برخی حوادث در پارک‌ها و شهربازی‌ها که ناشی از رعایت نکردن موارد ایمنی و غیراستاندارد بودن وسایل بازی است، شیرینی ساعت‌های خوش را به تلخی و نگرانی تبدیل می‌کند.
طی سال‌های گذشته بارها شاهد آسیب کودکان و حتی مرگ آن‌ها در زمین‌های بازی و پارک‌ها بوده‌ایم و ظاهراً ضرب‌الاجل اداره استاندارد نیز در این زمینه چندان کارساز نبوده است. تابستان امسال هم تمام شد و این یعنی تنها روزهایی که کودکان زنجانی می‌توانستند از فضای پارک‌ها استفاده کنند نیز، پایان یافت. فصل بهار و تابستان هر چند موسم تفریح و فراغت است اما گاه برخی حوادث در پارک‌ها و شهربازی‌ها که ناشی از رعایت نکردن ایمنی و غیراستاندارد بودن وسایل بازی است، شیرینی ساعت‌های خوش را به تلخی و نگرانی تبدیل می‌کند.
در حقیقت وجود فضاهای بی‌دفاع شهری، سلامت شهروندان به‌خصوص کودکان و نوجوانان را تهدید می‌کند. آگاه‌سازی شهروندان، استانداردسازی، ایمن‌سازی و نظارت مستمر می‌تواند از حوادث این شهر که با تراکم جمعیت و بافت‌های متراکم روبه‌رو است، بکاهد تا دیگر شاهد بروز حوادث ناگوار برای شهروندان به‌ویژه گروه‌های خاص و آسیب‌پذیر نباشیم.
بی‌شک حادثه تلخ مرگ کودک ابهری در سال گذشته یا فرو رفتن میله به دست کودکی در پارک بانوان زنجان و حوادثی از این قبیل از خاطر خیلی‌ها پاک نشده و نخواهد شد. باید توجه داشت شهر متعلق به همه شهروندان است و همه شهروندان باید از بخش‌های مختلف شهر بهره‌مند شوند. مکان‌ها و فضاهای عمومی به‌خصوص پارک‌ها و مراکز تفریحی باید در اولویت ایمنی قرار داشته باشند تا وسایل بازی و المان‌های شهری به ارابه‌های مرگ تبدیل نشوند.
باید توجه داشت که به دلیل تراکم جمعیت و بافت متراکم شهری، زنجان آبستن حوادث گوناگونی است. کوچک‌ترین بی‌دقتی در استانداردسازی و ایمن‌سازی وسایل بازی می‌تواند خطرآفرین باشد. بی‌دقتی در نظارت و نداشتن چک‌لیست برای کنترل سلامت و ایمنی وسایل بازی می‌تواند سلامت و حتی جان کودکان را در معرض خطرات جدی قرار دهد.
تجهیزات زمین بازی پارک‌ها، فاقد گواهی دوره‌ای استاندارد
داوود کارگرزاده مدیرکل استاندارد استان زنجان، می‌گوید: هیچ‌کدام از تجهیزات موجود در زمین بازی پارک‌ها گواهی دوره‌ای استاندارد را دریافت نکرده‌اند.
کارگرزاده با اشاره به تجهیزات زمین بازی موجود در پارک‌های استان، می‌افزاید: شهرداری‌ها تاکنون موفق به اخذ مجوز و یا گواهی استاندارد تجهیزات زمین بازی موجود در پارک‌ها نشده‌اند.
وی با بیان اینکه بیشترین تجهیزات موجود در زمین بازی پارک‌ها شامل تاب‌بازی، سرسره، الاکلنگ، چرخ و فلک و غیره است، ادامه می‌دهد: متاسفانه علی‌رغم اقداماتی که انجام شده، هیچ‌کدام از تجهیزات موجود در زمین بازی پارک‌ها گواهی دوره‌ای استاندارد را دریافت نکرده‌اند ولی برخی تجهیزات با ریسک خطر بالا، جمع‌آوری شده است.
این مسئول با اشاره به تجهیزات شهربازی موجود در اماکن تفریحی، تصریح می‌کند: در حال حاضر تجهیزات شهربازی‌ها، غالبا استاندارد بوده و یا در حال استانداردسازی است و اگر این مهم اتفاق نیافتد امکان پلمب تجهیزات شهربازی موجود در اماکن عمومی وجود دارد. اکثر تجهیزات موجود در شهربازی‌ها وسایل سنگین و نیمه‌سنگین بوده و نظارت بر بخش خصوصی راحت‌تر است.
کارگرزاده اظهار می‌کند: تاکنون ۱۴۸ مورد از تجهیزات شهربازی مجوز و گواهی اعتبار دریافت کرده و تجهیزاتی که گواهی استاندارد را دریافت کنند باید به‌طور دوره‌ای مورد بازرسی قرار گیرد. همچنین پارسال بیش از ۵۶۰ مورد تجهیزات زمین بازی پارک‌ها جمع‌آوری شده و میزان این تجهیزات پرخطر کاهش یافته است.
ایمنی تجهیزات زمین بازی پارک‌ها در گرو دریافت گواهی استاندارد
مدیرکل استاندارد استان زنجان در رابطه با حادثه منجر به فوت رخ داده در استان به دلیل تجهیزات زمین بازی ناایمن و غیراستاندارد، یادآور شد: بارها در رابطه با استاندارد و ایمن‌سازی این تجهیزات با شهرداری‌ها مکاتبه شده است. همچنین مسئولیت اتفاق‌هایی که در این بخش رخ می‌دهد بر عهده بهره‌بردار است و باید توجه داشت تا زمانی که این تجهیزات ایمن‌سازی نشود و گواهی استاندارد دریافت نکند، همچنان ناایمن و ریسک خطر بالایی دارد.
یکی از بارزترین ملاک‌های حقوق شهروندی، داشتن حق زندگی ایمن، سالم و پاک در شهر است و این حقی است که تنها با جامه عمل پوشاندن به شاخص‌های ایمنی، بهداشتی و محیط‌زیستی (HSE) می‌توان به آن دست پیدا کرد اما متأسفانه از یک‌سو نبود آشنایی و مشارکت شهروندان با مسائل مرتبط و از سوی دیگر نبود طراحی برنامه‌های منسجم برای پیاده‌سازی نظام HSE در شهر موجب دور ماندن امنیت لازم در این فضاها شده است.
یکی از بارزترین ملاک‌های حقوق شهروندی، داشتن حق زندگی ایمن، سالم و پاک در شهر است و این حقی است که تنها با جامه عمل پوشاندن به شاخص‌های ایمنی، بهداشتی و محیط‌زیستی (HSE) می‌توان به آن دست پیدا کرد
استانداردسازی وسایل بازی پارک‌ها در زنجان، زمان‌بر است
رئیس شورای اسلامی شهر زنجان در این‌خصوص می‌گوید: موظف به دریافت استاندارد برای همه وسایل بازی هستیم و به نظر ما ایمن‌سازی در پارک‌ها ضروری است. البته یک سری ایرادات داریم که باید برطرف شود.
حمیدرضا حمیدی همچنین در رابطه با استاندارد بودن وسایل بازی پارک‌ها در زنجان اظهار می‌کند: تحقق این موضوع که همه وسایل بازی در پارک‌ها استاندارد و ایمن باشد، کمی زمان‌بر است.
وی ادامه می‌دهد: باید بپذیریم که بخشی از وسایل پارک‌ها استاندارد و بخشی استاندارد نیست. البته سطح استاندارد را بالا در نظر گرفته‌اند و اگر بخواهیم وسایل را با آن سطح قیاس کنیم باید بخش اعظم این وسایل را جمع‌آوری کنیم و این امکان‌پذیر نیست. البته باید به این نکته نیز توجه شود که وسایل بازی در کشور همین مواردی است که ما استفاده می‌کنیم و تفاوت چندانی در وسایل بازی وجود ندارد، چون شهرداری‌ها از چند شرکت محدود خرید می‌کنند.
این مسئول تصریح می‌کند: البته می‌توان حداقل استانداردها را در نظر گرفت و باید آن را رعایت کرد و منکر این موضوع نیستیم و باید این موارد رعایت شود.
پولی شدن وسایل بازی پارک‌های زنجان و کودکان محروم از بازی
به طور کلی باز بودن در تابلوهای برق و پایه‌های روشنایی، موانع در مسیر و خرابی معابر، وجود لبه‌های تیز و برنده، نامناسب بودن وسایل و کف‌پوش زمین بازی کودکان، نامناسب بودن وسایل ورزشی، قایق‌های تفریحی فرسوده، عدم ملاحظات ایمنی در سیستم‌های برقی و مکانیکی آب‌نماها و نیز نبود امکانات مناسب بهداشتی و امدادی، عمده‌ترین خطرات و مشکلاتی است که در سال‌های اخیر، حوادث ناگواری را متوجه کودکان و حتی بزرگسالان در پارک‌های شهری کرده است.
استاندارد نبودن بسیاری از فضاهای بازی کودکان در کنار پولی شدن بسیاری از وسایل بازی در پارک‌هایی که کودکان از وسایل بازی آن استفاده می‌کردند، امسال باعث شده است تا شاید کودکانی از تفریح در پارک‌ها نیز محروم شوند.
قدم زدن ساده با کودکی پنج ساله در پارک محله برای یک مادر حداقل 8000 تومان آب می‌خورد، در حالی که قبلا تاب‌ها و سرسره‌ها تفریحاتی بودند که والدین با خیال راحت فرزندان‌شان را به انجام آن تشویق می‌کردند ولی این روزها واگذاری بسیاری از بازی‌ها به بخش خصوصی در پارک‌های خوب و محلات نشان می‌دهد پول درآوردن برای شهرداری بسیار حائز اهمیت شده است و پارک‌ها نیز از این قائده مستثنی نیستند.
تنوع‌بخشی؛ بهانه‌ای برای واگذاری وسایل بازی به بخش خصوصی
مسئول فضای سبز و پارک‌های سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهرداری زنجان نیز تاکید می‌کند: این واگذاری‌ها در راستای تنوع‌بخشی به بازی‌ها بوده تا خانواده‌ها خدمات بهتری دریافت کنند.
مهدی کریمی تصریح می‌کند: در همه پارک‌ها این اتفاق رخ نداده و فقط در برخی پارک‌ها که مراجعه‌کننده زیاد است یک سری بازی‌های جدید همچون ترامپولی در نظر گرفته شده است که رایگان نبوده و باید مبلغی را برای آن پرداخت کنند.
رئیس شورای شهر زنجان در ادامه اظهارنظرهای خود، تنوع‌بشخی به بازی‌ها را حائز اهمیت دانسته و می‌گوید: البته می‌توان با کمی خلاقیت، بازی‌های متنوع و رایگان در پارک‌ها در نظر گرفت که باید به این موضوع توجه شود، هر چند در سال‌های اخیر به این موضوع تا حدودی بی‌توجهی شده است.
حمیدی همچنین با بیان اینکه عملا در فصل سرد سال که تعداد ماه‌های آن در زنجان بالا است، تمهیدی برای حضور کودکان در پارک‌ها در نظر نگرفته شده است، اظهار می‌کند: باید به این موضوع نیز توجه شود تا والدین بتوانند در آن فصول نیز از این فضاها که عملا چند ماه محدود مورد استفاده قرار می‌گیرد، بهره‌مند شوند.
تاب‌هایی که تاب نمی‌آورند
ضعف آگاهی و تخصیص ندادن بودجه کافی برای دست‌یابی به اهداف مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست پارک‌ها، وجود مراکز متعدد تصمیم‌گیری و فقدان هماهنگی در ساختار مدیریتی موجود، فقدان روشی کارآمد برای نظارت منطقی بر نحوه عملکرد پیمانکاران در پارک‌ها و مهم‌تر از همه نبود بازرسی‌ها و پایش‌های ادواری از وضعیت بهداشت، ایمنی و محیط‌زیست پارک‌ها، عمده‌ترین دلایل ضعف در مدیریت پارک‌های شهری است.
هر چند در حال حاضر وسایل و زمین بازی برخی پارک‌ها شرایط به نسبت مطلوبی دارد اما در برخی پارک‌ها فضاهای بی‌دفاع شهری همچون خاموش بودن تیرها و چراغ‌های برق، وجود افراد معتاد و ولگرد، تردد موتورسیکلت‌ها و سرقت دریچه‌های تأسیسات شهری، وجود حیوانات موذی و آلودگی مخازن جمع‌آوری زباله بر ایمن نبودن فضاهای عمومی شهری افزوده است. می‌طلبد متصدیان و مسئولان شهری و متولی ضمن آگاهی عمومی بر رفع مستمر فضاهای بی‌دفاع شهری اهتمام جدی بگمارند؛ چراکه شهر متعلق به همه شهروندان است و از کوچک‌ترین حادثه و خطری نباید به‌راحتی عبور کرد.