یک استاد دانشگاه با بیان این که مطالعات نشان می‌دهد تاخیر در ازدواج در ایران عمدتا خود خواسته است گفت: اگر تاخیر در ازدواج منجر به توانمند‌سازی فرد شود، مطلوب است.
شهلا کاظمی‌پور استاد دانشگاه و جمعیت شناس در نشست بررسی تاثیر فضای مجازی بر ازدواج جوانان با بیان این که در روند ازدواج شاهد تغییراتی بوده‌ایم گفت: یکی از متفکران به نام اینگلهارت موضوع تغییرات ارزشی را در این خصوص مطرح کرده است. بر اساس این نظریه کم یابی به معنای این که افراد بیشترین ارزش را برای چیزهایی قائل می‌شوند که کمیاب است یکی از دلایل تغییرات ارزشی در حوزه ازدواج است. به این ترتیب که جوانان در خصوص برنامه‌های زندگی‌شان اولویت‌بندی می‌کنند و مطالعات نشان می‌دهد که اولویت زندگی جوانان به ویژه در مورد دختران تحصیل است چرا که آنها نگران هستند همزمان با ازدواج همسرشان با ادامه تحصیل آنها موافقت نکند. همچنین اولویت بعدی آنها در خصوص شغل است همان طور که می‌دانید هر دوی این موضوعات از جمله مسائل کمیاب در زندگی ما هستند.
این جمعیت شناس در ادامه به موضوع اجتماعی شدن و ارزش‌های بعد که منعکس کننده شرایط قبل از بلوغ هستند اشاره کرد و گفت: در شرایط حال حاضر کشور ما ارزش‌ها به سمت مادی گرایی میل می‌کنند به عبارت دیگر ازدواج برای ما صرفا تبدیل به یک معامله و دچار مادی گرایی مفرط شده است به همین دلیل هم هست که همزمان با خواستگاری فردی از فرد دیگر ابتدا از دارایی‌ها و موضوعات مالی پرسش می‌شود.
چرا جوانان فضای مجازی را انتخاب می‌کنند؟
کاظمی پور با اشاره به این که انواع استفاده جوانان از فضای مجازی تابع محدودیت‌های اجتماعی و فرهنگی است اظهار کرد: در واقع نحوه استفاده از فضای مجازی یک معلول اجتماعی است. جوانان به این دلیل استفاده از فضای مجازی را انتخاب می‌کنند که در آن از محدودیت‌های دنیای واقعی خبری نیست و گزینه‌های متعددی را به آنها عرضه می‌کند.
این استاد دانشگاه با اشاره به مساله تاخر فرهنگی در جوامع در حال توسعه نیز گفت: این موضوع به آن معنا است که در این جوامع تکنولوژی یک باره با شدت مورد استفاده قرار می‌گیرد در حالی که فرهنگ استفاده از آن هنوز وجود ندارد. برای مثال در دهه ۷۰ استفاده از تلفن همراه و گرفتن آن در دست در خیابان یک پرستیژ بود در حالی که امروز این کار از مد افتاده است. همچنین شکاف نسلی نیز یکی دیگر از موضوعات موثر بر رغبت جوانان بر ازدواج است که مطالعات جدید نشان می‌دد هر چه جامعه بیشتر رشد کند فاصله بین نسل‌ها کوتاه‌تر می‌شود برای مثال در گذشته فاصله نسلی را ۲۵ سال در نظر می‌گرفتند اما الان بین یک جوان ۱۵ ساله و ۲۰ ساله تفاوت فرهنگی بسیار است.
کاظمی پور با انتقاد از این که وقتی تکنولوژی وارد جامعه ما می‌شود ابتدا چشم بسته آن را محدود می‌کنیم افزود: سپس بعد از این که استفاده از فضای مجازی وارد فاز زیر زمینی شد، فریاد وامصیبتا سر می‌نهیم و به دنبال حل مشکل هستیم.
پدیده همباشی در غرب برای آن جوانان کارکرد دارد چرا که مقدمه‌ای برای ازدواج است اما این موضوع در ایران یک کج کارکرد است چرا که در خصوص افرادی اتفاق می‌افتد که از ازدواج باز مانده‌اند
تاخیر در ازدواج چه زمانی مطلوب است؟
وی با بیان این که اگر تاخیر در ازدواج منجر به توانمند سازی فرد شود مطلوب است افزود: به عبارت دیگر اگر فرد به شکل خود خواسته ازدواجش را به تاخیر بیاندازد این موضوع معضل نیست اما اگر تاخیر در ازدواج ناشی از محدودیت‌ها باشد این موضوع تبدیل به یک معضل می‌شود. مطالعات نشان می‌دهد که در ایران بیشتر تاخیر در ازدواج‌ها خود خواسته است. این جمعیت شناس با تاکید بر این که ما اجازه نداریم در خصوص ازدواج و طلاق با استفاده از آمارهای خام صحبت کنیم ادامه داد: آمارهای خام نشان می‌دهد ازدواج در ایران کاهش یافته و طلاق بیشتر شده است اما نباید فراموش کنیم که تعداد افراد در سن ازدواج به دنبال کاهش موانع دهه ۷۰ کاهش یافته است؛ در صورتی که تعداد ازدواج‌ها را به کل جمعیت محاسبه کنیم این کاهش بازتاب دهنده آمار درستی از کاهش ازدواج در کشور نیست.
وی با تاکید بر این که برای محاسبه میزان ازدواج و طلاق باید میزان خالص این دو واقعه جمعیت شناختی محاسبه شود گفت: میزان ازدواج در سال ۸۵ حدود ۸۰۰ هزار مورد، در سال ۹۰ حدود ۸۹۰ هزار مورد و در سال ۹۵ حدود ۷۰۰ هزار مورد بوده است اما با محاسبه میزان خالص ازدواج یعنی تعداد ازدواج‌های یک سال به مجردان همان سال شاهد هستیم که میزان خالص ازدواج در ایران افزایش یافته است.
روند ازدواج کاهش نیافته است
به گفته‌ی وی همچنین تعداد مجردان در سال ۸۵ حدود ۱۸ میلیون در سال ۹۰ نیز ۱۷ تا ۱۸ میلیون و در سال ۹۵ حدود ۱۳ میلیون شده است.
کاظمی‌پور ادامه داد: زمانی که از ۱۳ میلیون دختر و پسر جوان مجرد صحبت می‌کنیم که شامل ۸ میلیون پسر و ۵ میلیون دختر هستند و در کنار این آمار شاهد ازدواج سالانه ۷۰۰ هزار نفری آنان هستیم، این آمار نشان می‌دهد روند ازدواج کاهش نیافته است البته قرار نیست که همه این افراد در طول یک سال ازدواج کنند و در پی یک روند چند ساله این مجردان ازدواج خواهند کرد.
این استاد دانشگاه با بیان این که معتقدم که سازمان‌ها و دستگاه‌ها با دخالت مستقیم با پدیده های اجتماعی جواب مطلوبی نمی‌گیرند افزود: برای حل مشکلات باید زیر بناها را درست کنیم و به جای عبارت تسهیل ازدواج به سراغ ازدواج ساده، صمیمی و پایدار برویم.
مراسم ازدواج دانشجویی تنها برگزاری یک جشن ازدواج است
کاظمی پور در ادامه تاکید کرد: وام ازدواج حتی اگر تعداد ازدواج‌ها را زیاد کنند به استحکام و انسجام خانواده کمک نمی‌کند. همچنین مراسم ازدواج دانشجویی تنها برگزاری یک جشن ازدواج است چرا که از پیش از آن از جوانان درخواست عقد نامه می‌کنند؛ اگر عقد جوانان از قبل اتفاق افتاده است پس نقش ازدواج دانشجویی در تسهیل این فرایند چیست؟.
به جای فیلتر کردن فضای مجازی و استفاده از فیلتر شکن‌ها، این فضا را مدیریت کنیم
وی در ادامه با بیان این که جوانان در فضای مجازی به دنبال انتخاب اصلح هستند توضیح داد: اگر فضای مجازی را برای جوانان عادی سازی نکنیم دچار آسیب می‌شویم. به جای فیلتر کردن فضای مجازی و سوق دادن جوانان به استفاده از فیلتر شکن‌ها چرا این فضا را مدیریت نمی‌کنیم؟ این در حالی است که ما این فضا را می‌بندیم و تازه این پرسش را مطرح می‌کنیم که چرا جوانان ازدواج نمی‌کنند؟ تا زمانی که ازدواج با روابط جنسی گره خورده باشد مساله حل نمی‌شود.
ازدواج سفید در ایران "کج کارکرد" است
این جمعیت شناس با بیان این که در گذشته ازدواج امری اجتماعی بود چرا که در واقع موجب پیوند خانواده‌ها می‌شد ادامه داد: اما زمانی که به سمت جامعه مدرن حرکت می‌کنیم ازدواج تبدیل به امری فردی می‌شود. معتقد هستم پدیده همباشی در غرب برای آن جوانان کارکرد دارد چرا که مقدمه‌ای برای ازدواج است اما این موضوع در ایران یک کج کارکرد است چرا که در خصوص افرادی اتفاق می‌افتد که از ازدواج باز مانده‌اند.