنکور ارشد 98 که توسط کاربران در سامانه فارس من ثبت شده است.

خبرنگاران فارس بررسی روی این موضوع را در دستور کار دارند و تاکنون در چندین خبر و گزارش، نظرات موافق و مخالف مسؤولان مربوط و نماینده‌های مجلس را جویا شده‌اند، قوانین موجود را بررسی کرده‌اند و نظرات موافق و مخالف ذینفعان اصلی یعنی داوطلبان کنکور را هم منتشر کرد‌ه‌اند.

اگرچه قانون روشن و قابل دسترس همه است اما حقیقت این است که قوانین همواره دارای پیچیدگی‌‌هایی هستند که نیاز به بیان و تشریح  برای قابل فهم بودن برای همه مردم دارند.

این بار خبرنگار فارس به سراغ یک مشاور کنکور که از نزدیک با موضوعات کنکور و مسائل داوطلبان کنکور ارتباط دارد رفته است، رضا کشاورز افشار دانش آموخته دانشگاه تهران است و در این گفت‌وگو تجربه‌های واقعی از کارنامه‌های کنکوری‌های ارشد قبل و پس از اعمال سهمیه‌ها را بیان می‌کند.

*تاثیر سهمیه ۵ درصدی در قبولی داوطلبان چیست؟ توضیح ابتدایی درباره آنچه در کنکور امسال رخ داده بفرمایید.

فارس: در کنکور امسال برای دومین سال، مقررات جدید سهمیه ۵ درصدی ایثارگران اعمال شده است، تاثیر داشتن این سهمیه در قبولی کنکور چگونه است که داوطلبان سهمیه آزاد از آن گلایه دارند؟

افشار: سهمیه 5 درصد ایثارگران، از سال 97 به کنکور کارشناسی ارشد اضافه شد و در واقع در کنکور سال 98، دومین سالی بود  انتخاب رشته براساس سهمیه 5 درصد ایثارگران انجام می‌شد.

این بند یکی از بندهای حساس است که قبولی‌ها را جابجا می‌کند و امسال در کنکور کارشناسی ارشد به دلیل تعداد افزایش داوطلبان سهمیه 5 درصدی و رتبه‌های بسیار خوب آنها داوطلبان سهمیه آزاد نتوانستند به آنها برسند.

عنوان سهمیه 25 درصدی به خاطر 25 درصد جانبازی است و 25 درصد از ظرفیت هم به آنها اختصاص داده می‌شود و ایثارگران 5 درصد از سهمیه را دارند و اسم سهمیه هم 5 درصدی است.

همچنین در کنکور ارشد امسال، موضوع گرد کردن رتبه توسط سازمان سنجش انجام شد که بسیاری از داوطلبان از آن مطلع نیستند و این موضوع هم در قبولی‌ها تاثیرگذار بوده است. برای مثال ممکن است که ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دانشگاه تهران اصلا امسال سهمیه 5 درصدی نگیرد، زیرا اگر 5 نفر پذیرش کند 5 درصد 5 نفر که باید مشمول سهمیه شوند زیر عدد نیم می‌شوند و سازمان سنجش آن را به صفر گرد می‌کند؛ یعنی برخی اوقات دانشگاه تهران هیچ کس را با سهمیه 5 درصدی قبول نمی‌کند، مگر اینکه سهمیه 25 درصد نتواند متقاضیان خود را پر کند و خالی بماند و سپس می‌گویند این سهمیه را به 5 درصدی‌ها بدهید و در این صورت هم بین متقاضیان سهمیه 5 درصدی باید کسی وجود داشته باشد که 70 درصد تراز آخرین فرد قبولی را آورده باشد تا بتواند از این سهمیه استفاده کند، از این رو ممکن است حتی یک سال دانشگاه تهران از سهمیه ۵ درصد دانشجو بر ندارد.

بسیاری از داوطلبان این موضوع را نمی‌دانند و تصور می‌کنند همه دانشگاه‌ها سهمیه 5 درصد و 25 درصد دارند و این بحث سهمیه برای بسیاری از داوطلبان جا نیفتاده است.

*سهمیه ۵ درصدی‌ها روی قبولی سهمیه آزادها در ارشد امسال تاثیر داشت

فارس: داوطلبان کنکور ارشد امسال نسبت به تضییع حق خود در نتیجه سهمیه ۵ درصدی ایثارگران اعتراض دارند، به صورت عینی و واقعی در کنکور امسال سهمیه‌ ۵ درصدی‌ها چه نقشی در قبول نشدن داوطلبان سهمیه آزاد داشتند؟

افشار: این موضوع که امسال قبولی‌های داوطلبان سهمیه آزاد اختلاف زیادی با قبولی‌های سنوات گذشته بوده است به نظرم صحیح است و معتقدم تفاوت قبولی‌ها زیاد است. این اتفاق به دلیل سهمیه 5 درصد افتاده است که به باقیمانده سهمیه 25 درصد منتقل شده است.

داوطلبان سهمیه 25 درصد زیاد نیستند و در واقع این سهمیه مشکل ساز نمی‌شود، زیرا برای مثال در رشته مدیریت در کارشناسی ارشد که بیشترین تعداد داوطلب را دارد یا در رشته‌ پرمتقاضی حقوق می‌توان گفت که سهمیه 25 درصدی‌ها حداکثر 1200 تا 1300 نفر هستند. اما سهمیه 5 درصدی‌ها نزدیک به یک چهارم یا یک پنجم مجموع داوطلبان را تشکیل می‌دهند و مزیت این سهمیه این است که دارنده آن باید 70 درصد تراز آخرین فرد قبولی را کسب کند.کسب 70 درصد تراز آخرین قبولی در رشته‌‌های ارشد که ترازها بسیار پایین است، کار سختی نیست. 

قانونی که درباره سهمیه 25 درصد بود سر جای خود قرار داشت و بسیاری از این میزان ظرفیت خالی می‌ماند و به سهمیه آزاد تعلق می‌گرفت اما اکنون یک واسطه ایجاد شده است و باقی مانده سهمیه ۲۵ درصد دیگر به صورت مستقیم به سهمیه آزاد نمی‌رسد. ابتدا به سهمیه 5 درصد و سپس به سهمیه آزاد می‌رسد که امسال آنچه قبلا به سهمیه آزاد می‌رسد را کل سهمیه 5 درصدی‌ها پر کردند. اتفاقی که امسال افتاده است؛ این است. 

علاوه بر این، از سوی دیگر وقتی کارنامه‌های سبز سازمان سنجش را نگاه می‌کنیم می‌بینیم که در بسیاری از دانشگاه‌ها سهمیه 5 درصدی صفر در نظر گرفته شده است و نوشته شده که داوطلب در سهمیه‌ای غیر از سهمیه خود قبول شده است. منظور سازمان سنجش همان سهمیه 25 درصدی است. امسال نزدیک به 300 تا 400 کارنامه سبز که داوطلبان کنکور برایم فرستادند که تحلیل کردم و می‌توانم بگویم نسبت به سال‌های گذشته و دو سال گذشته شرایط قبولی برای سهمیه آزاد سخت‌تر شده است.

*۲ دلیلی که باعث اعتراض داوطلبان آزاد به سهمیه با وجود قانون یکسان ۲ سال اخیر شد

فارس: امسال دومین سالی است که این سهمیه به این شکل اعمال می‌شود و شما هم این گفته را تایید می‌کنید، این سوال پیش می‌آید که چرا با قانون واحد، این مشکل در سال گذشته رخ نداد و امسال بسیار مورد اعتراض واقع شده است؟ شرایط سال قبل با امسال چه تفاوتی داشته است؟

افشار: سال گذشته هم سهمیه 5 درصدی وجود داشت اما تفاوت این بود که داوطلبان سهمیه 5 درصدی را مانند سهمیه 25 درصدی می‌دانستند. وقتی سال پیش با این برداشت سهمیه تاثیر چندانی در قبولی‌ها نداشت، معنی صحیح سهمیه روشن شد که 5 درصد سهمیه یعنی 5 درصد سهمیه را به داوطلب می‌دهند بعلاوه اینکه او هم باید 70 درصد تراز آخرین فرد قبولی را بیاورد و اگر نیاورد یعنی به سهمیه آزاد برسد. در نتیجه داوطلب باید بیشتر درس بخواند. اتفاقی که امسال افتاد این بود که مشمولان این سهمیه این موضوع را فهمیدند و بیشتر درس خواندند و رتبه‌های خوبی آوردند و تمام ظرفیت‌های خالی را پر کردند به طوری که به سهمیه‌ آزاد نرسید. سهمیه 5 درصدی در غیر این صورت کم‌ارزش است.

سال گذشته وقتی نتایج منتشر شد، برای مثال داوطلبی در سهمیه رتبه 20 کسب کرده بود و فکر می‌کرد که رتبه 20 رتبه سهمیه آزاد است، در حالی که رتبه سهمیه 5 درصد بود و در عمل رتبه بدی بود و رتبه کشوری او مثلا 20 هزار بود.

این داوطلب می‌گفت چرا با وجود سهمیه قبول نشده است؟ به این داوطلب توضیح دادیم در رشته شما فلان دانشگاه در مجموع 4 نفر می‌گیرد و به 5 درصد سهمیه‌ای، جایی تعلق نگرفته است. پس به درستی هم دانشگاه قبول نشده بود و در واقع سهمیه برای چنین افرادی ارزشی نداشت.

*داوطلبان سهمیه ۵ درصد بیشتر درس خواندند و تمام ظرفیت‌های خالی را پر کردند 

سال گذشته بسیاری از داوطلبان متوجه شدند که سهمیه 5 درصدی به این معنا نیست که داوطلب هیچ نخواند و خیلی راحت دانشگاه قبول شود.  این اطلاع‌رسانی‌ها باعث شد که بسیاری از داوطلبان سهمیه 5 درصدی متوجه داستان شدند و درس خواندند. در نتیجه بسیاری از داوطلبان سهمیه 5 درصدی از این موضوع نفع بردند و تلاش داوطلبان سهمیه 5 درصدی به ضرر داوطلبان سهمیه آزاد تمام شد، زیرا سهمیه خالی برای آنها باقی نماند.

سهمیه ۲۵ درصدی‌ها تاکنون در قبولی داوطلبان سهمیه آزاد خللی ایجاد نمی‌کردند؛ به استثنای امسال که سهمیه 5 درصدی ها از سهمیه ۲۵ درصدی‌ها استفاده کردند و در کنکور امسال اعمال شد و همچنین تعداد 5 درصدی‌ها 2 تا 3 برابر سنوات گذشته بود.

سال گذشته که برای نخستین بار این سهمیه اعمال شد، تقریبا می‌توانم بگویم نیمی از داوطلبان از این سهمیه اصلا خبر نداشتند، اغلب کسانی که اصلا نمی‌دانستند چنین سهمیه‌ای وجود دارد برای سال بعد رفته‌اند و سابقه ایثارگری پدر خود را درآورده‌اند که در جبهه حضور داوطلبانه داشته یا سرباز در جبهه بوده و در نتیجه حائز سهمیه شده‌ و از بنیاد ایثارگران کد ایثارگری برای رزمندگی گرفته‌اند. به این ترتیب بسیاری از داوطلبان با حدود 6 یا 7 ماه سربازی یا ایثارگری پدر خود در جبهه دارای سهمیه 5 درصد شدند.

حتی همین افرادی که سهمیه ایثارگران گرفته‌اند کسانی هستند که به خودی خود در این کنکور شانس قبولی داشته‌اند و وقتی به سهمیه 5 درصد بروند، شانس قبولی آنها چند برابر می‌شود.

*پیش‌بینی شرایط در کنکور ارشد ۹۹

فارس: با قانون فعلی که باقیمانده ظرفیت 25 درصدی توسط مشمولان سهمیه 5 درصدی قابل استفاده است، پیش‌بینی شما از شرایط کنکور ارشد سال آینده چیست؟

افشار: سال آینده ممکن است ظرفیت ۲۵ درصدی را همه مشمولان ظرفیت 25 درصدی پر کنند و ظرفیتی به 5 درصدی‌ها نرسد که اساسا مورد اعتراض داوطلبان آزاد قرار گیرد، اما تجربه نشان داده در 99 درصد مواقع ظرفیت ۲۵ درصدی خالی می‌ماند، مگر اینکه سال آینده وضعیت رقابت‌ها تغییر کند.

اگر هم باقی‌مانده ظرفیت ۲۵ درصد خالی بماند نتایج امسال نشان داد که داوطلبان سهمیه ۵ درصد دیگر می‌دانند که برای قبول شدن باید درس بیشتری بخوانند و احتمالا دوباره هم در سال آینده آزمون را جدی‌تر می‌گیرند.

*قانون سهمیه ۲۵ درصد و سهمیه ۵ درصد تغییر می‌کند؟

فارس: با توجه به اعتراض داوطلبان کنکور ارشد امسال، تغییر قانون سهمیه ۲۵ درصد و سهمیه ۵ درصد چقدر محتمل است؟

افشار: تصور نمی‌کنم قانون تغییر کند، اما کاری که به نظرم می‌رسد امسال سازمان سنجش انجام داده این است که قانون گرد کردن را انجام داده است، یعنی اگر 52 صدم بوده، به یک گرد کرده است یا اگر ۵ نفر در یک رشته جذب می‌کرد ۵ درصد از ۵ نفر کمتر از نیم می‌شود و به صفر گرد کرده است و کسی را از سهمیه نگرفته است، تصور می‌کنم در سنوات قبل این کار را نمی‌کرد و امسال این کار را انجام داده است که البته در این باره مطمئن نیستم. احتمال می‌دهم.

همچنین حدس دیگری که می‌زنم این است که تعداد دانشگاه‌هایی که امسال به سهمیه تعلق گرفته کم نبوده است، زیرا بین اکثر کارنامه‌های سبزی که برای تحلیل از داوطلبان دریافت کردم، کم دیده‌ام که نوشته باشد داوطلب در سهمیه ثبت نامی پذیرش نشده‌  و به سهمیه آزاد رفته‌ و با رتبه کشوری مقایسه شده‌ است، در حالی که در سال‌های گذشته این موضوع بسیار شایع بود. 

بعید می‌دانم قانون تغییر کند اما اگر مواردی که احتمال آنها را مطرح کردم تغییرات جدید یا خارج از چارچوب قانونی بوده‌اند، شاید احتمالی در تغییر آنها باشد.

بحث سهمیه ۲۵ درصد از سهمیه ۵ درصد متفاوت است و سهمیه ۲۵ درصد از سال ۶۲ اعمال شده است، از سوی دیگر، سهمیه 25 درصدی برای کنکور سراسری که باعث می‌شود دانش‌آموزان در رشته‌های تاپ قبول مثل پزشکی و دندان پزشکی و داروسازی قبول شوند، تاثیر چشم‌گیر دارد اما تا قبل از امسال که با ۵ درصدی‌ها مشترک شدند، تاکنون در ارشد در قبولی داوطلبان سهمیه آزاد مشکلی ایجاد نکرده بود. 

موضوع سهمیه ۲۵ درصدی در حال ذوب شدن است، 10 سال پیش سهمیه ۲۵ درصد واقعا قبولی داوطلبان سهمیه آزاد را سخت می‌کرد زیرا تعداد آنها زیاد بود، اما همه این افراد دانشگاه قبول شده‌اند و ماجرای آنها تمام شده است، برای مثال افراد دارای سهمیه 25 درصد برای مثال در کنکور تجربی امسال که 700 هزار داوطلب داشت، حداکثر 4 تا 3 هزار نفر بود.

*پیشنهاداتی برای تغییر قانون 

فارس: پیشنهادتان برای بهبود وضع فعلی چیست؟

افشار: معتقدم که باید مقداری شرایط سهمیه را سخت‌تر کنند. حداقل تراز قبولی باید برای سهمیه 5 درصدی‌ها و سهمیه 25 درصدی‌ها متفاوت در نظر گرفته شود. برای مثال حداقل تراز قبولی برای 5 درصدی‌ها 85 درصد تا 90 درصد باشد و حداقل تراز قبولی برای 25 درصدی‌ها ۷۰ درصد باشد تا تعداد افرادی که می‌توانند در دانشگاه‌های مختلف حائز شرایط 70 درصد تراز آخرین قبولی شوند کم شود.

همچنین باید توجیه کنند که سهمیه چیست تا در حدی که داوطلبان می‌گویند اغراق نشود. سازمان سنجش درباره سهمیه‌ها شفاف‌سازی انجام نداده است در حالی که باید سهمیه شفاف ‌شود. این سازمان نوشته براساس بند فلان از قانون فلان و طبق تبصره‌ ماده فلان که همه مردم دانش فهم آن را ندارند.

در کنکور امسال هم بزرگ‌ترین مشکل هم این بود که سهمیه 25 درصد رفته رفته در حال ذوب شدن بود زیرا افرادی که سهمیه 25 درصد دارند بسیار کم شده است و واقعا هنوز چند نفر داریم که پدر آنها در دفاع مقدس شهید یا جانباز شده‌ یا آزاده است؟ اما سهمیه 5 درصد به اندازه بچه‌های منطقه یک هستند و تعداد آنها زیاد است.

بنابراین یا باید تعداد سال‌هایی که مشمول ایثارگری می‌شود را افزایش دهند که تعداد کمتری بتوانند حائز این سهمیه شوند. یعنی به جای 6 ماه دو سال یا 15 ماه در نظر بگیرند یا حداقل تراز قبولی را برای 5 درصدی‌ها مانند 25 درصدی‌ها در نظر نگیرند.

انتهای پیام/‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌