تعطیلی یک هفته ای زنگ ورزش مدارس پایتخت این پیام را می رساند که آموزش و پرورش همچنان نتوانسته در تجهیز سالن هایی هر چند کوچک برای ساعات ورزش دانش آموزان در مدارس اقدام موثری داشته باشد.
سال گذشته تا اواخر آذرماه خبری از تعطیلی زنگ ورزش مدارس در تهران به دلیل آلودگی هوا نبود و سال تحصیلی قبل دو روز به دلیل آلودگی هوا زنگ ورزش مدارس تعطیل شد. امسال اما اوضاع از همین روزهای آخر آبان نشان می دهد، مساعد نیست. اعلام تعطیلی یک هفته ای زنگ ورزش در مدارس پایتخت روز ۱۹ آبان ماه اعلام شد و هنوز مشخص نیست این یک هفته تعطیلی زنگ ورزش مدارس تمدید می شود یا نه.
پاییز ۱۳۹۷ هیچ روزی شاخص کیفیت هوا به ۱۵۰ نرسید اما در پاییز سال قبل تهران ۴ روز ناسالم و در سال قبل از آن ۵ روز ناسالم را از سر گذرانده بود.
این روزها حرف های زیادی درباره راهکارهای کاهش آلودگی هوا و یا طرح هایی که باعث بالا رفتن آلودگی در پایتخت شده است، می شود اما بگذارید در این مجال این واقعیت را بپذیریم که علیرغم هشدارهایی که سالهاست در حوزه خطرات استمرار آلودگی هوا داده می شود، در کوتاه مدت طرحی برای کاهش آن وجود ندارد و مگر باد و باران مانند سال قبل به داد تهران برسد در غیر این صورت اگر این وضعیت مدارس را به دفعات به تعطیلی نکشاند باید شاهد روزهای پرشماری برای منع فعالیت ورزشی در مدارس به دلیل آلودگی هوا باشیم.
در این میان سوالی که مطرح می شود این است که برای این شرایط آموزش و پرورش چه راهکارهایی اندیشیده است. یکی از کارهایی که حداقل در وضعیت آلودگی هوا باید در مدارس اجرا شود توزیع شیر رایگان است. خوردن شیر به گفته تمام کارشناسان در روزهای آلوده باعث دفع بسیاری از سمومی می شود که از طریق هوای آلوده وارد بدن شده است و از قضا کودکان در کنار سالخوردگان و بیماران بیشتر از همه در معرض خطرات آلودگی هوا هستند. اما چند سالی است توزیع شیر رایگان که در بودجه سالیانه آموزش و پرورش هم دیده می شود در هاله ای از ابهام است چرا که اعتبارات آن تامین نمی شود. اینکه چرا وزارت آموزش و پرورش حداقل برای دانش آموزانی که در شهرهایی زندگی می کنند که آلودگی هوا در آنجا بیشتر است، نیز نمی تواند برای این منظور تامین اعتبار کند، جای سوال است. عدم پیگیری نمایندگان مجلس برای اجرایی شدن این مصوبه نیز جای سوال دارد.
سال گذشته تفاهم نامه ای میان آموزش و پرورش و معاونت حمل و نقل ترافیک شهرداری تهران منعقد شد برای تشویق دانش آموزان در استفاده از دوچرخه بدون درنظر گرفتن این واقعیت که در روزهای آلوده تهران حتی این امکان هم برای دانش آموزان نه تنها وجود ندارد که منع می شود. اما در حرف های مسئولان شهری در همان روز تفاهم نامه این جملات به عنوان خواسته شهرداری از آموزش و پرورش مطرح شد که «دانش آموزان ما باید آموزش ببیند که با دوچرخه یا پای پیاده به مدرسه رفت‌وآمد کنند تا هوای شهر سالم باشد. امروز یکی از مسائل اساسی ما با آموزش‌وپرورش، ساماندهی سرویس‌ها است. نزدیک به ۲۰ هزار خودرو به‌عنوان سرویس مدارس برای جابجایی دانش آموزان استفاده می‌شوند که خود این‌ها ترافیک و آلودگی زیادی ایجاد می‌کنند. برای رفع وابستگی به سواری شخصی و خودرومحوری که زندگی همه ما را در برگرفته، بهترین راه این است که از مدارس، موضوع دوچرخه را جدی بگیریم و دانش‌آموزان را با فرهنگ دوچرخه‌سواری آشنا کنیم. متاسفانه در بسیاری از مدارس اجازه نمی‌دهند دانش‌آموز با دوچرخه وارد مدرسه شود و او را به بهانه‌های مختلف ازجمله نداشتن ایمنی کافی از این کار منع می‌کنند یعنی ما با فرهنگ مخالفت با دوچرخه در آموزش‌وپرورش روبه‌رو هستیم.»
امروز یکی از مسائل اساسی ما با آموزش‌وپرورش، ساماندهی سرویس‌ها است. نزدیک به ۲۰ هزار خودرو به‌عنوان سرویس مدارس برای جابجایی دانش آموزان استفاده می‌شوند که خود این‌ها ترافیک و آلودگی زیادی ایجاد می‌کنند
این تفاهم نامه هم البته مانند بسیاری از رفتارهای سمبلیک مسئولان بی نتیجه ماند و در این روزهای آلوده با نگاه به این سخنان می توان متوجه شد چقدر این ایده با واقعیت های جامعه دانش آموزی فاصله دارد ولی سوال این است که چرا آموزش و پرورش با چنین تفاهم نامه هایی کنار می آید و به عنوان متولی امر تعلیم و تربیت خود یکی از مطالبه گران حوزه شهری وارد میدان نمی شود. این روزهایی که در مدارس شهرداران کوچکی برای مدارس انتخاب می شود، آنها چه میزان نسبت به وظایف یک شهردار اطلاع دارند و در ذهن کوچکشان چه میزان مطالبه گری و حتی آموخته هایی از حفظ محیط زیست دارند؟
اما سوال بعدی که باید از معاونت تربیت بدنی و سلامت آموزش و پرورش پرسید این است که جایگزینی برای تعطیلی زنگ ورزش مدارس در پایتخت و شهرهایی که به دلیل آلودگی هوا به تعطیلی کشیده می شود، دارد؟ یا اینکه دانش آموزان پایتخت و شهرهای آلوده رها شده هستند؟
جالب اینجاست که المپیاد ورزش درون مدرسه ای به تازگی کار خود را به اتمام رسانده و بلافاصله بعد از ایجاد یک جریان فرهنگی- ورزشی، شمار زیادی دانش آموز با این واقعیت تلخ رو به رو می شوند که جایی برای ورزش ندارند.
سال گذشته مهرزاد حمیدی معاون تربیت بدنی و سلامت اموزش و پرورش در همین المپیاد اعلام کرده بود: ما به دنبال این هستیم که توان حرکتی دانش آموزان را افزایش دهیم و بهترین مدل را در طراحی سالن های کوچک ورزشی داخل مدارس دیدیم. مثلا اگر یک مدرسه زیرزمین بلااستفاده یا فضای بلااستفاده دیگری دارد ما آن را شناسایی کنیم تا به یک سالن ورزشی تبدیل شود. سالن های کوچک ۲۰۰ متری را در طراحی ساختمان های جدیدالاحداث دیدیه ایم و هماهنگی های لازم با سازمان نوسازی نیز انجام شده است.
وزیر آموزش و پرورش در اختتامیه المپیاد درون مدرسه ای امسال گفت: کم‌تحرکی یکی از مشکلات جامعه است، بنابراین برنامه‌های ورزشی مدارس ازجمله همین المپیادهای درون مدرسه‌ای یکی از راهکارهای مبارزه باکم تحرکی و مشکلات ناشی از آن است. ورزش‌های مدرسه‌ای در رفع کم‌تحرکی کمک می‌کند شاید یکی از ظرفیت‌هایی که می‌تواند به نشاط جامعه کمک کند همین ورزش‌های درون مدرسه‌ای باشد لذا سرچشمه تمام موفقیت‌ها داخل مدرسه است.
از سوی دیگر معاون تربیت بدنی و سلامت آموزش و پرورش بارها اعلام کرده است یکی از راهکارهای جدی در آموزش و پرورش ساخت سالن های ورزشی درون مدارس و استفاده از فضاهای بلااستفاده مانند انباری ها در مدارس و تجهیز آنها به عنوان فضایی برای ورزش دانش آموزی است و یا احداث سالن های ورزشی سرپوشیده نزدیک مدارس برای استفاده مدارسی که فضای حیاط آنها برای ورزش مناسب نیست و اینکه بتوانند از آن فضاها برای دانش آموزان استفاده کنند. آمار و ارقامی هم برای احداث این سالن ها ارائه می شود اما وقتی برای روزهای تعطیل اطلاعیه داده می شود که زنگ ورزش مدارس تعطیل است ما را با این واقعیت رو به رو می کند که همچنان شمار زیادی از مدارس فاقد چنین فضاهایی هستند که به دنبال آلودگی هوا زنگ ورزش تعطیل می شود در غیر این صورت اعلام می شد زنگ ورزش در معدود مدارسی که فضای سالن سرپوشیده ورزشی ندارند، تعطیل است!
مهرزاد حمیدی چندی پیش در نشست ستاد عالی تشکیلاتی پنجمین المپیاد ورزشی درون مدرسه‌ای دانش آموزان سراسر کشور گفت: اگر دانش‌آموز در سنین کودکی، سواد حرکتی لازم را پیدا نکند نمی‌تواند در آینده در ورزش قهرمانی، ورزش تفریحی و ورزش همگانی شرکت کند. حضور در همه رشته‌های ورزشی مقدمه‌اش سواد حرکتی کودک است دانش‌آموزی که امروز نتواند چند حرکت ورزش را انجام بدهد قطعاً در آینده در المپیادهای ورزشی مشارکت نمی کند و بی‌توجهی امروز به ورزش کودکان خشکاندن ورزش‌های قهرمانی و همگانی در آینده است۰اگر در هفته چند بار دانش‌آموز فعالیت ورزشی داشته باشد مطمئناً ورزش قهرمانی در کشور تقویت می‌شود، لذا ما در هفته چند ساعت درس تربیت‌بدنی داریم.
حال اگر این واقعیت که در بسیاری از مدارس و خصوصا از مقطع متوسطه به بعد زنگ ورزش عموما برای تقویت دروس دیگر اختصاص پیدا می کند را کنار بگذاریم، با واقعیت اینکه ممکن است هفته ها دانش آموزانی هستند که امکان تحرک در حد ایستادن سر صف را هم نداشته باشند، باید چه کنیم؟ وظیفه حل مشکل آلودگی هوا خارج از آموزش و پرورش است اما اینکه این نهاد برای این وضعیت که سالهاست کم و بیش در جریان است، چه راهکاری اندیشیده، محل بحث است.