زنان تقریباً نیمی از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند و علاوه بر نقش تربیت اجتماعی فرزندان و مدیریت خانواده، در تمامی مراکز اقتصادی، علمی و فرهنگی حضوری فعال و اثرگذار دارند. بنابراین اتخاذ شیوه زندگی سالم در تامین، حفظ و ارتقای سلامت زنان می‌تواند زمینه را برای ایجاد یک جامعه سالم فراهم کند.

سیروس مؤمن زاده - دانشیار و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به مناسبت هفته ملی سلامت زنان ایرانی که با شعار "ورزش، شادابی و آرامش" برگزار می‌شود، با تأکید بر نقش زنان در خانواده و جامعه، گفت: زنان در طول زندگی خود می‌توانند نقش‌های مختلف و متنوعی مانند مادری مهربان برای فرزندان،‌ دختر و خواهری غمخوار برای خانواده، معلمی دلسوز، پرستاری مهربان و پزشکی متعهد را عهده‌دار باشند. اما این آفریده نیازمند توجه بیشتری است، چراکه با تمام ظرافت‌ها، بودن‌شان در طول زندگی با دردهایی همراه است؛ دردهایی که به سادگی به دردهای مزمن تبدیل می‌شود، به همین دلیل توجه به این قشر باید جزو اولویت‌های اجتماعی و فرهنگی سیاستگذاران باشد.  

وی با بیان اینکه  زنان در مقایسه با مردان آسیب‌پذیرند و ناتوانی‌های ناشی از بیماری‌های مزمن در آنها به مراتب بیشتر از مردان است، گفت: متأسفانه بدلیل عدم توجه و رعایت شیوه زندگی سالم از جمله فعالیت جسمانی مداوم، تغذیه سالم و انجام آزمایش‌های دوره‌ای، تفکرات اجتماعی مردم نسبت به مراجعه به پزشک، هزینه‌های زیاد درمان و عدم تشخیص زودهنگام بیماری و غیره، زنان ایرانی دچار تحمل دردها و بیماری‌های مزمن زیادی می‌شوند؛ درحالیکه در صورت شناسایی و کنترل به موقع، میزان آسیب‌زایی اکثر بیماری‌های مزمن زنان بطور محسوس کاهش پیدا می‌کند.

وی با بیان اینکه بروز دردهای مزمن به دلیل طولانی بودن فرایند درمان، هزینه‌های زیاد و دردآور بودن، مشکلاتی بسیاری را برای خانواده‌ها و اجتماع ایجاد می‌کند، افزود: بنابراین توجه به این موضوع فقط ویژه بانوان نیست. در یک جامعه انسانی همه ما در مقابل سلامتی، آرامش، موفقیت و بطور کل خوشبختی یکدیگر مسئولیم و در شرایط  امروز جامعه هر فردی باید به تناسب نقش خود، وظیفه‌اش را به درستی انجام دهد و هر فردی اعم از زن و مرد باید به این باور برسد که سلامتی افراد به یکدیگر وابسته است؛ باوری که شاید بدلیل مشغله‌های فکری به دولت‌ها سپرده شده و سایرین از مسئولیت‌های خود غافل شده‌اند.

مهم‌ترین دردهای مزمن شایع میان زنان

مومن‌زاده با اشاره به مهم‌ترین دردهای مزمن شایع در بین زنان، اظهار کرد: زنان بدلیل ساختار بدنی، احساساتی بودن و نقش‌شان در زندگی خانوادگی و اجتماعی، در دوران زندگی همیشه دردهایی از قبیل دردهای دوران قاعدگی، یائسگی، سردرد، گرفتگی‌های عضلانی و اسکلتی، کم خونی و بی‌خوابی را تجربه می‌کنند. بنابراین اگر به این دردهای عمومی که به تناسب سن، قد، وزن و شرایط محیطی میزان آن متفاوت است، بی‌توجهی‌های فردی و اجتماعی را اضافه کنیم، باید شاهد بروز و شیوع بیماری‌ها و دردهای مزمن در میان زنان و مشکلات و هزینه‌های ناشی از آن بر خانواده‌ها و جامعه باشیم.

 وی با اشاره به هشت درد شایع و مزمن که زنان با آن دست به گریبان هستند، گفت: سردردهای میگرنی، کمردرد، درد لگن، درد مفاصل گیجگاهی – فکی یا همان درد در هنگام جویدن غذا، درد آرتروز یا همان درد سائیدگی مفاصل، درد روماتیسم یا همان آرتریت روماتوئید، درد شکم و روده یا همان روده تحریک پذیر و درد کل بدن یا همان فیبرومیالژی برخی از این دردهاست که این هشت نوع درد در زنان بین 3 تا 10 برابر نسبت به مردان شایع‌تر است. بویژه درد کل بدن که در 90 درصد موارد فقط در زنان دیده می‌شود و درمان سخت و پیچیده‌ای دارد. بطور کلی زنان در طول عمر خود دردهای بیشتر و با شدت بالاتری نسبت به مردان تجربه می‌کنند.

راهکارهایی برای پیشگیری از دردهای مزمن شایع

این عضو هیأت علمی دانشگاه، ورزش کردن، توجه به تغذیه مناسب و یافتن راه‌های شادی را بهترین راه جهت پیشگیری از بروز و تشدید دردهای مزمن عنوان کرد و گفت:‌ شرایط اجتماعی و اقتصادی امروز در کشور، زمینه بروز دردهای مزمن را تقویت کرده و بنابراین نباید با بی‌توجهی به سلامت، آینده خود و خانواده خود را به خطر اندازیم.

وی ضمن تشریح این راهکارها عنوان کرد: روزانه 30 دقیقه از وقت خود را به ورزش اختصاص دهیم. کم هزینه ترین و ساده ترین ورزش، پیاده روی با گام های بلند است. قبل و بعد از پیاده‌روی حتما زمانی را به نرمش کردن و کشش‌های حرکتی اختصاص دهید. اگر دچار دردهای مزمن هستید از شنا کردن و پیاده روی در استخر آب غافل نشوید.

مومن‌زاده ادامه داد: تغذیه مناسب مساله بعدی است؛ به طوری که چاقی علاوه بر ضررهای بی‌شماری که برای بدن دارد، یکی از علت‌های مهم در طولانی شدن روند درمان دردهای مزمن است. زمانیکه فرد دچار درد زانو یا سائیدگی‌های مفصلی می‌شود، اولین اقدام کاهش فشار بر محل درد است. بیماران بسیاری با مراجعه دوره‌ای به کلینیک‌های درد و پزشکان دردشناس، درد خود را آرام می‌کنند، ولی به کاهش وزن توجهی نمی‌کنند.

وی با بیان اینکه در دنیای پرمشغله امروز باید راه‌های شادزیستی را یاد بگیریم، اظهار کرد: شاد بودن نیاز به علت ندارد، باید یاد بگیریم فعالیت‌های روزمره خود را چگونه با شادی انجام دهیم. در زنان بدلیل احساساتی بودن و تاثیرگذاری بیشتر مشکلات زندگی بر روح و روان آنان، شاهد دردهایی هستیم که با داروها و روش‌های معمولی قابل درمان نیست، به عنوان نمونه ریشه سردردهای مزمن یا همان سردرد میگرنی، درد کل بدن و اسپاسم‌های عضلانی، مشکلات عصبی است. البته پزشکان از جمله دردشناسان می‌توانند برای درمان دردها با منشا عصبی و روحی اقداماتی انجام دهند، اما برای درمان قطعی هر دردی خصوصا دردهای عصبی – روحی باور فرد برای درمان قطعی بسیار مهم است.

نقش اصلاح رفتارهای حرکتی در پیشگیری از بروز و کاهش دردهای مزمن

مومن‌زاده ادامه داد: نکته‌ دیگری که می تواند عاملی مهم در جلوگیری از بروز و یا کاهش دردهای مزمن باشد، اصلاح رفتارهای حرکتی در فعالیت‌های روزانه از قبیل نوع بلند کردن اجسام، نوع نشستن، نوع برخواستن از خواب، خرید کفش مناسب و غیره است. مشغله‌ها و عادت‌های شهرنشینی موجب بروز رفتارهای حرکتی نامناسب در میان عموم مردم می‌شود که شناسایی و ترک این رفتارها کار دشواری است، اما با کمی مطالعه و اخذ مشاوره از پزشکان می‌توان با اصلاحات کوچک در رفتار، دردهای بسیاری را پیشگیری و درمان کرد.       

مومن‌زاده در خاتمه با تأکید بر اینکه رسانه‌های جمعی، صدا و سیما، آموزش و پرورش، وزارت بهداشت، سازمان نظام پزشکی، سازمان نظام پرستاری و نهادها، سازمان‌ها و ارگان‌های بسیاری وظیفه گسترش و امور مربوط به سلامت زنان را بر عهده دارند، تصریح کرد:‌ همه ارگان‌ها و سازمان‌های ذیربط باید وظایف خود را بدرستی انجام دهند تا سلامت زنان و جامعه تضمین شود. با این حال خود فرد به عنوان اولین سود برنده از سلامت روحی و جسمی، باید وظیفه خود را بدرستی انجام دهد. باید باور کنیم که پیشگیری مقدم بر درمان است و برای سالم، بودن وقت و انرژی صرف کنیم.