تأثیرات مثبت و منفی مسابقه «مافیا» که از شبکه سلامت پخش میشود، را بررسی کردهایم.
این شبها ساعت 20 از شبکه سلامت، مسابقهای در حال پخش است که کم و بیش توجهها را به خود جلب کرده است؛ مسابقه مافیا. مسابقهای که بر مبنای یک بازی گروهی پرطرفدار ساخته شده است.
بازی مافیا در انگلیسی، گاهی اوقات به نام انسان گرگنما خوانده میشود، البته که دلیل خوبی نیز برای این نامگذاری وجود دارد چون اعضای مافیا در روز در نقش شهروندانی آرام خود را نشان میدهند اما در شب از این لباس خارج میشوند و روی دیگر خود را نشان میدهند.آنها باید برای برنده شدن، دروغ بگویند و هرچه دروغگوی ماهرتری باشند، شانس برنده شدنشان بیشتر میشود و این موضوع یکی از آسیبهای مهم و غیرقابل انکار این بازی است.
با این حال در این مسابقه ادعا میشود که از دید روانشناسی تأثیرات مثبتی دارد و میتواند به ما کمک کند تا برخی مهارتهای اجتماعی-ارتباطی را در خود تقویت کنیم. نکتهای که شاید تا حدودی درست باشد اما ریخته شدن قبح دروغگویی، موضوعی است که نباید در سایه بعضی از این مزایا، مورد بیتوجهی و غفلت قرار گیرد.
سازنده این بازی روانشناسان بودهاند!
ایده اولیه بازی مافیا مربوط به کشور روسیه است. این بازی برای اولین بار در حدود 133 سال پیش و در بخش روانشناسی دانشگاه دولتی مسکو ابداع شده است. با توجه به این تاریخچه، شاید ادعای اینکه پشت این بازی نکات روانشناسی متعددی نیز وجود دارد، چندان بیراه نباشد اما این نکات چه هستند؟
هرچند یک روی سکه این بازی، تلاش برای کشف دروغ است اما روی دیگرش، ترویج دروغگویی و تمرینهایی برای بهتر دروغ گفتن است که طبیعتاً از لحاظ اخلاقی و روانشناسی توصیه نمیشود.
تمرین گوش دادن: عملکرد خوب در این بازی، ارتباط تنگاتنگی با خوب گوش کردن دارد. با توجه به این موضوع میتوانیم بگوییم این بازی تمرین خوبی برای گوش کردن دقیق است.
توجه به زبان بدن: با توجه به شکل این بازی، حتماً تعدادی از بازیکنان (اعضای مافیا) در طول بازی دروغ میگویند. تشخیص دروغ گویی آنها صرفاً نمیتواند بر پایه گفتارشان باشد بلکه افراد باید به زبان بدن آنها نیز توجه کنند.
تقویت بیان کلامی: رساندن منظور خود در زمانی محدود، کار آسانی نیست. این که بتوانیم منظور خودمان را به شکلی بیان کنیم که دیگران ما را باور و با ما همراهی کنند یا به شکلی نظر دیگران را تغییر دهیم، نیاز به تمرین دارد.
تقویت قدرت استنتاج: در نظر گرفتن مجموعهای از جزئیات و داشتن یک جمعبندی بر مبنای آنها، کاری نیست که بتوان یک شبه در آن قوی شد. این بازی تمرین خوبی در این زمینه نیز محسوب میشود.
خودآگاهی: در صورتی که بعد از انجام این بازی، بتوانید عملکرد خود را در آن مرور کنید، به اطلاعات جالبی درباره خود دست خواهید یافت. این که چه اطلاعاتی بیشتر بر قضاوت شما تاثیر داشته؟ چه رفتارهایی از سوی دیگران بیشتر ظن شما را برانگیخته؟ و چه رفتارهایی توانسته شما را گمراه کند؟ توجه به این جزئیات میتواند به شما کمک کند تا با شناخت بهتر خود، مانع این شوید که از یک سوراخ دوبار گزیده شوید یا در زندگی، اشتباهات انجام داده طی بازی را تکرار کنید.
هشداری برای مافیا دوستان
درست است که این بازی در کنار سرگرمی، میتواند فوایدی را در حوزه مهارتهای اجتماعی، خودآگاهی و تقویت هوش هیجانی داشته باشد اما توجه داشته باشید که مسلط ظاهر شدن در این بازی، نمیتواند تضمینکننده موفقیت شما در روابط اجتماعی و در زندگی واقعی باشد. این موضوع نیز دلایل متعددی دارد.
تشخیص دروغ همیشه هم آسان نیست: این بازی میتواند به ما کمک کند با توجه بیشتر به بیان غیرکلامی افراد، متوجه دروغ گویی آنها شویم اما توجه داشته باشید که تشخیص دروغ گویی افراد همیشه سهل نیست. گاهی اوقات بسیار آسان است اما گاهی حتی متخصصان آموزش دیده نیز از عهده آن بر نمیآیند. پس تواناییهای خود را در این زمینه بیش از حد ارزیابی نکنید.
واقعیت دشوار زندگی واقعی را دست کم نگیرید: در زندگی روزمره، ما درگیر هیجانات زیادی هستیم. جنس ناکامی ما در زندگی واقعی با آن چیزی که در این بازی میتواند روی دهد، بسیار متفاوت است. ترس و نگرانی از ناکامی و درگیری هیجانی شدید با موضوعات، میتواند افراد را وادار به تصمیمگیریهای اشتباه کند ولو این که استاد بازی مافیا باشند. پس حتی اگر استاد این بازی هستید، باز هم متوجه محدودیتهای خود باشید.
غرق شدن در بازی میتواند عوارضی داشته باشد: هر چند انجام این بازی میتواند به ما کمک کند تا هر حرفی را به آسانی نپذیریم و در پی شواهد تأیید کننده برای ادعاها باشیم اما توجه داشته باشید انجام این بازی به مدت طولانی و صرف زمان زیاد برای آن، میتواند در برخی افراد، شک و بدبینی بیجا در خصوص دیگران ایجاد کند. پس اگر سراغ این بازی مهیج میروید، محدودیتهای شخصی خود را در نظر بگیرید و در عین حال از این بازی به قدر یک فعالیت سرگرمکننده که کمی هم آموزنده است، انتظار داشته باشید نه بیشتر.
تبحر در دروغگویی، آسیب مهم این بازی
اما شاید مهمترین هشدار در خصوص بازی مافیا، بحث دروغگویی و کسب مهارت در آن است. توجه داشته باشید که صرف زمان زیاد برای این بازی میتواند به نتیجه ناخوشایند تبحر در دروغگویی منجر شود. این موضوع به ویژه در باره نوجوانان باید مورد توجه بیشتری قرار گیرد