به گزارش خبرنگار گروه علمی و دانشگاهی خبرگزاری فارس، در حال حاضر پیوند سلول‌های بنیادی خون‌ساز به عنوان درمان شناخته شده برای بیماری های صعب العلاج و لاعلاج مطرح است.

فراگیرترین نوع بیماری‌هایی که با سلول‌های بنیادی خون‌ساز توصیه به درمان می‌شوند بیماری‌های بدخیم خونی، بیماری‌های اختلالات متابولیکی و بیماری‌های نقص ایمنی است.

*پیوند سلول‌ بنیادی از خویشاوند در اولویت است

در پیوند سلول‌های بنیادی، پیوند سلول از نمونه مشابه در ارجحیت است و از این رو معمولاً اولین انتخاب در پیوندها، دریافت سلول از خواهر یا برادر بیمار است.

اما همیشه روند درمان به سادگی پیش نمی رود و گاهی بیمار نمی‌تواند خویشاوند سازگاری را برای دریافت سلول پیدا کند؛ به این معنی که حتی سلول‌های خواهر یا برادر بیمار هم با بیمار سازگار نیستند.

در چنین مواردی گزینه دریافت سلول از سلول‌های غیرخویشاوند و پیوند غیرخویشاوندی مطرح می‌شود.

*همیشه سلول خویشاوند سازگار نیست

نیاز به پیوند سلول‌های بنیادی غیرخویشاوندی منجر به شکل‌گیری بانک‌های سلول‌های بنیادی و مراکز پذیره‌نویسی از اهداکنندگان غیرخویشاوند شد. این مراکز در کشورهای مختلف با هم در ارتباط هستند تا یافتن اهداکننده مناسب را آسان‌تر کنند.

به طور معمول در دنیا مراکز اهدای غیرخویشاوند بر احساس نوع دوستانه متکی هستند. 

*شکل‌گیری مراکز پذیره‌نویسی از اهداکنندگان غیرخویشاوند در دنیا و ایران

مهدی شادنوش رئیس مرکز مدیریت پیوند و امور بیماری‌های وزارت بهداشت در این باره می‌گوید: براساس نیاز بیماران به سلول‌های پیوندی غیرخویشاوندی در ایران هم۶ مرکز اهدا کنندگان سلول بنیادی خون‌ساز با حدود ۱۰ هزار نمونه ایجاد شده است.

وی ادامه داد: علاوه بر ۶ مرکز اهدای سلول بنیادی خون‌ساز در کشور، ۳ بانک خون بند ناف عمومی در سازمان انتقال خون، بیمارستان شریعتی و پژوهشگاه رویان وجود دارد.

شادنوش تصریح کرد: تاکنون ۸۰ بیمار نیازمند از بانک‌های سلول‌های بنیادی خون‌ساز در کشور شامل مراکز پذیره نویسی اهداکنندگان سلول بنیادی و بانک‌های خون بند ناف استفاده کرده‌اند.

*فعالیت ۳ بانک خون بند ناف عمومی در کنار ۶ مرکز اهدای سلول بنیادی بومی

مرتضی ضرابی مدیرعامل بانک خون بند ناف رویان در گفت‌وگو با خبرنگار گروه علمی و دانشگاهی خبرگزاری فارس، درباره بانک‌‌ خون بند ناف عمومی در کشور که در کنار مراکز اهدا کنندگان سلول های بنیادی خون‌ساز فعالیت می‌کنند، اظهارداشت: در سال‌های گذشته ۱۲۰ هزار نمونه خون بندناف در بانک‌های عمومی و خصوصی خون بند ناف کشور ذخیره‌ شده و هر سال به طور متوسط ۲۰ هزار نمونه خون بندناف به این بانک اضافه می‌شود.

وی با مقایسه وضعیت ایران نسبت به دنیا و منطقه در این زمینه، گفت: ایران بزرگ‌ترین بانک خون بندناف در خاورمیانه را دارد و فقط ۲ کشور چین و هند که از نظر تعداد موالید با دیگر کشورهای منطقه کاملا متفاوت هستند نمونه‌های بیشتری از ایران را جمع‌آوری کرده‌اند.

وی درباره پیوندهای غیرخویشاوندی، گفت: اغلب پیوندهایی که تاکنون انجام شده است مربوط به پیوندهای خویشاوندی و برای خواهر یا برادر بوده است.

ضرابی ادامه داد: در ایران پیوند سلول‌های بنیادی رایگان است اما در دنیا معمولا هزینه‌های این پیوند گران است و معمولا هم بانک‌های عمومی توسط دولت یا خیرین حمایت می‌شوند.

به گفته وی، یکی از برنامه‌هایی که درباره بانک‌های عمومی در کشور پیشنهاد شده، اتخاذ روشی برای تامین هزینه‌های پیوند است، به این صورت که بیمه‌ها به این درمان وارد شوند و همچنین امکان دریافت هزینه بابت نمونه هم فراهم باشد تا اگر کسی مایل بود نمونه‌ای که سال‌ها نگهداری کرده است را در ازای دریافت هزینه‌ای به دیگری واگذار کند.

* کاهش چشمگیر هزینه بیماران با تاسیس شبکه ملی اهدا کنندگان سلول‌های بنیادی خونساز ایران  

امیرعلی حمیدیه رئیس مرکز جامع پیوند سلول‌های بنیادی مرکز طبی کودکان که در درمان بیماری‌های صعب‌العلاج کودکان با استفاده از سلول‌های بنیادی فعالیت دارد، در گفت‌وگو با خبرنگار گروه علمی و دانشگاهی خبرگزاری فارس درباره نتایجی که از تاسیس شبکه ملی اهدا کنندگان سلول‌های بنیادی خونساز ایران حاصل شده است، اظهار داشت: در حال حاضر مراکز پذیره نویسی اهدا کنندگان سلول‌های بنیادی با همکاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و معاونت علمی فناوری و ریاست جمهوری توسعه پیدا کرده است.

وی ادامه داد: یک شبکه ملی به نام شبکه ملی اهدا کنندگان سلول‌های بنیادی خون‌ساز ایران در معاونت درمان وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی برای این منظور ایجاد شده است.

این فوق تخصص خون و سرطان کودکان (انکولوژی) ادامه داد: مرکز پذیره نویسی اهدا کنندگان سلول‌های بنیادی، در سال ۱۳۹۴ تاسیس شد و ۱۳ مرکز پذیره نویسی از شهرهای مختلف ایران به این شبکه ملی وزارت بهداشت متصل شده‌اند و در این زمینه تقریبا از وضعیت خوبی برخوردار هستیم.

به گفته حمیدیه، خوشبختانه راه‌اندازی این شبکه باعث شده که تعداد قابل توجهی از بیماران نیازمند به سلول‌های بنیادی خون‌ساز که نیاز به پیوند دهنده سازگار غیرخویشاوندی دارند بتوانند از یک اهدا کننده ایرانی این سلول‌ها را تهیه کنند که هزینه برای بیمار فوق العاده کاهش پیدا می‌کند.

*چه طور عضو بانک اهدا کنندگان سلول‌های بنیادی شویم؟

حسن تاجیک پدر یک بیمار سابق مبتلا به سرطان در گفت‌وگو با خبرنگار گروه علمی و دانشگاهی خبرگزاری فارس با بیان تجربه خانواده خود از نداشتن سلول سازگار در خویشاوندان، اظهار داشت: اهدای خون به بانک اهدا کنندگان غیرخویشاوندی کار بسیاری ساده ای است که نیاز به فرهنگ سازی دارد.

وی گفت: در بانک اهدا کنندگان غیرخویشاوند، همه مردم می توانند ۷ سی سی خون دهند و در آن بانک عضو شوند.

به گفته وی، اگر شخصی به بیماری صعب العلاج دچار شد و در بانک اهدا کنندگان سلول‌های بنیادی خونساز، نمونه سازگاری برای او وجود داشت، می‌تواند از این امکان استفاده کند، در این شرایط اهدا کننده فقط با اهدای یک کیسه خون می‌تواند جان بیماری را نجات دهد.

*وقتی 7 سی سی خون، جان یک نفر را نجات می‌دهد

تاجیک تاکید کرد: پس از اهدای خون، سلول‌های بنیادی خون جدا می‌شود و هیچ عوارضی برای اهداکننده در پی ندارد.

دفتر مرکزی مرکز پذیره نویسی اهدا کنندگان سلول‌های در خیابان ایتالیا در تهران واقع شده است، علاوه بر این، ۱۳ مرکز پذیره نویسی در شهرهای مختلف ایران هم فعالیت می‌کنند و مانند بسیاری از نذر، وقف و نیکوکاری‌های مشابه نیاز به فرهنگ‌سازی و سپس همت مردم دارد.

متقاضیان برای نجات احتمالی جان یک بیمار مبتلا به بیماری سخت فقط کافی است با اهدای خون در این مرکز عضو شوند.

انتهای پیام/