خبرگزاری فارس ـ گروه آموزش و پرورش: طرح رتبه‌بندی معلمان از آن دست طرح‌هایی در کشور است که بیش از اثرات آن، نامش بر سر زبان‌ها افتاده است؛ طرحی که مدت‌هاست از آن در محافل مختلف حرف می‌شود اما از مزایایش خبری نبوده است.

در چند ماه گذشته هم آمار مصاحبه‌های مسؤولان وزارت آموزش و پرورش درباره رتبه‌بندی معلمان رو به فزونی رفته است و این روزها هم بحث از تصویب طرح رتبه‌بندی معلمان و افزایش میزان حقوق آنهاست.

اما رتبه‌بندی معلمان چه طرحی است و چه اتفاقاتی قرار است در این طرح برای معلمان رقم بخورد؛ مخاطبان خبرگزاری فارس نیز در سامانه فارس من با موضوع «طرح رتبه‌بندی فرهنگیان، کوهی که کاه شد»، «چرا رتبه‌بندی معلمان که از دو ماه پیش قول 100 درصد آن را داده بودند، لغو شد؟» خواستار پیگیری این موضوع شدند.

* چرا رتبه‌بندی اجرا شود؟

طبق جزء (۲) بند «الف» ماده (۶۳) قانون برنامه ششم توسعه، دولت مکلف است برای ایجاد تحول در نظام تعلیم و تربیت نسبت به تهیه نظام رتبه‌بندی معلمان و استقرار نظام پرداخت‌ها بر اساس تخصص با شایستگی‌ها و عملکرد رقابتی مبتنی بر نظام رتبه‌بندی معلمان و مهندسی نیروی انسانی بر اساس سند تحول و نقشه جامع علمی کشور با تصویب مجلس شورای اسلامی در قالب بودجه سنواتی، اقدام کند.

در راهبرد کلان 6 نقشه جامعه علمی کشور بر «تحول و نوسازی نظام تعلیم و تربیت اعم از آموزش و پرورش و آموزش عالی به منظور انطباق با مبانی تعلیم و تربیت اسلامی و تحقق اهداف کلان نقشه» اشاره شده است.

در شماره هشتم راهبرد ملی این راهبرد کلان بر بالا بردن توان مدیریت منابع انسانی و ارتقای صلاحیت‌ علمی و حرفه‌ای و منزلت اجتماعی و سطح معیشتی معلمان» تأکید شده است.

در راهکار 2-10 سند تحول بنیادین آموزش و پرورش نیز به «استقرار نظام سنجش صلاحیت‌های عمومی، تخصصی و حرفه‌ای، تعیین ملاک‌های ارزیابی و ارتقای مرتبه (نظام رتبه‌بندی) علمی و تربیتی معلمان و تقویت انگیزه ارتقای شغلی به آنان بر اساس نظام معیار اسلامی» و همچنین در راهکار 3-10 بر «اصلاح قوانین و مقررات موجود استخدامی، مالی و اداری متناسب با حرفه‌‌های تخصصی و مشارکت دستگاه‌های ذیربط» اشاره شده است.

موضوع رتبه‌بندی معلمان قبلا در سال 92 مطرح شد و آن زمان لایحه رتبه‌بندی معلمان با عنوان «نظام رتبه‌بندی حرفه‌ای معلمان و جذب و تأمین منابع انسانی» در دولت تصویب و به مجلس برای بررسی ارائه شد؛ در این لایحه‌های رتبه‌های «مربی معلم»، «استادیارمعلم»، «دانشیارمعلم» و «استادمعلم» پیش‌بینی شده بود.

اما در نشست علنی 20 فروردین 93 مجلس شورای اسلامی و در جریان بررسی طرح نظام رتبه‌بندی معلمان عنوان شد که این طرح مغایر اصول 60،‌ 74 و 75 قانون اساسی است ضمن اینکه با سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی و قانون برنامه پنجم توسعه نیز مغایرت دارد و در نتیجه نمایندگان مجلس با طرح نظام رتبه بندی معلمان با 99 رأی موافق، 61 رأی مخالف و 21 رأی ممتنع از مجموع 198 نماینده حاضر در صحن علنی مخالفت کردند.

این شد که رتبه‌بندی معلمان در قالب دیگر و شکل و شمایل جدید قرار شد که اجرایی شود و البته هم در یک برهه اجرا شد اما همان زمان هم ساختار منسجمی نداشت و مقرر شده بود که آیین‌نامه آن تهیه و در دولت تصویب شود.

مهر 94 بود که علی‌اصغر فانی وزیر وقت آموزش و پرورش درباره طرح رتبه‌بندی معلمان گفت: رتبه‌بندی دو هدف دارد؛ نخست افزایش شایستگی‌ها و مهارت‌های حرفه‌ای است و به تبع آن افزایش حقوق اتفاق می‌افتد؛ وقتی همکار ما بداند بر اساس یکسری شاخص‌ها ارزیابی می‌شود، تلاش می‌کند که آن مهارت‌ها را کسب کند.

وی ادامه داد: مرحله اول طرح رتبه بندی در سال‌های 94 و 95 اجرا می‌شود. دولت برای سال 94، 1350 میلیارد تومان و برای سال آینده هم 3500 میلیارد تومان در نظر گرفته است. بنا براین دو سال 94 و 95 اجرای فاز اول طرح رتبه بندی است و سال 96 بر اساس سند تحول، فاز دوم طرح رتبه بندی اجرا می شود که امیدواریم در آن زمان شاهد تحولات بیشتری در حقوق فرهنگیان باشیم.

سوم آذر ماه امسال  هیأت وزیران، نظام رتبه‌بندی معلمان را با هدف استقرار نظام پرداخت حقوق فرهنگیان بر اساس صلاحیت، شایستگی و تجربه تصویب کرد.

براساس این مصوبه، معلمان در پنج رتبه، طبقه‌بندی می‌شوند و عوامل امتیاز آور برای ارتقای رتبه بر مبنای تحصیلات- مهارت و توانایی‌­ها، دوره های آموزشی، سنوات خدمت و تجربه مربوط محاسبه می‌شود؛ دولت همچنین مبلغ ۲۰ هزار میلیارد ریال برای اجرای این طرح تخصیص داد.

فردای آن روز محسن حاجی‌میرزایی وزیر آموزش و پرورش در صفحه شخصی خود در توئیتر نوشت: در اجرای وعده رئیس‌جمهور و قولی که داده بودم طرح رتبه‌بندی معلمان به تصویب هیأت دولت رسید.

وی ادامه داد: ان‌شاءلله عملیات اجرایی آن از هفته آینده آغاز شده و امتیازهای جدید از ابتدای مهر برای همه معلمان محاسبه، اعمال و پرداخت خواهد شد.

حاجی‌میرزایی از زمانی که سکانداری وزارت آموزش و پرورش را به عهده گرفته، عنوان کرده است که رتبه‌بندی معلمان پس تصویب، از ابتدای مهر 98 در احکام معلمان لحاظ خواهد شد و بر این اساس، اگر اجرای این آیین‌نامه در آذر باشد، معوقات ماه مهر و آبان به حساب معلمان مشمول واریز می‌شود.

*کدام دسته از معلمان مشمول رتبه‌بندی می‌شوند؟

معلمان با 2 سال سابقه کار و بالاتر شامل این طرح می‌شوند و اشاره شده است که حتما باید آموزگار یا دبیر باشند؛ به عبارت دیگر معلمی که در مدرسه درس می‌دهد از امتیاز رتبه‌بندی برخوردار خواهد شد.

وزیر آموزش و پرورش در این خصوص با بیان اینکه نظام رتبه‌بندی درصدد ارتقای کیفیت و ارتباط کیفیت با نظام جبران خدمات معلمان است، گفت: این طرح شامل آموزگاران، دبیران، هنرآموزان، مربیان پرورشی، مراقبان سلامت، مشاوران، معاونان و مدیران واحدهای آموزشی است که حدود 720 هزار نفر در سراسر کشور از امتیاز این طرح بهره‌مند خواهند شد و افراد با اختصاص به رتبه‌های مختلف این انگیزه را پیدا می‌کنند تا دانش تخصصی و صلاحیت‌های حرفه‌ای خود را افزایش دهند و به رتبه‌های بالاتر ارتقا پیدا کنند و در نتیجه از امتیازات بهتری برخوردار شوند.

علی الهیار معاون برنامه‌ریزی و توسعه منابع وزارت آموزش‌ و پرورش نیز با اشاره به شرایط برخورداری از طرح رتبه‌بندی معلمان، اظهارکرد: آیین‌نامه رتبه‌بندی دارای چند جز مشخص است که در درجه اول طرح رتبه‌بندی برای معلمانی است که مشمول طرح طبقه‌بندی معلمان هستند و همچنین شرط دوم برای معلمانی است که دارای 2 سال سابقه خدمت و بالاتر باشند.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا طرح رتبه‌بندی مشمول شاغلان در پست‌های اداری می‌شود یا خیر، گفت: تمام کسانی که مشمول طرح طبقه‌بندی مشاغل معلمان هستند شامل رتبه‌بندی می‌شوند اما چون در قانون تصریح‌ شده است که این رتبه‌بندی برای معلمان است باید در آینده نزدیک مشاغل اداری و مدیریتی را از هم تفکیک کنیم.

معاون برنامه‌ریزی و توسعه منابع با اشاره به بخشنامه 230، اظهارکرد: در این بخشنامه اجازه داده‌شده است که از معلمان در مشاغل اداری استفاده شود، که باید این بخشنامه را تفویض کنیم تا با توجه به نیاز و اعلام آمادگی متقاضی، فرد باید شغل اداری یا آموزشی را بپذیرد و براساس پذیرش هرکدام، از مزایای آن برخوردار شود؛ قانون صراحت دارد که رتبه‌بندی معلمان است و معلم نیروی آموزشی است که در حال حاضر در مدرسه مشغول به تدریس است لذا بایدتفکیک مشاغل اداری و آموزشی را انجام دهیم.

وزیرآموزش‌ و پرورش  نیز با بیان اینکه این طرح شامل افرادی می‌شود که حداقل 2 سال سابقه معلمی داشته باشند، گفت: رتبه اول بعد از 2 سال، رتبه دوم پس از 6 سال و همین‌طور رتبه سوم بعد از 12 سال، رتبه چهارم بعد از 18 سال و رتبه پنجم پس از 24 سال خدمت خواهد بود.

حاجی میرزایی خاطرنشان کرد: برای کسانی که همچنان پس از 24 سال به همکاری خود ادامه خواهند داد امتیاز ویژه‌ای در نظر گرفته خواهد شد که معادل با میانگین افزایش رتبه‌بندی هرسال بین 3 تا 5 درصد به حقوق آنها اضافه خواهد شد.

* شرایط اخذ رتبه توسط معلمان 

در آیین‌نامه رتبه‌بندی معلمان 5 رتبه شامل پایه حرفه‌ای، ارشد حرفه‌ای، خبره حرفه‌ای و عالی حرفه‌ای پیش‌بینی شده است.

الهیار ترکمن با بیان اینکه آیین‌نامه 5 رتبه حرفه‌ای را تعریف کرده است، گفت: فرهنگیان بر اساس سابقه خدمت، مدرک تحصیلی، دوره‌های آموزشی گذرانده شده، نمره‌های ارزشیابی و امتیازات حرفه‌ای و عوامل مشخصی که در آیین‌نامه قیدشده یکی از این 5 طبقه را کسب و طبقه‌بندی خواهند شد.

وی با اشاره به سطوح کمیته‌های ارزیابی، اظهار کرد: کمیته‌های ارزیابی کار طبقه‌بندی معلمان را به هرکدام از رتبه‌های حرفه‌ای انجام می‌دهند که دارای 3 سطح هستند. سطح اول منطقه و شهرستان‌ها، سطح دوم استان و سطح سوم مرکزی و ملی است که در ستاد انجام می‌گیرد؛ در ارزیابی‌های انجام‌گرفته برای هرکدام از معلمان گواهی‌نامه صلاحیت‌های حرفه‌ای صادر می‌شود که اصلی‌ترین و معتبرترین مدرک صلاحیت حرفه‌ای برای معلمان است.

الهیار ترکمن اضافه کرد: سه صلاحیت مهم برای اختصاص افراد به طبقات مورد ارزیابی مدنظر قرار می‌گیرد که شامل صلاحیت‌های حرفه‌ای، عمومی و تخصصی است و این صلاحیت‌ها در متن آیین‌نامه به‌دقت و عملیاتی تعریف ‌شده است.

معاون برنامه‌ریزی و توسعه منابع وزارت آموزش و پرورش تصریح کرد: گواهینامه صلاحیت‌های حرفه‌ای علاوه بر آنکه معلمان را به یکی از رتبه‌های حرفه‌ای اختصاص می‌دهد، می‌تواند برای آن‌ها مزایای غیرمستقیمی دیگری مثل انتصاب پست‌های مدیریتی، اعزام معلم به خارج کشور و سایر عوامل امتیازآور در وزارت آموزش‌ و پرورش داشته باشد.

وزیر آموزش و پرورش هم با اشاره به ملاک‌های رتبه‌بندی، تصریح کرد: تمام معلمانی که از طبقه‌بندی مشاغل آموزشی برخوردار هستند، مشمول این طرح می‌شوند همچنین 3 صلاحیت مدنظراست که افراد به‌تناسب هرکدام از این سه صلاحیت در رتبه‌های مختلف قرار می‌گیرند. صلاحیت اول صلاحیت عمومی است که صلاحیت‌های استخدام اولیه و دارا بودن شرایط کار در آموزش‌وپرورش و همچنین دوم صلاحیت‌های حرفه‌ای و سوم صلاحیت‌های تخصصی است.

حاجی‌میرزایی اضافه کرد: دانش، تجربه، مهارت، نتایج حاصل از ارزیابی عملکرد، توانمندی‌های معلمان برای ایفای مسؤولیت و تلاشی که برای ارتقای دانش و صلاحیت‌های خود به عمل می‌آورند، جز معیارهایی است که معلمان را در گروه‌های مختلف قرار می‌دهد.

* حقوق معلمان چقدر در رتبه‌بندی افزایش می‌یابد؟

وقتی بحث رتبه‌بندی مطرح شد، افزایش حقوق معلمان نکته‌ای بود که در آن پررنگ نمایش داده شد و حالا سؤال این است که حقوق فرهنگیان بر اساس رتبه‌بندی چقدر افزایش می‌یابد.

وزیر آموزش و پرورش با اشاره به افزایش حقوق معلمان مدارس ابتدایی که در طرح رتبه‌بندی در نظر گرفته‌شده است، گفت: معلمان مدارس ابتدایی به جهت سختی کار و حضور تمام‌وقت در مدرسه تا 10 درصد از سایر معلمان امتیاز بیشتر و برخورداری مادی بیشتری خواهند داشت.

وی با اشاره به اعتبار پیش‌بینی‌ شده در بودجه 98، اظهار کرد: در قانون بودجه سال 1398 دو هزار میلیارد تومان برای رتبه‌بندی معلمان پیش‌بینی‌شده است که از سوی سازمان برنامه‌ و بودجه ابلاغ اعتبار شده است و زمانی که رتبه‌ها اختصاص پیدا کنند عملیات اجرایی آغاز خواهد شد و اعتبار آن را دریافت خواهیم کرد.

حاجی میرزایی با اشاره به متوسط دریافتی فرهنگیان، بیان کرد: کسانی که در رتبه اول هستند بین 200 تا 300 هزار تومان افزایش حقوق خواهند داشت و این نسبت به‌تناسب سابقه و تجربه افزایش پیدا خواهد کرد و متوسط دریافتی معلمان براثر اجرای رتبه‌بندی بر اساس آنچه محاسبه‌شده است 420 هزار تومان خواهد بود که تعدادی کمتر از 420 هزار تومان و تعدادی بیشتر از 420 هزار تومان دریافت خواهند کرد.

* چقدر طول می‌کشد تا رتبه‌بندی اجرایی شود؟

این روزها که طرح رتبه‌بندی معلمان تصویب شده است، این سؤال پیش آمده که چه زمانی اجرایی می‌شود؟

وزیرآموزش‌وپرورش در این خصوص گفت: پس‌ از اینکه هیأت‌های ممیزه افراد را به رتبه‌های مختلف اختصاص دادند افزایش حقوق محاسبه خواهد شد و مطالبات همکاران پرداخت خواهد شد.

وی افزود: ممکن است چندهفته‌ای طول بکشد تا رتبه‌ها مشخص شود چراکه باید مدارک و مستندات بررسی و تعیین شود که هر فردی در چه رتبه‌ای قرار بگیرد و پس‌ از آن هر زمانی که این مراحل آماده شود پرداخت‌ها از ابتدای مهرماه اعمال خواهد شد و معوقات همکاران پرداخت خواهد شد.

* از این رتبه‌بندی تا آن رتبه‌بندی

هرچند که رتبه‌بندی فعلی با آن چیزی در رتبه‌بندی مطرح شده در گذشته متفاوت است اما حالا باید همین رتبه‌بندی فعلی چقدر در مسیر افزایش انگیزه و همچنین بالا رفتن معیشت فرهنگیان تأثیرگذار خواهد بود.

این موضوعی است که پس از اجرای رتبه‌بندی فعلی می‌توان به بحث و بررسی آن پرداخت و البته رتبه‌بندی فعلی را با آن چیزی که در گذشته مطرح شده بود در گزارش‌های آتی بررسی خواهیم کرد.

انتهای پیام/