خبرگزاری فارس ـ گروه آموزش و پرورش: این روزها موضوع کاهش تنوع مدارس کشور و تبدیل به دو نوع مدارس دولتی و غیردولتی، نقل محافل شده است؛ از کارشناسان و متخصصان گرفته تا والدین دانش‌آموزان نظرات متعددی و متنوعی در خصوص این مسأله دارند.
اما موضوع دو مدل مدرسه در کشور آن هم رایگان و پولی، ذهن را ناخودآگاه به سوی عدالت آموزشی متبادر می‌کند؛ آیا در پی این تصمیم عدالت آموزشی زیر سؤال نمی‌رود؟
* از 24 نوع مدرسه به سمت 2 نوع مدرسه
در حال حاضر در آموزش و پرورش، انواع و اقسام مدارس وجود دارد؛ مدارسی که بر اساس شرایط شکل گرفتند؛ محمدرضا صباغیان بافقی عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی 21 مهر و در حین بررسی طرح تنظیم برخی از مقررات مالی، اداری و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش گفت: «امروز از هدف تعلیم و تربیت فاصله گرفته‌ایم و به سمت تجاری‌‌سازی مدارس رفته‌ایم؛ امروز عده‌ای با پول در بهترین مدارس و با بهترین امکانات تحصیل کرده و عده‌ای آنچنان در ضعف و بی‌پولی هستند که از تحصیل جا می‌مانند».
عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس تصریح کرد: «برای یکبار هم که شده باید این معضل در نظام آموزشی کشورمان حل شود؛ در هیچ کجای دنیا وجود ۲۴ نوع مدرسه مرسوم نیست».
و این شد که در همان روز یعنی در تاریخ 21 مهر 98، مجلس مصوب کرد که وزارت آموزش و پرورش مدارس را منحصراً به دو صورت دولتی و غیردولتی اداره کند و به‌جز مدارس استثنایی، مدارس دولتی متنوع در کشور نباشد، ملاک ثبت‌نام در مدارس دولتی تناسب فاصله محل سکونت با مدرسه باشد و تأسیس هر نوع مدارس خاص، صرفاً با مجوز انجام شود.
به‌موجب اجرای این مصوبه باید تمامی مدارس هیأت‌امنایی، شاهد، ایثارگران، استعدادهای درخشان، نمونه دولتی، آموزش از راه دور، اقلیت‌های مذهبی، شبانه‌روزی، عشایری و تطبیقی باید حذف شوند.
همانطور که اشاره شد، موضوع ایجاد دو نوع مدرسه دولتی و غیردولتی، موجب شد که نظرات متعددی مطرح شد، عده‌ای مخالف و عده‌ای موافق این جریان باشند.
رضوان حکیم زاده معاون آموزش ابتدایی وزیر آموزش و پرورش به خبرنگار فارس، اظهار کرد: «هدف از آموزش در مرحله آموزش عمومی علاوه بر اینکه بچه‌ها باید مفاهیم علمی و درس‌ها را یاد بگیرند، تربیت اجتماعی است؛ تربیت اجتماعی اتفاق نمی‌افتد مگر در مدارس، فرزندان طبقات مختلف کنار همدیگر بنشینند؛ تربیت اجتماعی اتفاق نمی‌افتد مگر در مدارس، فرزندان طبقات مختلف کنار همدیگر بنشینند و همان رسالتی که آموزش عمومی در ابتدا داشته است یعنی حذف طبقات اجتماعی در مدرسه، اتفاق بیفتد».
وی افزود: «به عقیده بنده حذف تنوع از مدارس بسیار ضروری است اما کار کافی نیست یعنی اگر ما اجازه بدهیم که همچنان مدارس غیردولتی دست به گزینش بزنند، غربالگری کنند و صرفاً یکسری دانش‌آموزان خاصی را ثبت‌نام کنند، باز مشکل خواهیم داشت؛ باید بپذیریم وقتی هدفمان را پوشش تحصیلی تمام دانش‌آموزان قرار می‌دهیم باید فرصتی را فراهم کنیم که همه دانش‌آموزان یاد بگیرند و نه فقط یادگیری 10، 15 درصد بچه‌ها برای ما مهم باشد؛ در این حالت چاره‌ای نداریم که محیط کلاس دست نرمال باشد یعنی دانش‌آموزان از طبقات متفاوت و با توانمندی و هوش‌های مختلف حضور داشته باشند».
امید نقشینه ارجمند عضو کمسیون نخبگان شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص مصوبه کاهش تنوع مدارس معتقد است «ظاهراً دغدغه اصلی نمایندگان عدالت آموزشی بوده است که اقدام به‌اضافه کردن این ماده می‌کنند. البته اصلاً طرح حذف تنوع مدارس را کمسیون آموزش بررسی کارشناسی نکرده است؛ ظاهراً دغدغه از بین بردن شکاف طبقاتی مطرح بوده است. ولی به نظر من باید عکس این قضیه رخ می‌داد. درحالی‌که مدارس پولی ریشه این اختلاف طبقاتی هستند، مدارس دولتی را باید تقویت کرد نه اینکه باعث تضعیف مدارس دولتی شویم».
* تلنگری درباره وضعیت مدارس دولتی
وقتی دو قطب درباره ایجاد دو نوع مدرسه دولتی و غیردولتی به وجود آمد، بحث عدالت آموزشی شکل و شمایل جدی‌تر به خود گرفت و جلسات کارشناسی از سوی افراد دغدغه‌مند در این حوزه تشکیل شد که هنوز هم ادامه دارد.
اما یک برنامه، مورد توجه جدی قرار گرفت و حرف و حدیث‌هایی را نیز به همراه داشت و آن هم برنامه «زاویه» از شبکه چهارم صدا و سیما در روز چهارشنبه 8 آبان بود؛ در این برنامه طیبه ماهروزاده عضو شورای عالی آموزش و پرورش و همسر حداد عادل گفت: «من خودم جزو کسانی بودم که با تأسیس مدارس غیرانتفاعی مخالف بودم اما خودم مدرسه غیرانتفاعی به عنوان مؤسس ایجاد کردم چون پسرم سال ششم بود و می‌خواست به رشته علوم انسانی برود؛ به دنبال یک مدرسه می‌گشتیم نه اینکه از نظر درسی خوب باشد بلکه از نظر محیطی سالم باشد، در تهران پیدا نکردیم»
مجری برنامه در ادامه سخنان خانم ماهروزاده و در بخشی از صحبت‌هایش بیان کرد: «شاید یکی از دلایلی که مدرسه دولتی خیلی تکان نمی‌خورد همین است که بخش قابل توجهی از فرزندان مدیران اصلا در مدرسه دولتی تحصیل نمی‌کنند».
پس از این صحبت ها و گلایه‌هایی که از این جمله خانم ماهروزده مبنی بر پیدا نشدن یک مدرسه خوب در تهران، وی توضیحاتی ارائه کرد و گفت: «1-تأسیس دبیرستان فرهنگ بعد از فراغت فریدالدین [فریدالدین حداد عادل] از دوره دبیرستان صورت گرفته و وی در این دبیرستان تحصیل نکرده است.
۲-اشاره به تحصیل وی صرفا به منظور بیان وضعیت نامطلوب رشته علوم انسانی در آن زمان بوده و این مطلب با دقت در صحبت اینجانب به روشنی قابل اثبات است.
۳-در برنامه به صراحت گفته شد که مدارس دولتی فرهنگ (که تعداد آنها در حال حاضر در حدود یکصد مدرسه تخمین زده می شود و باعث توسعه علوم انسانی شده است) هیچ ارتباطی با موسسه غیرانتفاعی فرهنگ ندارد».
جدا از مطرح شدن این موضوع و پاسخ خانم ماهروزاده، این اتفاق تلنگری درباره وضعیت مدارس دولتی کشور است؛ چرا باید مدارس دولتی از شرایط نامناسبی به سر ببرند که نگرانی‌ها از بابت تحصیل فرزندان وجود داشته باشد.
چرا مدارس دولتی به رغم صرف هزینه در آنها نتوانستند، پاسخگوی نیاز خانواده‌ها از نظام آموزشی باشند و لاجرم به سوی مدارس غیردولتی دست دراز کنند.
حسن لطفی عضو کمیسیون اجتماعی مجلس 19 تیر سال 97 با گلایه از اینکه هزینه سرانه در مدارس دولتی بسیار بالاتر از هزینه سرانه در مدارس غیردولتی است و این یکی از ایرادات سیستم آموزشی کشور است، گفت: متاسفانه سرانه آموزشی هر دانش‌آموز در مدارس دولتی 3 میلیون و ششصد هزار تومان اما در بخش غیردولتی و غیرانتقاعی یک میلیون و 600 هزار تومان بوده و این یکی از معضلات سیستم آموزشی است.
نشانگرهای ارزشیابی نظام آموزش و پرورش و استانداردهای آن مصوبه هشتصد و هشتاد و ششمین جلسه شورای عالی آموزش و پرورش دوره ۱۵ مهر ۹۲ است. در این مصوبه در تعریف سرانه آموزشی آمده است: میزان اعتبارات هزینه‌ای دانش‌آموزان که آموزش و پرورش برای هر دانش‌آموز در یک سال تحصیلی به تفکیک دوره‌ها و شاخه‌های تحصیلی دوره متوسطه هزینه می‌کند؛ به عبارت دیگر متوسط هزینه‌ای که توسط دولت طی یک سال مالی یا سال تحصیلی صرف آموزش یک نفر آموزش‌گیرنده در هر یک از دوره‌های تحصیلی می‌شود، سرانه آموزشی نامیده می‌شود.
در تفسیر سرانه دانش‌آموزی آمده است: این شاخص نشان می‌دهد که منابع مالی آموزش و پرورش چگونه بین دوره‌های مختلف تحصیلی توزیع شده و برای هر دانش‌آموز چه میزان هزینه می‌شود به عبارت دیگر سرانه دانش‌آموزی نشان می‌دهد به طور میانگین در یک سال(یا دوره معین) برای آموزش و تحصیل هر دانش‌آموز چقدر هزینه شده است.
این شاخص از تقسیم اعتبارات هزینه‌ای دوره‌ها یا شاخه تحصیلی(به تفکیک) به کل دانش‌آموزان همان دوره یا شاخه تحصیلی به دست می‌آید.
* در مدارس دولتی چه خبر است؟
چرا در طی سال‌های گذشته مدارس دولتی نتوانسته‌اند در رقابت با سایر مدارس، جایگاه مناسب داشته باشند؟ و این موضوع موجب شده است که وقتی مصوبه کاهش تنوع مدارس مطرح شد، نگرانی ایجاد شود که در این برنامه، مدارس دولتی به دلیل ضعف‌شان قربانی شوند.
خانم مدیر مدرسه‌ای در منطقه 19 تهران به خبرنگار فارس گفت: متأسفانه در اعلام آمار سرانه دانش‌آموزی بد تعبیر می‌شود در حالی که اصلا اینگونه نیست؛ بودجه آموزش و پرورش تقسیم بر تعداد دانش‌آموزان می‌شود و بعد می‌گویند سرانه هر دانش‌آموز مثلا 3 میلیون و نیم است در حالی که هیچ پولی بابت هر دانش‌آموز به مدارس داده نمی‌شود.
وی ادامه داد: این رقم در حقیقت همه بودجه آموزش و پرورش است که بیش از 90 درصد آن صرف حقوق و مزایای فرهنگیان می‌شود و مابقی آن به بخش‌های مختلف ستاد اختصاص دارد؛ البته مبلغی مثلا بین 15 تا 20 هزار تومان از گذشته به ازای هر دانش‌آموز به مدارس تحت عنوان سرانه دانش‌آموزی پرداخت می‌شد که این رقم هم طی سال‌های گذشته به خیلی از مدارس پرداخت نشده است.
این خانم مدیر اضافه کرد: مدیر مدرسه دولتی با دست خالی باید مدرسه را بگرداند؛ مدیران تلاش می‌کنند از روش‌های مختلف برای کسب منابع استفاده کنند مثلا کلاس کنکور بگذارند، آزمون مؤسسات در مدارس برگزار شود و یا از کمک‌های مردمی استفاده شود.
وی افزود: همه این موارد منجر می‌شود که مدیر مدرسه دولتی به جای فکر کردن برای فعالیت‌های آموزشی در مدرسه به دنبال کارهای اجرایی و کسب درآمد باشد و البته هر مدیری به این سمت رفته است هم به ظاهر موفق‌تر است.
* نتایج کنکور و ضعف مدارس دولتی
یکی از مسائلی که منجر شده است عملکرد مدارس دولتی بیش از حد ضعیف ارزیابی شود نقش این مدارس در نتایج کنکور است؛ آمارها حاکی از آن است که مدارس دولتی در کسب رتبه‌های برتر کنکور جایگاه خوبی ندارند.
سید جواد حسینی سرپرست وقت وزارت آموزش و پرورش 20 مرداد در آیین تجلیل از رتبه‌های برتر کنکور اظهار کرد: ۸۰ درصد موفقیت کنکور و المپیاد در ۲۰ درصد مدارس بیشتر تحقق پیدا می کند. این دلیل نیست که بقیه مدارس معلمان خوبی ندارند بلکه امکانات آنها کنار از مدارس دیگر است.
وی ادامه داد: می خواهیم در ۳۲ استان، ۷۶۰ منطقه، ۱۰۷ هزار مدرسه و ۱۴ میلیون دانش آموز را به ۲ قسمت لازم توجه با رویکرد عدالت آموزشی تقسیم کنیم که باید در مناطق محروم برای عشایر سرانه آموزشی را ۳ برابر کنیم که این نوعی از عدالت است.
حسینی افزود: بیش از 70 درصد رتبه‌های برتر کنکور امسال در رشته‌های ریاضی، تجربی و انسانی، دانش‌آموزان مدارس سمپاد هستند، سهم غیردولتی‌ها 14 درصد و نمونه دولتی‌ها 13 درصد است؛ در میان 40 نفر اول کنکور سراسری، 19 دانش‌آموز اهل تهران هستند که 66 درصدشان در مدارس غیردولتی و نمونه دولتی و 33 درصد در مدارس سمپاد درس خوانده‌اند.
به گزارش فارس، این آمارها از نقش ضعیف مدارس دولتی در کنکور که در این دوره سرنوشت دانش‌آموزان را تعیین می‌کنند، خبر می‌دهد.
انتهای پیام/