گروه علمی و دانشگاهی خبرگزاری فارس، فاطمه سامعی؛ اعتراض‌ها به نتایج کنکور ارشد ۹۸، بحث انواع سهمیه‌ها در کنکور را بار دیگر بر سر زبان‌ها انداخت.
بحث‌ها درباره انواع سهمیه‌ها در کنکور از سهمیه ایثارگران در کنکور امسال آغاز شد و به همه سهمیه‌ها تسری پیدا کرد.
در تازه‌ترین انتقادها، صدای اعتراض به امتیاز فرزندان هیات علمی‌ها در دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی شنیده می‌شود.
برخی می‌گویند که همه انواع سهمیه‌ها در کنکور باید برداشته شود؛ برخی هم استدلال می‌کنند که با توجه به شرایط کشور این پیشنهاد اجرایی نیست؛ در نتیجه این بلاتکلیفی، هر از چندگاهی صدای اعتراض به انواع مختلف سهمیه و امتیازها در کنکور بلند می‌شود و این بار هم امتیاز فرزندان اعضای هیات علمی در مرکز توجه قرار گرفته است
کاربران فارس هم با ثبت سوژه‌هایی در سامانه فارس خواستار پیگیری این موضوع شده‌اند. آنها با ثبت سوژه‌های «سهمیه فرزندان اعضای هیئت علمی در پذیرش تخصص پزشکی» و «فرزندان هیئت علمی از رشته دامپزشکی به پزشکی تغییر رشته می‌دهند»، تاکید کرده‌اند که «انواع سهمیه ورود به دانشگاه ها را تضعیف رقابت علمی است» و «درخواست لغو امتیازهای ناعادلانه فرزندان اساتید دانشگاه» را مطرح کرده‌اند.
خبرنگاران فارس نظرات مردم درباره سهمیه‌ها را به اطلاع تصمیم‌گیران و مسئولان رسانده‌اند و نظرات آنان را جویا شده‌اند.
البته علیرغم درخواست صریح گروهی از مخاطبان برای لغو این امتیاز، در ابعاد کلی این موضوع موافقان و مخالفانی دارد و مدافعان این سهمیه هم برای خود دلایلی دارند و آنان هم خواستار طرح نظرات خود هستند که این بار در این مطلب، صحبت‌های موافقان این موضوع را هم مطرح کرده‌ایم.
در این باره با محمد باسط درازهی عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی و نماینده سراوان گفت‌وگو کرده‌ایم و تلاش کرده‌ایم که تا استدلال‌های مدافعان و مخالفان این امتیاز را با او درمیان بگذاریم و برای آنها پاسخ بگیریم.
*قانون برای همه یکسان باشد تا حقی از کسی ضایع نشود
فارس: پس از موضوع سهمیه ایثارگران در کنکور، این بار نوعی از سهمیه فرزندان اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی حاشیه‌ساز شده است؛ به صورت کلی در این باره چه نظری دارید؟
درازهی: به عنوان یک عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی معتقدم که این موضوع را نباید به صورت خاص برای اعضای هیأت علمی در نظر گرفت به طوری که تفاوتی بین داوطلبان کنکور ایجاد و حق کسی ضایع شود.
خبرنگاران نظرات موافق و مخالفت درباره سهمیه‌ها در کنکور را منعکس می‌کنند، موافقان این طرح با مثال زدن امتیاز نهادهای متعدد برای کارکنان‌شان و حتی طرح ترافیک برای خبرنگاران می‌پرسند که چرا فقط درباره امتیاز آنان حساسیت وجود دارد؟
فارس: درباره امتیاز انتقال فرزندان هیأت علمی به محل خدمت والدین و امکان تغییر رشته آنان، نظرات موافق و مخالفی وجود دارد، از جمله اینکه موافقان این موضوع خطاب به رسانه‌‌ها که موضوع را پیگیری می‌کنند، می‌گویند خبرنگارها هم از سهمیه طرح ترافیک دارند.
درازهی: معتقدم که این دو موضوع با هم تفاوت دارد، زیرا برای مثال طرح ترافیک، امتیازی است که خبرنگار از آن استفاده می‌کند و توجیه آن کار خبرنگاری است و این امتیاز تضییع حق کسی نیست، اما سهمیه فرزندان اعضای هیأت علمی در قبال چه کاری اعطا شده است؟
البته این امتیاز برای فرزندان اعضای هیات علمی غیرقانونی و غیرمجاز نیست و قانون به آنان این اجازه را داده است؛ با توجه به اینکه قانون در زمان خود براساس فرضیات و دلایلی وضع شده است؛ در این موضوع هم باید به همه جوانب مثبت و منفی آن که شاید از نگاه دور مانده باشد توجه کرد. حتما دلایل موجهی وجود داشته که این دستورالعمل وضع شده اما همه دلایلی که در شرایط فعلی برای توجیه آن بیان می‌شود، الزاما منطقی و قابل پذیرش نیست.
*اعضای هیات علمی هم به اندازه خودشان تسهیلات دارند
فارس: موافقان این موضوع همچنین اعلام می‌کنند که هر ارگان و سازمانی برای کارمندان خود امتیازی دارند و اتفاقا جامعه دانشگاهی وظیفه آموزش جامعه را برعهده دارند و اینکه برای آرامش بیشتر خانواده آنان در کنارشان باشند، امتیاز زیادی نیست. نظر شما در این باره چیست؟
درازهی: جامعه دانشگاهی هم به اندازه خود تسهیلات و امتیاز از سازمان خود دارند که برای مثال آنان هم از وام مسکن برخوردارند و اعضای هیأت علمی هم به اندازه کافی می‌توانند برای فرزندان خود امکانات فراهم کنند.
معتقدم انتقالی فرزند به محل خدمت والدین و امکان تغییر رشته برای اعضای هیأت علمی اگر حقی از دیگر داوطلبان ضایع کند و احساس نابرابری ایجاد کند، درست نیست.
ممکن است سازمان‌ها و نهادهای متعدد امتیازهایی را برای کارکنان خود در نظر گرفته باشند، موضوع تاثیر این امتیاز روی دیگر افراد جامعه است؛ این موضوع به این شکل باید بررسی شود که اگر حقی ضایع می‌شود، نادرست است.
همان‌طور که نهادهای مختلف برای کارمندان خود امکانات و امتیازهایی دارند، اعضای هیات علمی هم به اندازه خود تسهیلاتی دارند؛ این طور نیست که امتیاز جابه‌جایی فرزندشان اولین و آخرین امتیاز آنان در ازای خدمات‌شان باشد
*خودم عضو هیأت علمی هستم
فارس: شما هم عضو هیات علمی هستید، به عنوان یک عضو هیأت علمی از این امتیاز استفاده کرده‌اید؟
درازهی: بله خودم عضو هیات علمی هستم اما از این امتیاز استفاده نکرده‌ام و در حال حاضر فرزندانم در سن پائین هستند.
* اختصاص صندلی از ظرفیت اضافه حق داوطلبان آزاد را تضییع نمی‌کند
فارس: موافقان این امتیاز اعلام می‌کنند که با توجه به اینکه برای فرزندان اعضای هیأت علمی در کنکور مانند سهمیه فرزندان شهدا، جانبازان، آزادگان و ایثارگران از ظرفیت فعلی سهمیه در نظر گرفته نشده است و در واقع جابجایی و تغییر رشته آنان در ظرفیت اضافه و پس از اعلام قبولی‌ها و نتایج همگانی داوطلبان، انجام می‌شود، آنان جای کسی را در صندلی دانشگاه‌ها نمی‌گیرند و در نتیجه در این موضوع حق کسی ضایع نمی‌شود؟
درازهی: حساسیت در این موضوع بیشتر از این بابت است که حق داوطلبی در کنکور ضایع نشود و قانون به گونه‌ای نباشد که احساس تبعیض و نابرابری در دیگر داوطلبان ایجاد شود؛ اگر شواهد و اطلاعات موجود تایید می‌کند که این موضوع به گونه‌ای نیست که حق کسی ضایع شود، می‌توان کمکی را برای اعضای هیأت علمی در این زمینه در نظر گرفت.
اگر جابه‌جایی و تغییر رشته این افراد از محل ظرفیت اضافه به گونه‌ای باشد که روی تلاش دیگر داوطلبان تاثیر نداشته باشد و احساس نابرابری و نگرانی ایجاد نکند، در این مسئله می‌توان به اعضای هیات علمی کمک کرد.
انتقال فرزند هیات علمی به محل خدمت والدین یا تغییر رشته پس از اعلام همه قبولی‌های عادی و از محل ظرفیت اضافه انجام می‌شود و این افراد جای کسی را در دانشگاه نمی‌گیرند؛ همچنین باید امتیاز 90 درصد آخرین فرد قبولی را برای جابه‌جایی و 92.5 درصد را برای تغییر رشته کسب کنند، پس از نظر علمی ضعیف نیستند؛ اما همواره در اجرای قانون سوء استفاده‌هایی هست
*با کسب حد نصاب 90 درصد و 92.5 درصد آخرین فرد قبولی، پایه علمی ضعیف نیست
فارس: اعضای هیأت علمی و موافقان این امتیاز اعلام می‌کنند که فرزندان اعضای هیأت علمی برای استفاده از این امتیاز باید شرایطی را داشته باشند، از جمله اینکه باید برای انتقال به محل خدمت والدین باید حدنصاب 90 درصد آخرین فرد قبولی و برای تغییر رشته باید حدنصاب 92.5 درصد آخرین فرد قبولی را کسب کند. بنابراین این افراد از نظر رتبه ضعیف نیستند و با توجه حدنصاب‌های تعیین‌شده در مقایسه با دیگر رقبایشان در کلاس از بار علمی مناسب برخوردارند. نظرتان در این باره چیست؟
درازهی: با توجه به اینکه فرزندان هیأت علمی امتیازهای تعیین‌شده را کسب می‌کنند، موافقم که این افراد پایه علمی ضعیفی ندارند که بار علمی آموزش عالی را تضعیف کنند.
اما در اینکه قانون فعلی به درستی اجرا شود یا در اجرا سوء استفاده‌هایی صورت بگیرد مساله دیگری است که به اصل قانون ارتباط پیدا نمی‌کند.
*اصل سهمیه‌ها بد نیست
فارس: نظرتان در مورد اصل سهمیه‌ها و نظام کلی کنکور در کشور چیست؟
درازهی: با اصل موضوع سهمیه‌ها مخالف نیستم؛ در حال حاضر در برخی مناطق کشور شرایط به گونه‌ای است که داوطلب نمی‌تواند در شرایط رقابتی برابر با دیگر رقبا موفق شود؛ برای مثال در مناطق محروم نیاز به سهمیه‌هایی است تا با گذشت زمان، از این مناطق رفع محرومیت شود و وضعیت در آنجا به شرایط متعادل برسد. بنابراین سهمیه‌ها به مناطق محروم کمک می‌کند.
اما در برخی مواقع تجربه نشان داده در همین مناطق محروم هم ارائه امتیاز و سهمیه کمک چندانی به کیفیت نکرده است، البته شاید این امتیازها روی کاغذ به کمیت کمک کرده باشد. برای مثال؛ در استان سیستان و بلوچستان شرایط به گونه‌ای است که بسیاری از پزشکان حاضر به رفتن به این استان و خدمت در آنجا نیستند و حتی اگر بروند در آنجا ماندگار نمی‌شوند و کمی بعد سرانجام به شهر مورد نظر خود بازمی‌گردند.
بنابراین تجربه نشان داده که اگر برای این مناطق سهمیه و امتیازی در نظر گرفته می‌شود، باید ضمانت و تعهد جدی مانند تعهد 2 یا 3 برابری خدمت از دریافت‌کننده سهمیه برای ماندگاری در منطقه اخذ شود تا به تدریج کمبود نیروی انسانی، کمبود پزشک و کمبود پزشک متخصص در این مناطق برطرف شود.
در چنین مواردی که سهمیه ضروری است هم ارایه سهمیه بدون برنامه‌ریزی فایده‌ای نداشته است.
کارکرد و آثار همه انواع سهمیه‌ها در کنکور یکسان نیست؛ برای مثال اگر منطقه‌ای مشکل کمبود پزشک دارد و پزشکان به این منطقه نمی‌روند و متقاضیان این منطقه هم شرایط عادلانه‌ای برای رقابت در کنکور ندارند، راهی جز دادن سهمیه در کنکور برای این منطقه نیست؛ اما باید پشت این تصمیم برنامه و تعهد جدی باشد
*مجلس موافق سهمیه ایثارگران است
فارس: نظرتان درباره سهمیه فرزندان شهدا، جانبازان، ایثارگران و آزادگان چیست؟
درازهی: نظرات نمایندگان مجلس در این باره متعدد است و آنان در جلسات نظرات موافق و مخالفی را ارائه می‌کنند.
در آخرین جلسه کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس حضور نداشتم که بدانم چه بحثی انجام شده است، اما به صورت کلی، نمایندگان مجلس شورای اسلامی با سهمیه خانواده شهدا، آزادگان، ایثارگران و جانبازان موافق هستند و نظر شخصی من هم این است که با این موضوع موافق هستم.
*سهمیه استعدادهای درخشان یکبار شفاف شود
فارس: درباره سهمیه استعدادهای درخشان در کنکور چه نظری دارید؟
علیرغم وجود نظرات موافق و مخالف متعدد، نظر مجلس نسبت به سهمیه ایثارگران و استعدادهای درخشان مثبت است، فقط شرایط سهمیه باید شفاف باشد
درازهی: به طور کلی، با سهمیه استعدادهای درخشان در کنکور موافق هستم، اما معتقدم همان‌طور که این سهمیه بستگی به امتیاز و توانایی فرد متقاضی دارد، باید در نوع سهمیه آنان و روش تخصیص سهمیه آن بازنگری صورت گیرد؛ به این معنی که در بررسی‌ها روشن و شفاف شود که سهمیه استعدادهای درخشان به چه افرادی، با چه امتیاز تعلق می‌گیرد و به چه میزان است و روشن شود که مشمولان این سهمیه با چه نوع امتیازی در کنکور شرکت می‌کنند و سهمیه می‌گیرند.
انتهای پیام/