به گزارش مشرق، روزنامه واشنگتن پست در اولین سالگرد قتل روزنامه‌نگار منتقد محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی در کنسولگری این کشور در استانبول، یادداشتی انتقادی از مواضع دولت «دونالد ترامپ» منتشر کرده است.
در ابتدای یادداشت واشنگتن پست که تحت عنوان «هفت سوال پاسخ داده نشده بعد از گذشت یک سال از قتل جمال خاشقچی» منتشر شده، آمده است: «جمال خاشقچی یک سال پیش قدم زنان وارد کنسولگری عربستان سعودی در استانبول شد و هرگز بیرون نیامد. قتل وحشتناک این روزنامه‌نگار سعودی، همکار واشنگتن پست و منتقد محمد بن سلمان ولیعهد، در پایتخت‌های خاورمیانه، اروپا و شمال آفریقا موجی به راه انداخت؛ همان‌جاهایی که این شاهزاده جوان به دقت داشت از خودش تصویری از یک اصلاح‌گر مدرن ارائه می‌داد».
بیشتر بخوانید:
نگاهی به ابعاد پنهان قتل فجیع خاشقجی +عکس
چرا بن‌سلمان به قتل خاشقچی اعتراف کرد/ قدردانی خاص ولیعهد سعودی از غربی‌ها
این روزنامه آمریکایی ادامه داد: «عربستان سعودی ابتدا داشتن هر گونه اطلاعی از سرنوشت خاشقچی را منکر شد و ادعا کرد که او از در پشتی از کنسولگری خارج شد اما با گذشت بیش از دو هفته بعد از قتل خاشقچی در تاریخ دوم اکتبر ۲۰۱۸ (دهم مهرماه ۱۳۹۷)، عربستان سعودی تایید کرد که او توسط ماموران پادشاهی (سعودی) کشته شد و وعده داد که عدالت را درباره قاتلان اجرا خواهد کرد اما حالا ۱۲ ماه بعد از قتل خاشقچی، از فوریت این موضوع تا حد زیادی کاسته شده و تعدادی از سوالات مهم در رابطه با این قتل و پاسخ به آنها هنوز باقی است».
«چه بر سر جسد خاشقچی آمده است؟»
واشنگتن پست در این باره نوشت: «ما می‌دانیم که خاشقچی دوم اکتبر در درون کنسولگری کشته شد اما هنوز هم حقایق مشخص زیادی وجود دارند که ما اطلاعی از انها نداریم، اینکه این قتل چطور اتفاق افتاد و جسد چه شد. طبق گزارش ماه ژوئن اگنس کالامارد گزارشگر ویژه سازمان ملل، بعد از کشتن خاشقچی افرادی با "کیسه‌های پلاستیکی زباله" و حداقل یک چمدان از کنسولگری خارج شدند. به فاصله کوتاهی بعد از اینکه این افراد با کیسه‌هایشان در حال خروج دیده شدند، یک فرد بدل با لباسهای خاشقچی از کنسولگری خارج شد و در استانبول گشت زد. البته این فریبکاری به سرعت برملا شد و ناظران سریعا متوجه شدند که کفش‌های آن مرد بدل با کفش‌های روزنامه‌نگار سعودی (خاشقچی) فرق داشت. گزارش‌هایی از مقام‌های اطلاعاتی ترکیه نقل شد و گفته شد که شاید اجزای بدن خاشقچی به منزل کنسول عربستان سعودی که در همان نزدیکی کنسولگری بود، منتقل و آنجا در یک تنور سوزانده شدند. بازرسان ترکیه همچنین روی یک موضوع دیگر هم تحقیق کردند و آن حل کردن بقایای جسد خاشقچی در اسید و از بین بردن آن در محوطه کنسولگری بود. مقام‌های ترکیه یا سعودی هیچ یک از این دو تئوری را درباره سرنوشت خاشقچی تایید نکرده‌اند».
«سعود القحطانی چه شد؟»
این روزنامه درباره این سوال نوشت: «سعود القحطانی متحد نزدیک ولیعهد و مشاور رسانه‌ای دیوان پادشاهی بود. او علاوه بر این شغل در ایجاد یک "لیست سیاه" از منتقدان آنلاین عربستان سعودی ایجاد کرده بود. خاشقچی چند ماه قبل از ناپدید شدنش به دوستانش گفته بود که قحطانی با او تماس‌هایی برقرار کرده و از او خواسته که به ریاض برگردد. قحطانی بعد از قتل خاشقچی تحقیقات ترکیه درباره قتل او را مسخره کرد و هر گونه ایفای نقش درباره این قتل را منکر شده بود اما بعد از آنکه عربستان سعودی سرانجام به دخالت در قتل اذعان کرد و گفت که در نتیجه تحقیقات اولیه، پنج مقام ارشد را برکنار و ۱۸ سعودی دیگر را دستگیر کرد، قحطانی جزو یکی از این مقام‌های برکنار شده بود».
قحطانی
واشنگتن پست ادامه داد: «یک ماه بعد دادستان‌های سعودی گفتند که او تحت تحقیقات قرار دارد و خروج او از کشور قدغن شده است. از آن زمان از قحطانی اخبار و اطلاعات کمی شنیده شده است. او در دادگاه سعودی در پرونده قتل قحطانی دیده نشد و منابع دیپلماتیک هم خبر دادند که هیچ اتهامی علیه او وارد نشده است. برخی گزارش‌ها ادعا کردند که او در منزلی واقع در یک منطقه حاشیه‌ای در جده دیده شد و برخی دیگر از گزارش‌ها هم گفتند که القحطانی همچنان تحت بازداشت خانگی قرار دارد. برخی شایعه‌ها درباره مرگ او هم مطرح شد و حساب توئیتری او هم معلق شد».
آیا این امکان وجود دارد که ولیعهد اطلاعی (درباره پرونده خاشقچی) مطلع نبوده باشد؟
این روزنامه آمریکایی نوشت: «محمد (بن سلمان) در مصاحبه‌هایش با رسانه‌های آمریکایی در سالگرد قتل خاشقچی، هر گونه اطلاع قبلی یا مداخله درباره این قتل را تکذیب کرده است اما گفت که به دلیل اینکه با توجه به حضور او در قدرت این اتفاق افتاده، مسوولیت آن را برعهده می‌گیرد. ارزیابی سیا (سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا) به این جمع‌بندی رسیده بود که "با درجه اطمینان بالا" می‌توان گفت که دستور ترور را شخص محمد (بن سلمان) صادر کرده است؛ این جمع‌بندی بر اساس اسناد متنوعی از قبیل تماس تلفنی خالد بن سلمان برادر محمد و سفیر وقت عربستان سعودی در آمریکا با خاشقچی اتخاذ شده است. علاوه بر این، ولیعهد یک قدرت سیاسی برتر در پادشاهی است و او به مدیریت ریز به ریز امور شهرت دارد. بسیاری از تحلیلگران گفته‌اند که او بدون تایید شخصی‌اش اجازه انجام چنین عملیات حساسی (عملیات قتل خاشقچی) را نمی‌داد».
در ادامه واشنگتن پست نوشت: «قحطانی در سال ۲۰۱۷ در یک توئیت نوشته بود: "آیا شما فکر می‌کنید که من بدون دستور می‌توانم کاری بکنم؟ من یک کارمند و معتمد اجرا کننده دستورات پادشاه و ولیعهد هستم"؛ توئیتی که بعد از قتل خاشقچی به عنوان مدرکی دال بر کنترل شدید محمد (بن سلمان) روی تلاش‌های قحطانی در شبکه‌های اجتماعی به صورتی گسترده دست به دست شد».
«آیا عربستان سعودی به سیاست هدف قرار دادن مخالفان در خارج از کشور پایان داده است؟»
طبق این یادداشت، «خاشقچی» تنها منتقد عربستان سعودی نبوده که از ترس سرکوب کشورش را ترک کردند و خروج منتقدان از کشورشان سابقه‌ای چند دهه‌ای دارد اما از زمان به قدرت رسیدن محمد بن سلمان، این روند شدت بیشتری گرفته است.
واشنگتن پست نوشت: «منتقدان در سال‌های اخیر در سراسر جهان خود را در معرض هدف قرار گرفتن ماموران سعودی که مستقیما و یا محرمانه با دولت سعودی کار می‌کنند، مشاهده کرده‌اند. دولت سعودی اصرار دارد که قتل خاشقچی اشتباهی فاجعه‌بار بوده و وعده بازسازی ساختار سرویس‌های اطلاعاتی خودش را داده است اما پادشاهی درباره این مووضع که آیا به تلاش‌هایش برای هدف قرار دادن و ارعاب منتقدانِ متواری از کشور پایان می‌دهد یا نه، شفاف نبوده است».
«سرنوشت خانواده خاشقچی چه شد؟»
در یادداشت آمده است: «فرزندان خاشقچی که دو پسر و دو دختر هستند، در یک سال اخیر عمدتا حضور کمرنگی در عرصه عمومی داشتند و از انتقاد علنی از پادشاهی (عربستان سعودی) اجتناب کردند. صلاح، بزرگترین پسر او حتی با ولیعهد و ملک سلمان به فاصله اندکی پس از قتل پدرش دیدار کرد. او سپس به سی‌ان‌ان گفت که به او اطمینان داده شده است که "عدالت درباره همه افراد دخیل (در قتل پدرش) اجرا خواهد شد". واشنگتن پست ماه آوریل گزارش داده بود که فرزندان خاشقچی در ازای غرامت قتل پدرشان، منازلی میلیون دلاری در پادشاهی و حقوق ماهیانه پنج رقمی دریافت کردند و ممکن است که بعد از پایان روند دادگاه متهمان این قتل، مبالغ بسیار بیشتری دریافت کنند اما برخی دوستان خاشقچی گفته‌اند که صلاح تنها فرزندی است که در کشور زندگی می‌کند و شاید اجازه خروج از عربستان سعودی را به او نداده‌اند».
دیدار پسر خاشقچی با شاه و ولیعهد سعودی
«آیا یک تحقیق بین‌المللی کامل درباره این قتل انجام خواهد شد؟»
این روزنامه در این باره نوشت: «از ماه ژانویه، ۱۱ مقام در عربستان سعودی به دلیل ایفای نقش احتمالی آنها در قتل خاشقچی محاکمه شده‌اند اما این دادگاه پشت درهای بسته در جریان است. عربستان سعودی نام متهمان را اعلام نکرده است و دادگاه بدون حضور رسانه‌ها انجام می‌شود. وضعیت محاکمه نامشخص است و معلوم نیست چند جلسه تاکنون برگزار شده است. حتی خود کالامارد گزارشگر ویژه سازمان ملل هم با سد مقام‌های سعودی روبرو شده است. او اگرچه اعلام کرده که هرگز سندی مستقیم از ارتباط ولیعهد با قتل (خاشقچی) به دستش نرسیده است اما گفته که تا زمان پاک نشدن نام او در این قضیه و یا اثبات دست داشتنش، دارایی‌های شاهزاده توقیف شده و تحریم‌هایی علیه او اعمال شود. عربستان سعودی با هر تلاش برای انجام یک تحقیق بین‌المللی درباره این موضوع مخالفت کرده است».
«آیا روابط آمریکا با عربستان سعودی تغییری کرده است؟»
واشنگتن پست نوشت: «قتل خاشقچی سبب شد که اعضای هر دو حزب در سنای آمریکا و حتی حامیان قدیمی پادشاهی از قبیل سناتور لیندسی گراهام خواستار اعمال تحریم علیه عربستان سعودی شوند. طبق تظرسنجی اخیر، در بین افکار عمومی (آمریکا) به نظر می‌رسد که این قتل به وجهه عربستانن سعودی آسیب زده است؛ وجهه‌ای که از قبل هم منفی بوده است».
این رسانه افزود: «دولت ترامپ اما به نظر می‌رسد رغبتی برای به حاشیه راندن یک متحد قدیمی و مرفه نداشته باشد. ولیعهد روابط دوستانه خود را با رئیس‌جمهور، جرد کوشنر داماد ترامپ و مایک پامپئو وزیر خارجه حفظ کرده است. رئیس‌جمهور ماه آوریل یک مصوبه دارای حمایت هر دو حزب را وتو کرد؛ مصوبه‌ای که دخالت آمریکا در مداخله نظامی به رهبری سعودی در یمن را متوقف می‌کرد. ترامپ در نشست ماه ژوئن گروه ۲۰ در اوساکا ژاپن به منظور گرفتن عمس یادگاری سران، با خوشحالی کنار محمد (بن سلمان) ایستاد. سی‌ان‌ان هم هفته گذشته خبر داد که کاخ سفید دسترسی به متن مکالمات رئیس‌جمهور با ولیعهد و پدرش را محدود کرده است».