کیومرث یزدان‌پناه استاد جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران و کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره محور‌های گفت‌وگو در کنفرانس امنیتی مونیخ و مسائل منطقه، اظهار کرد: پنجاه و سومین کنفرانس امنیتی مونیخ که کنفرانس‌های پیوسته با موضوعیت امنیت جهانی است امسال در قطر برگزار می‌شود، طبیعتاً جمهوری اسلامی ایران به دلیل ماهیت راهبردی و ژئواستراتژیک منظقه جنوب غرب آسیا یکی از اعضای فعال و تاثیرگذار در این نشست‌ها به شمار می‌آید و به نظر می‌رسد در شرایط کنونی جهان که از نظر امنیتی گرفتار پارادوکس‌های بسیار زیادی شده است و اینکه نگاه جهان در خصوص مسائل امنیتی با نگاه‌های متعارض و بعضاً چندگانه‌ای مواجه است، می‌تواند حائز اهمیت باشد.
کنفرانس امنیتی مونیخ آوردگاهی برای راهبرد‌های امنیت مشترک
او ادامه داد: من معتقدم که کنفرانس امنیتی مونیخ می‌تواند آوردگاهی برای اجماع جهانی بر سر موضوعات کلی همچون راهبرد‌های امنیت مشترک در سطح جهانی باشد زیرا آن چیزی که ما امروز در سطح جهانی شاهدش هستیم و عواملی که به عنوان عوامل تهدید آینده، جامعه بشری را به شدت تهدید می‌کند گرد هم آمدند و بخش قابل توجهی از آنها از رفتار‌های دوگانه و متضاد کشور‌های قدرتمند جهانی و کشور‌هایی که متکی به ژئوپلوتیک سلطه و استعمال هستند ناشی می‌شود. تا زمانی که قدرت‌های جهانی به این اجماع نرسند که بخش قابل توجهی از رفتار‌های راهبرد‌های امنیتی آنها بر خلاف ظاهر خود، تولیدکننده مسائل متعدد ناامنی در دنیا است و این‌ها را باید کنار گذاشت، مسلماً صد کنفرانس هم در مونیخ یا هر نقطه دیگری در دنیا برگزار شود به تصمیم الزام‌آور و اجماع جهانی ختم نمی‌شود.
ساختار امنیتی جهان متاثر از تهدیدات نوپدید
یزدان‌پناه اضافه کرد: چالش‌های امنیتی جهان در حال حاضر به شدت رو به افزایش است، ساختار امنیتی جهان متاثر از تهدیدات نوپدید و ناشناخته به شدت دچار چالش شده است، فرآیند صلح اعم از صلح انسانی و جهانی و صلح زمین، به واسطه تهدیدات گسترده‌ای که خلق شده است به ویژه بعد از دهه ۱۹۹۰ میلادی به این سمت همه نشان می‌دهد که امنیت جهانی در آیند‌ه‌ای نزدیک با مشکلات بی‌شمار و حتی چالش‌هایی که در برخی موضوعات به ابرچالش‌ها تبدیل و برخی مناطق را دچار بحران‌های عمیق کرده است مواجه خواهیم بود. به نظر می‌رسد کنفرانس امنیتی مونیخ می‌تواند میزبان نشستی باشد که نسبت به نشست‌های قبلی متفاوت خواهد بود، این کنفرانس می‌تواند شرایطی را فراهم کند برای باب شفاف صحبت کردن کشور‌های حاضر در این نشست که تعداد آنها خیلی هم زیاد نیست. در همین راستا سران سی کشور جهان و وزرای امور خارجه و دفاعِ حدود هشتاد کشور در این کنفرانس شرکت می‌کنند.
اقدامات مبهم قدرت‌های بزرگ از جمله آمریکا تهدید جدی برای امنیت
او با اشاره به شرکت سران کشورها در کنفرانس امنیتی مونیخ، خاطرنشان کرد: عدم‌حضور تعداد قابل توجهی از کشور‌های دنیا در این نشست نشان‌دهنده ضعف‌های بنیادین اینگونه نشست‌هاست و باید پذیرفت که نظام بین‌الملل امروز متفاوت شده است و سایه رویکرد‌های مبهم قدرت‌های بزرگ از جمله آمریکا و رقابت‌های غیرمتعارف آنها، خود به یک عامل اساسی تولید تهدیدات علیه جامعه بشریت تبدیل شده است و باید پذیرفت که سایه رفتار‌های التهاب‌برانگیز حساسیت‌زا و تحریک‌کننده بخشی از قدرت‌های جهانی در مناطق خاص جهان مانند غرب آسیا که حساسیت‌های زیادی دارد خود عاملی برای تهدید جدی مسائل امنیتی است.
تمرکز تروریسم لجام گسیخته بر منطقه خاورمیانه / تروریسم در ابعاد مختلف تهدید اول جهان است
کارشناس مسائل سیاست خارجی با اشاره به وضعیت امنیت در منطقه، بیان کرد: به نظر می‌رسد بحران‌های ناشناخته دو دهه اخیر به ویژه تروریسم لجام گسیخته در عرصه نظام بین‌الملل به خصوص در منطقه غرب آسیا که تمرکزش نیز عمدتاً بر غرب و جنوب غربی آسیا بوده اثبات کرد که بدون شک مهمترین معضل امنیتی در حال حاضر مسئله تروریسم و ابعاد ناشناخته آن است، تروریسمی که گاهی اوقات به دلیل ناشی‌گری رفتار قدرت‌های بزرگ یا به دلیل سهل‌انگاری و کوتاهی حکومت‌های کشور‌های واقع در این مناطق و گاهی به دلیل نابرابری‌ها و بی‌عدالتی‌های گسترده‌ای که برخی از این کشورها گرفتار آن هستند به وجود می‌آید. به هر حال دلایل مختلفی برای زایش تروریسم در ابعاد مختلف وجود دارد و به نظر می‌رسد جهان تا سال ۲۰۵۰ به واسطه تهدیدات گسترده‌ای که از ناحیه تروریسم متوجه آن است خواب راحتی به چشم نخواهد داشت.
پوست اندازی ساختار حاکمیتی، راه برون رفت از چالش‌های امنیتی
او با بیان اینکه امروزه اکثر کشور‌های دنیا به این جمع‌بندی رسیده‌اند باید رفتار‌های لجام گسیخته قدرت‌های بزرگ نسبت به مسائل امنیتی جهانی و رقابت‌های تسلیحاتی باید مهار و کنترل شوند، اضافه کرد: از طرف دیگر حکومت‌های ضعیف، حکومت‌های دیکتاتوری و یک‌سویه که ملت‌های خود را نادیده می‌گیرند باید در بخشی از جغرافیای جهان مورد کنترل و مواخذه قرار گیرند و اصلاحات اساسی را در سیستم سیاسی خود داشته باشند. به نظر می‌رسد منطقه غرب و جنوب غرب آسیا با دید وسیع‌تر، منطقه خاورمیانه برای برون رفت از چالش‌های عظیم امنیتی، هم در ایدئولوژی‌های غلط خود و هم در ساختار و رفتار حاکمیتی و در نحوه مدیریت پیچیده جوامع، نیاز به پوست‌اندازی اساسی دارند.
کارشناس مسائل سیاست خارجی در خاتمه تأکید کرد: آنچه که مسلم است کنفرانس امنیتی مونیخ اگرچه همچنان با مفاهیم متضاد در مورد مفهوم امنیت مواجه است و موانع زیادی بر سر اجماع وجود دارد و مداخلات قدرت‌های غربی در این زمینه دیده می‌شود، ولی به اعتقاد من این کنفرانس باید بسیار جسورانه به موضوعی که امروزه جامعه بشری تحت عنوان تهدیدات لجام گسیخته با آن مواجه است ورود کند و در برابر رفتار‌های متعارض که قدرت‌های بزرگ و همچنین پارادوکس‌هایی که نسبت به مفهوم امنیت بین‌الملل وجود دارد، بایستد تا بتوان به یک اجماع حداقلی و مقدماتی در نشست‌های بعدی در مورد چالش‌های روز امنیتی دنیا به نتایج قابل توجهی دست یافت.
بیشتر بخوانید: ظریف امروز به قطر سفر می‌کند
گفتنی اسـت؛ وزیر امور خارجه کشورمان برای شرکت در بخش خاورمیانه کنفرانس امنیتی مونیخ عصر امروز تهران را به مقصد دوحه ترک کرد. ظریف در این سفر، در چند پنل مرتبط با این کنفرانس شرکت می‌کند و به سخنرانی می‌پردازد که احتمالاً تعدادی از آنها، همراه با پرسش و پاسخ خواهد بود. ظریف در این کنفرانس درباره مسائل منطقه و تحولات جاری خلیج فارس سخنرانی و مواضع جمهوری اسلامی ایران را اعلام خواهد کرد.
انتهای پیام/