در مواقع مختلف هر یک از ما ممکن است دچار استرس شویم، اما استرس مزمن پیامدهای زیادی دارد، یکی از این پیامدها پرخوری در زمان استرس است که در ادامه به علل آن و روش های پیشگیری از آن اشاره می شود.
علت پرخوری در زمان استرس
استرس همراه با پرخوری به دلیل تغییرات هورمونی اتفاق می‌افتد و پیامدهای زیادی برای سلامتی دارد. متخصصان رابطه استرس با افزایش وزن را این گونه بیان می‌کنند:
استرس در کوتاه مدت می‌تواند اشتها را کور کند. سیستم عصبی برای ترشح هورمون اپی نفرین (آدرنالین)، به غدد فوق کلیوی، سیگنال‌هایی ارسال می‌کند. در صورتی که استرس ادامه داشته باشد، غدد فوق کلیوی هورمون دیگری به نام کورتیزول آزاد می‌کند، کورتیزول اشتها را افزایش می دهد.
هورمون‌ها و گرسنگی
نابسامانی جسمی یا عاطفی باعث افزایش مصرف مواد غذایی پرچرب و شیرین می‌شود. ترشح کورتیزول زیاد، درکنار انسولین بالا می‌تواند علت این تمایل باشد. با مصرف غذاهای چرب و شیرین، احساسات مربوط به استرس کاهش می یابد و به نظر می‌رسد این غذاها واقعا استرس را خنثی می کند. همچنین افراد پراسترس، کم‌خواب می شوند و کمتر ورزش می کنند که این موارد به افزایش وزن منجر می شود.
تفاوت رفتار زنان و مردان پراسترس
برخی تحقیقات حاکی از تفاوت‌های رفتاری مقابله با استرس در زنان و مردان است. به این صورت که زنان بیشتر به پرخوری و مردان بیشتر به استعمال دخانیات روی می‌آورند.
جالب است بدانید نتایج یک مطالعه در فنلاند روی حدود 5 هزار زن و مرد نیز نشان داد، چاقی ناشی از استرس در زنان دیده می شود و در مردان این نوع چاقی دیده نمی‌شود.
ردپای انسولین زیاد بر پرخوری
متخصصان دانشگاه هاروارد گزارش داده‌اند استرس ناشی از کار و انواع مشکلات با افزایش وزن ارتباط دارد و احتمال افزایش وزن ناشی از استرس با وجود انسولین بیشتر است. میزان کورتیزول تولیدی در زمان استرس نیز می‌تواند در معادله افزایش استرس و وزن یکی از عوامل موثر باشد.
در سال ۲۰۰۷ میلادی متخصصان انگلیسی آزمایشی مبتکرانه طراحی کردند که نشان داد افرادی که با میزان بالای کورتیزول در محیط آزمایشگاهی به استرس پاسخ می‌دهند نسبت به افرادی که کورتیزول کمتری در موقیعت‌های استرس‌زا تولید می‌کنند، در پاسخ به دردسرهای روزمره در زندگی عادی خود بیشتر به پرخوری و خوردن میان‌وعده‌های غذایی روی می‌آورند.
نوروپپتیدY
مطالعات نشان می‌دهد بدن ما در مواقع استرس ممکن است مواد غذایی را به نوعی متفاوت پردازش کند. مطالعه‌ای که در این باره انجام شده است، نشان می‌دهد موش آزمایشگاهی که تحت رژیم پرچربی و پرشیرینی قرار دارد، زمانی که در موقعیت استرس زا قرار می‌گیرد بیشتر مواد غذایی که وارد بدنش شده است، تبدیل به چربی می‌شود.
محققان متوجه شدند که این پدیده با مولکولی به نام نوروپپتیدY مرتبط است که هنگام بروز استرس از سلول‌های عصبی آزاد می‌شود و تجمع چربی در بدن را تقویت می‌کند. رژیم سرشار از چربی و قند، نورپپتیدY بیشتری آزاد می‌کند.
رهایی از پرخوری
هنگامی که استرس دارید و می توانید پیش بینی کنید که در روزهای پیش رو استرس کاری زیادی دارید بهتر است غذاهای پرچرب و شیرین یخچال را کاهش دهید و بیشتر سبزیجات خریداری کنید.
اگر برای خرید مواد غذایی شیرین و چرب وسوسه می شوید از اعضای خانواده و دوستان کمک بگیرید تا مواد غذایی سالم را خریداری کنند.
مدیریت استرس
همان طور که این توانایی رادارید که برای کارهای معمولی خود برنامه ریزی کنید قطعا این قابلیت را دارید که استرس خود را هم مدیریت کنید یعنی سال ها زندگی باید شما را به این نتیجه برساند که استرس همیشه وجود دارد و چاره ای نداریم جز این که گام به گام از آن خلاص شویم اما باز هم باید آماده باشیم که با استرس دیگری مواجه شویم بنابراین از مدیریت استرس های قبلی تجربه ای برای دغدغه های آینده ذخیره کنید.
تمدد اعصاب
مطالعات زیادی نشان می‌دهد تمرکز ذهنی استرس را کاهش می‌دهد، اگرچه بیشتر این مطالعات با تمرکز بر فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی انجام شده اند اما به افراد کمک می کند تا در انتخاب مواد غذایی، بیشتر مراقب باشند.
ورزش
ورزش‌های عمومی می‌تواند برخی از آثار منفی استرس را کاهش دهد.
حمایت اجتماعی
به نظر می‌رسد دوستان، خانواده و دیگر منابع حمایت اجتماعی تأثیر مثبتی بر استرس‌هایی که افراد تجربه می‌کنند داشته باشند.