گروه محیط زیست خبرگزاری فارس، یوزها جزء گونه‌های پرچم دار و در راس هرم غذایی قرار دارند. اگر این گونه‌ها حفاظت شوند، طعمه‌ها و زیستگاه‌های آن‌ها نیز حفاظت می‌شوند؛ در واقع این حفاظت از یک گونه نیست، چراکه حفاظت از یوز یعنی حفاظت از زنجیره‌ای از گونه‌های دیگر و همچنین زیستگاه‌های وسیعی که جز قلمرو یوز محسوب می‌شوند.
ایران از دهه ۱۹۷۰ به عنوان تنها زیستگاه یوزپلنگ‌های آسیایی شناخته شده‌است. زیست تنها بازماندگان یوزها در ایران باعث شد که کارشناسان از این یوزها یال‌دار به عنوان «یوز‌ایرانی» یاد کنند.
*تنها 40 یوز باقی مانده‌است
حال و روز یوزهای ایرانی با وجود برنامه‌های حفاظتی که حدود 8 سال است تحت عنوان «پروژه حفاظت از یوزهای آسیایی» در سازمان محیط زیست کلید خورده است، خوب نیست. عطیه تک تهرانی، مدیر بخش پژوهش انجمن یوز ایرانی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس از توقف عمده برنامه‌های پایش یوزها از سال 13خبر داد و گفت: براساس آخرین آمار رسمی و علمی جمعیت یوزها در ایران حداکثر 40 نفر است و امکان زیست بیش از 40 یوز در طبیعت ایران وجود ندارد.
وی با بیان اینکه زادآوری یوزها زیستگاه‌های جنوبی یعنی استان یزد و کرمان متوقف شده است و دیگر هیچ ثبت مشاهده جدیدی از وجود توله و یا ماده یوز در این دو استان نداشته‌ایم، گفت: یکی دیگر از دلائل کند شدن روند فعالیت در زمینه حفاظت از یوزها کاهش منابع و کمک‌های مالی است.
مدیر بخش پژوهش انجمن یوز ایرانی فعال شدن دوباره پروژه حفاظت از یوز در سازمان محیط زیست را از اتفاقات مثبت یکسال گذشته دانست و گفت: با فعال شدن این دفتر به فکر تکثیر در شرایط نیمه اسارت افتاده‌ایم.
وی در ادامه توضیح داد: تکثیر در شرایط نیمه اسارت متفاوت از تکثیر در اسارت است و باید خیلی زودتر از اینها به فکر اجرای این طرح می‌افتادیم. این طرح بر تولید مثل«ایران» یوز ماده که در پارک پردیسان نگه‌داری می‌شود با یوزهای نر استان‌های جنوبی تمرکز خواهد داشت و برای اجرای این پروژه تبادلات خوبی با کارشناسان کشور آفریقای جنوبی انجام شده است.
*تکثیر در اسارات اشتباه است
اما ایمان معماریان، دامپزشک مرکز بازپروری حیات‌وحش پارک پردیسان در گفت‌وگو با خبرنگار فارس با بیان اینکه تمرکز بر اجرای طرح تکثیر در شرایط نیمه اسارت اشتباه بزرگی است، گفت: تعداد یوزهای طبیعت ایران آنقدر نیست که امیدی به تکثیر در اسارت داشته باشیم.
وی با بیان اینکه مقایسه شرایط طبیعت ایران و آفریقای جنوبی برای تجویز تکثیر در شرایط نیمه اسارت اشتباه است، گفت: در کشور آفریقای جنوبی تقریبا تمام مناطق طبیعی و پارک‌های ملی فنس‌کشی شده‌اند و چند هزار یوز در طبیعت این کشور زندگی می‌کنند.
این دامپزشک حیات وحش با تاکید بر اینکه در جابه‌جایی یوزوها در آفریقای جنوبی هم از هر 4 یوز یک یوز زنده مانده است، گفت: علاوه بر مخاطرات جابه‌جایی، نگه‌داری در شرایط نیمه اسارت، مدیریت سلامت و بهداشتی بسیار سخت‌تری دارد.
معماریان با اشاره به هزینه‌های گزافی که برای اجرای این طرح در طبیعت باید انجام بگیرد گفت: چه تکثیر در اسارت چه در شرایط نیمه اسارت نسل یوز آسیایی را از خطر انقراض نجات نمی‌دهد، چون حتی این نوع تکثیر در آفریقای جنوبی هم موفق نبوده است. و یوزهای متولد شده در این شرایط به طبیعت باز نمی گردند.
دامپزشک مرکز بازپروری حیات‌وحش پارک پردیسان جاد‌ه‌ها، سگ‌های ولگرد، تکه تکه شدن زیستگ‌ها و شکار را از جمله عوامل قرار گرفتن یوزها در شرایط رو به انقراض دانست و ابراز داشت: تمرکز محیط زیست باید حفاظت از زیستگاه‌ها باشد.
وی افزود: زیستگاه‌های یوزپلنگ بخصوص کریدورهای آن به طور کلی خالی شده‌اند و تنها در زیستگاه پارک ملی توران وجود یوزها گزارش شده است.
البته کارشناسان سازمان محیط زیست بارها اعلام کرده‌اند که حفاظت از یوزپلنگ در زیستگاه‌های طبیعی اولویت آنهاست، اما در شرایطی که جمعیت یوز پلنگ به شرایط مطلوب نرسیده است، این سازمان به فکر حل این بحران برآمده و تا به حال روش‌های دیگری را هم آزموده است، استفاده از روش لقاح مصنوعی، تکثیر در شرایط اسارت در مرکز تکثیر و پرورش اسارت یوزپلنگ در پارک طبیعت پردیسان از جمله این فعالیت‌ها بوده است. حال باید منتظر ماند و دید که آیا روش تکثیر در شرایط نیمه اسارت با توجه به مخاطرات یاد شده می‌تواند یوزها را از خطر انقراض نجات دهد.
انتهای پیام/