به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس،« نشستی با عنوان چالش‌ها و چشم انداز کشاورزی و امنیت غذایی» با حضور صادق خلیلیان وزیر سابق جهاد کشاورزی و دو نفر از اساتید دانشگاه تربیت مدرس سید حبیب موسوی و حامد نجفی علمدارلو در خبرگزاری فارس برگزار شد.
در این نشست، موضوعات مهم اقتصاد کلان کشور، بخش کشاورزی، امنیت غذایی و برخی مسائل سیاسی مورد بررسی قرار گرفت. امروزه امنیت غذایی فراتر از بحث تامین غذا است و در مناسبات سیاسی دولت‌ها بسیار تاثیر گذار است. سلطه گران سیاسی از دو ابزار غذا و آب برای فشار بر دولت‌های دیگر استفاده می‌کنند.
در این نشست سید حبیب موسوی استاد دانشگاه تربیت مدرس که پیشتر پژوهشی هم درباره امنیت غذایی کشور انجام داده بود به سوالات فارس پاسخ داد.
فارس: جنابعالی پژوهشی درباره امنیت غذایی در کشور داشتید نتایج آن چه بوده است؟
موسوی: برای شروع بحث می‌خواهم بگویم لغت ملت و مردم در قران 93 بار، قانون اساسی 86 بار اشاره شده و در بیانات بنیانگذار انقلاب اسلامی و مقام معظم رهبری هم خیلی تاکید شده است.
اقتصاد ما هم باید به سمتی برود که رفاه این ملت در آن دیده شود و جلوه عملیاتی رفاه هم در همین شاخص‌های اقتصادی از قبیل درآمد سرانه و ضریب جینی دیده می‌شود. با این تورم 42 درصدی که اشاره شد جای شک و تردید در اوضاع نامطلوب اقتصادی و بی تدبیری دولت نیست.
چند بررسی کردیم، نخست تغییرات مواد غذایی را در استان گلستان و امنیت غذایی را در کل کشور بررسی کردیم. امنیت غذایی ما در سال‌های جنگ در یک طیف متوسطی قرار داشت و پس از آن در سال‌های 73 و 74 رو به بهبود رفت. اما در دوران تعدیل اقتصادی نوسانات زیادی داشتیم. سال‌هایی که امنیت غذایی ما رو به کاهش بود بیشترین تورم و نابرابری را در اقتصاد تجربه کرده‌ایم. از آن به بعد اجرای برنامه‌های دوم تا چهارم توسعه و نیز افزایش درآمدهای نفتی، نقش خود را در بالا بردن درآمد سرانه نشان داد.
اوج امنیت غذایی کشور ما مانند دیگر شاخص‌های اقتصادی در سال 90 بوده است. این بررسی برای 28 سال در خانواده‌های شهری و روستایی و در بیش از 900 هزار خانوار انجام شد که منبع ما مرکز آمار و بانک مرکزی و پرسشنامه‌های هزینه و مخارج خانوار است.
فارس: آیا اعداد و ارقامی هست که این مطلب که می گویید وضع اقتصاد در سال 90 بهبود یافته است را تایید کند؟
موسوی: شاخصی که ما حساب کردیم استاندارد بین‌المللی است و بر حسب رهیافت فائو سازمان خوار و بار جهانی است و بر حسب درصد محاسبه می‌شود. زمانی که بالای 85 درصد قرار می‌گیرد یعنی وضعیت امنیت غذایی مطلوب است و اکنون این وضعیت مطلوب در کشور ما وجود دارد اما آنچه که باید به آن توجه داشت این است که وضعیت امنیت غذایی پس از سال 90 بتدریج روند کاهشی را داشته است یعنی مقیاس رفاه اجتماعی کمتر شده است. پیش‌بینی‌های ما این است که اگر چاره اندیشی نکنیم در دو سال آینده ضریب امنیت غذایی به زیر 85 درصد می‌رسد و از شرایط مطلوب خارج می‌شود.
فارس: آیا در پژوهش شما نشان می دهد که برای جبران کمبود رفاه جامعه چه میزان یارانه باید به خانوارها پرداخت شود؟
موسوی: طرح دیگری را در استان گلستان بررسی کردیم که نتایج آن وضعیت ناراحت کننده‌ای را درباره امنیت غذایی نشان می‌داد و این وضعیت را از نظر میزان مواد ریز مغذی که خانوارها می‌توانند داشته باشند بررسی کردیم واین وضعیت مطلوب نبود. افزایش 150 درصدی تورم مواد غذایی سبد خانوارها را به سمتی برده که تقریبا برای دریافت همه ریزمغذی‌های ضامن سلامتی با مشکل روبرو هستند. که معیار ما در این بررسی استانداردهای انستیتو سلامت بود. این استانداردها نشان می‌دهد که برای یک فرد در طول روز چه میزان مواد نیاز است.
بنابراین برای اینکه سبد خانوارهای روستایی و شهری به شرایط متعادل برگردد باید هر خانوار در ماه مبلغی حدود 650 هزار تومان دریافت کنند که در این صورت سبد آنها به سبد قبلی برمی‌گردد. اتفاقاتی که در یک و نیم سال گذشته در کشور افتاده سبد غذایی آنها را به شدت تحت تاثیر قرار داده است. اما آنچه در دولت فعلی به عنوان تدبیر از آن یاد می‌شود در جهت رفاه مردم چیزی ندیدیم.
فارس: آیا خودکفایی لزوما به معنی تامین امنیت غذایی است؟ این دو چه رابطه ای با هم دارند؟
موسوی: هم تاکید کرد خودکفایی با آنچه در اذهان است متفاوت است. یک تعریف این است که ما همه نیازمان را از تولید داخل تامین کنیم. اما تعریف دیگر این است که موجودی منابع و تکنولوژی ما امکان تولید چقدر محصول را می‌دهد.
به عنوان مثال موجودی ما از آب و خاک و منابع دیگر به ما می‌گوید که 83 درصد نیاز تولید داخل ما به گندم تامین می‌شود. حدود 11 و نیم میلیون تن تولید ما است و حدود 14 میلیون تن مصرف کشور است، بنابراین نیاز است دو و نیم میلیون تن وارد کنیم. پس هر اقدامی که بتواند یک کیلوگرم از این واردات را کم کند حرکت به سمت خودکفایی است. تولید امسال از عملکرد 900 کیلوگرم هکتار در زمین‌های دیم و 3.6 هکتار در محصولات آبی انجام شده است.
بنابراین با ورود هر گونه تکنولوژی ما اگر بتوانیم عملکرد را به 4.3 تن در هکتار برسانیم به خودکفایی رسیده‌ایم. بنابراین مسئله نباید برای مقطع خاص و کوتاه مدت باشد بلکه ما باید یک برنامه‌ریزی پایدار و طولانی مدت داشته باشیم.
انتهای پیام/