سهمیه‌ها در مسابقه ورود به دانشگاه همیشه مسئله‌ساز بوده است. عده‌ای از اختصاص سهمیه آموزشی به هر کسی به هر بهانه‌ای به عنوان تبعیض یاد می‌کنند و برخی دیگر می‌گویند «تبعیض روا» برای برخی دانش‌آموزان عادلانه است.
امسال پس از اعلام نتایج کنکورهای سراسری و ارشد، موضوعی که همیشه برای برخی داوطلبان آزاردهنده است، باز هم مطرح شد: سهمیه‌ها.
امسال لبه تند اعتراضات متوجه سهمیه فرزندان اعضای هیات علمی دانشگاه ها بود. حتی پیش از اعلام نتایج کنکور سراسری یک نماینده عضو کمیسیون آموزش، اینطور اعتراض کرد که: مگر فرزندان اعضای هیات علمی از آسمان آمده اند که می توانند در کنکور سهمیه داشته باشند؟
معترضان به وجود سهمیه ها این سوال را می پرسند که آیا همه داوطلبان از شرایط تحصیلی و زندگی یکسانی برخوردارند؟ این معترضان معتقدند دانش آموزان شمال شهر تهران در بهترین مناطق و مدارس و با بهترین آموزشیاران تحصیل می کنند و دانش آموزان استانهای نابرخوردار، چه بسا وظیفه تامین هزینه زندگی خانواده را هم بر عهده دارند و چرا فرزندان اعضای هیات علمی باید از سهمیه های خاص برخوردار باشند؟
اما موافقان وجود داشتن سهمیه ها معتقدند چنانچه با همه دانش آموزان و داوطلبان در آزمون ورود به کنکور یکسان برخورد شود، نتیجه، چیزی جز تداوم اختلافات فاحش تحصیلی، شغلی و مالی نخواهد بود. دانش آموز برخوردار، با رفتن به دانشگاه های بهتر، دارای مشاغل بهتر و در نتیجه ثروت بیشتری خواهد شد و دانش آموز نابرخوردار، معلول و محروم از وجود پدر –یا والدین سالم- نمی تواند به دانشگاه های برتر و تحصیل در رشته های مناسب برود و در نتیجه همچنان شکاف طبقاتی بین دارا و ندار، زیادتر و زیادتر میشود. از سوی دیگر این موافقان می گویند، چطور یک کشور باید از کسانی که جان، عمر، سلامت و وجود خود را برای امنیت مردم تقدیم کردند، تقدیر کند؟ کمترین کار، اجازه دادن به فرزندان این افراد برای ادامه تحصیل است.
سهمیه های مختلف در کنکور
امسال، حتی پیش از اعلام نتایج، برخی اخبار نادرست در شبکه های اجتماعی پیچید که وزارت علوم مجبور شد آنها را تکذیب کند، از جمله خبر سهمیه ۶۰ درصدی برای ایثارگران در کنکور امسال تکذیب شد. حتی اخبار دیگری درباره طرحی که مجلس برای برگزیدن روش های مختلف از جمله حذف کنکور و جداسازی سنجش داوطلبان از وزارت علوم در دست اقدام دارد منتشر شد.
اعتراض به سهمیه ها تنها به کنکور سراسری اختصاص نداشت. برخی دانشجویان کارشناسی ارشد هم نسبت به سهمیه های مختلف در کنکور آن مقطع ایراد داشتند که رئیس سازمان سنجش در پاسخ به آنها توضیح داد ما تنها مجری قانون هستیم.
خدایی درباره بحث ضوابط و مقررات ورودی آزمون کارشناسی ارشد و اعتراض داوطلبان به سهمیه ها گفت: دو محل مرجع تعیین سهمیه ها هستند. یک مجلس شورای اسلامی و دیگر شورای عالی انقلاب فرهنگی. ضمن اینکه ضوابط شرکت در آزمون و جزئیات سهمیه ها در دفترچه ثبت نام و انتخاب رشته آزمون ها مشخص درج شده است.
با فرارسیدن موعد اعلام نتایج کنکور سراسری اعتراضات داوطلبان هم شکل دیگری یافت چون به ناگهان یک نماینده مجلس در خبری تکان دهنده اعلام کرد ۷۰ درصد پذیرفته شدگان رشته دندانپزشکی دارای سهمیه بودند. این خبر از سوی بشیر خالقی عنوان شد و او با بیان اینکه این قانون باید از سوی مجلس و دولت مورد بازنگری قرار گیرد، گفت: بر اساس اطلاعات رسیده در سال گذشته حدود ۷۰ درصد از دانشجویان دندانپزشکی با سهمیه در دانشگاه‌ها پذیرفته شده‌اند که این موضوع نشان‌دهنده ضایع شدن حق دانشجویان مستعد دیگر است.
هرچند خالقی تنها به سهمیه فرزندان اعضای هیات علمی اشاره کرده بود و نگفته بود سهمیه دانش آموزان مناطق چند درصد از این ۷۰ درصد هستند یا سهمیه معلولان و ایثارگران چه میزان است. تا جایی که رئیس سازمان سنجش در برابر خبر حضور ۷۰ درصد دانش آموزان سهمیه ای در رشته دندانپزشکی موضع گرفت و گفت: پذیرش دانشجویان در رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی در دو تا سه مقطع پذیرش میشود؛ و یک مقطع عمومی است که سازمان سنجش آموزش کشور پذیرش آن را به عهده دارد، یک مقطع دستیاری و حوزه تخصصی است که پذیرش آن با وزارت بهداشت است.آن چیزی که سازمان سنجش آموزش کشور پذیرش میکند، بر هیچکس پوشیده نیست، زیرا در دفترچههای آزمون تمام سهمیه‌های ما عنوان شد، البته ممکن است در برخی از رشته‌ها به ۳۰ درصد برسد، اما ما از پذیرش ۷۰ درصدی سهمیه‌ای‌ها اطلاعی ندارم.
ولی تیر اعلام سهمیه ها از چله کمان رسانه رها شده بود و دیگر نمی شد آن را بازگرداند. برای همین رئیس سنجش آموزش کشور درباره جزییات استفاده فرزندان اعضای هیات علمی از سهمیه کنکور اطلاع رسانی کرد و گفت: تسهیلاتی برای فرزندان هیئت علمی در آزمون های تحصیلات تکمیلی وجود ندارد و تنها مختص کنکور سراسری است که حدود ۱۵۰۰ نفر از آن استفاده کرده اند.
حتی پس از آن هم جزییات بیشتری درباره سهمیه ۱۵۰۰ نفر از داوطلبان کنکور سراسری منتشر شد که نشان می دهد فرزندان اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی و پژوهشی در دانشگاه امتیازاتی دارند، آنها به شرط کسب حدنصاب ۹۰ درصد نمره آخرین فرد قبولی در دانشگاه محل خدمت والدین می‌توانند به دانشگاه موردنظر انتقالی بگیرند و اگر ۹۲.۵ درصد نمره را کسب کنند مجاز به تغییر رشته هستند، داوطلبان کنکور این شرایط را سهمیه فرزندان هیات علمی در کنکور می‌خوانند و قانون آن را تسهیلات می‌نامد.
این چنین شد که پرونده یکی از بزرگترین چالشهای کنکور امسال به مجلس و تصمیم گیران نهایی رسید تا صدای اعتراض داوطلبانی که دارای سهمیه نیستند، بلندتر از پیش به گوش برسد.