به گزارش گروه سلامت خبرگزاری فارسف داود مهرابی استادیار پژوهشکده مطالعات فرهنگی و ارتباطات در جلسه بررسی مقدماتی پوشش اخبار HIV در خبرگزاری‌ها و شبکه‌های اجتماعی به بررسی نوع پوشش اخبار مسئله چنار محمودی پرداخت و نحوه عملکرد این منابع خبری را مورد تحلیل کرد.

مهرابی با تأکید بر این برخی بیماری‌ها با میزانی از ترس و نگرانی همراه هستند، بیان کرد: ریشه این ترس و نگرانی یا در گذشته یک بیماری است یا به پیامدهای آیندۀ ناشی از یک بیماری مرتبط می‌شوند. برای مثال، ریشه ترس و نگرانی از بیماری ایدز ریشه در گذشته این بیماری دارد. در مورد پیامدهای آیندۀ ناشی از یک بیماری را نیز می‌توان به احتمال قطع عضو و یا ضعف شدید بینایی در بیماری‌هایی مانند دیابت اشاره کرد که ممکن است در افراد مبتلا به این بیماری ایجاد ترس و نگرانی کند.  

وی گفت: در دهه 1980 که ویروس «اچ آی وی» شناسایی شد، اطلاعات محدودی در خصوص دلایل آن و همچنین نحوه کنترل و یا درمان آن وجود داشت. این ابهام و همچنین منشأ شناسایی این ویروس که در بین گروه‌های پرخطر بود، باعث شکل‌گیری نوعی نگرش نسبت به افراد مبتلا شد که نبود درمان نیز بر این ترس و نگرانی افزود.

بیماری ایدز در حوزه اجتماعی همچنان چالش برانگیز است

استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در ادامه خاطر نشان کرد: برغم پیشرفت‌های پزشکی در کنترل و درمان این بیماری، اما جنبه‌های اجتماعی آن تا حدو دو دهه پیش چندان مورد توجه قرار نگرفته بود و تحقیقات زیادی به این جنبه از بیماری ایدز نپرداخته بودند. این موضوع در کنار مؤلفه‌های دیگر باعث شد که بیماری ایدز به رغم به زانو در آمدن در حوزه پزشکی، اما در حوزه اجتماعی همچنان چالش برانگیز است. که تأیید این بیان را می توان در مسئله چنارمحمودی مشاهد کرد.

مهرابی افزود: مقابله با چالش‌های اجتماعی ایدز نیازمند همکاری‌های بین بخشی است و رسانه‌ها نقش مهمی در این فرایند بر عهده دارند. بر اساس این نقش تأثیرگذار رسانه‌ها که با ظهور رسانه‌های اجتماعی نیز بر اثرگذاری آنها افزوده شده است، مسئله چنار محمودی فرصتی برای ارزیابی عملکرد رسانه‌ای در مقابل این موضوع است تا با درس گرفتن از آنچه روی داده، آگاهی خود را برای مدیریت بحران‌های احتمالی سلامت در آینده تقویت کنیم. از اینرو، نشست مواجهه رسانهای با مسئله ایدز در ایران از سوی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و ارتباطات پیشنهاد و با حضور متخصصان برگزار شد.

وی در مقایسه مقدماتی مواجهه خبرگزاری‌ها و شبکه‌های اجتماعی به طور مشخص اخبار خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران و خبرگزاری صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران را به عنوان رسانه‌های رسمی و همچنین اخبار شبکه اجتماعی اینستاگرام به عنوان یک رسانه اجتماعی را مورد بررسی قرار داد.

وی ادامه داد: محورهای فرهنگی – اجتماعی اخبار منتشر شده، محورهای رسانه‌ای و اطلاع رسانی، تکذیب‌های انجام شده، ضرورت انجام اقدامات فوری، اقدامات انجام شده، مباحث مرتبط به اچ.آی.وی به صورت کلی، خواسته‌های مردم، نمایندگان مردم (مجلس)، و مقامات، مسؤولانی که در خصوص مسئله چنارمحمودی منبع اخبار و گزارش‌های منتشر شده در رسانه ها بودند، در این بررسی مقایسه ای مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتند.

مهرابی گفت: مطالب منتشر شده در شبکه اجتماعی اینستاگرام نیز در سه قالب شامل 1) برگرفته شده از منابع خبری دیگر (بازتاب)، 2) اطلاع رسانی، و 3) اظهار نظر شخصی مورد بررسی قرار گرفتند و موضع گیری برجسته در هر یک از این سه قالب بر اساس مطالب و اخبار منتشر شده در اینستاگرام استخراج شد.

مقایسه اخبار چنارمحمودی در خبرگزاری ها با شبکه های اجتماعی

مهرابی پس از ارائه داده‌های گردآوری شده از منابع مورد مطالعه بیان کرد: حفظ محرمانگی اطلاعات، حفظ حرمت و آرامش مردم، عذرخواهی از مردم به دلیل توهین های احتمالی، غرض ورزی و شیطنت در تفسیر عبارت روابط نامطلوب با عنوان روابط نامشروع، توصیه به مردم جهت حفظ خویشتنداری و آرامش مردم، و نگرانی از انگ و برچسب ناشی از اچ.آی.وی را از جمله محورهایی فرهنگی – اجتماعی دانست که در اخبار خبرگزاری ها پوشش داده شده‌اند.

وی گفت: تأکید بر پیگیری اخبار از رسانه‌های رسمی، عدم توجه به شایعات فضای مجازی، عدم توجه به شایعات و اخبار کذب، نقش رسانه های بیگانه در تشویش اذهان عمومی، بزرگ نمایی موضوع ابتلا در فضای مجازی، شایعه پراکنی رسانه های زرد با هدف تخریب سیستم بهداشت و درمان، و کذب و اغراق آمیز دانستن خبرهای منتشر شده در فضای مجازی نیاز مطالب برجسته شده مرتبط با رسانه است که از سوی مقامات و مسؤولان بیان شده‌اند.

رسانه‌های معدودی از مسئله چنارمحمودی برای افزایش آگاهی عمومی استفاده کردند

استادیار پژوهشکده مطالعات فرهنگی و ارتباطات  گفت: در بخش مطالب کلی در مورد اچ.آی.وی، برخی منابع با انتشار مطالب کلی به تشریح وضعیت ایدز در ایران، علائم و نشانه های ابتلا به این ویروس و روش‌های انتقال آن پرداختند که به نظر می‌رسد از جنبه آگاهی رسانی دارای اهمیت است.

وی عنوان کرد: انتشار اخبار درگیری در چنارمحمودی که توسط سایر کاربران تکذیب شده است، امنیتی جلوه دادن شرایط این روستا، اعتراض به مسئولان، انتقاد از موضع گیری مسؤولان، و سهل انگاری از جمله مطالبی هستند که در اظهارنظرهای شخصی در اینستاگرام منتشر شده بودند.

به گفته وی در مقابل، این شبکه اجتماعی همچنین با هدف غیرممکن دانستن انتقال ویروس از طریق سرنگ ( اصلاح برداشت نادرست )، آشنایی با علائم عفونت حاد اچ.آی.وی، دعوت به آرامش و تلاش برای حل مشکل، و دعوت به همکاری دولت و مردم برای پایان دادن به این مسئله مورد استفاده قرار گرفت.

استادیار پژوهشکده مطالعات فرهنگی و ارتباطات، بر اساس نتایج این مقایسه مقدماتی، تشکیل یک تیم رسانه ای مرکب از اعضای وزارت بهداشت، روزنامه نگاران سلامت، نهادهای رسمی مربوطه، نهادهای تخصصی، و نهادهای مردمی را نخستین گام در مدیریت بحران های سلامت را ضروری دانست. تعیین منبع انتشار اخبار مربوطه (در سطح فردی و سازمانی) و انتشار مطالب ضروری، تشکیل کانال خبری و اطلاع رسانی در فضای مجازی، و انجام اقدامات اولیه و تعیین چشم انداز زمانی برای پاسخگویی به پرسش های ذهنی مخاطب از دیگر گامهای ضروری در فرایند مدیریت بحران های سلامت است.

مهرابی تأکید کرد که توجه به مطالبات مردمی از طریق کانال مناسب و مورد اعتمادم مردم، افزایش آگاهی از طریق متخصصان با بهره گیری از بستر رسانه های رسمی و رسانه های اجتماعی و همچنین توجه به حساسیت های اجتماعی  فرهنگی را از جمله مواردی دانست که باید در همه فرایند مدیریت بحران به آنها توجه داشت.

انتهای پیام/