هادی ترابی‌فر، کارشناس مسائل اقتصادی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی باشگاه خبری توانا خبرگزاری فارس درباره راهکارهای افزایش درآمدهای مالیاتی در کشور گفت: در شرایطی که امکان فروش نفت و استفاده از درآمد آن وجود ندارد، بار تامین بودجه بر مالیات وارد میشود. در بیشتر کشورها نسبت مالیات به میزان تولید ناخالص داخلی، رقم بالایی است. برای مثال در کشورهای دانمارک و فرانسه این عدد بیش از 45 درصد و حتی 50 درصد و میانگین کشورهای OECD این نسبت 34 درصد را نشان می دهد. اما این شاخص مذکور در کشورهای نفت خیز، به علت اتکا به درآمدهای نفتی بسیار کم است.
Revenue Statistics 2018, Tax Revenue Trends in the OECD
وی افزود: کشورهای نفت خیز خیالشان بابت درآمد راحت بوده بنابراین میزان درآمد از مالیات را جدی نمیگیرند. در ایران این عدد بین 7 الی 8 درصد و در کشوری مانند عربستان، عراق، کویت و ... زیر 5 درصد است. حال در شرایطی که نفت تحریم شده و امکان فروش آن نیست، مجبور هستیم به درآمدهای مالیاتی اتکاء کنیم. برای استفاده از مالیات باید سه کار اساسی صورت بگیرد. یک بحث گسترش پایه‌های مالیاتی است.
این تحلیلگر مسائل اقتصادی تصریح کرد: در حال حاضر ما مالیات ارزش افزوده، مالیات بر سود عملکرد شرکت‌ها، مالیات بر حقوق و مالیات بر مشاغل داریم ولی مالیاتی تحت عنوان مالیات بر مجموع درآمد نداریم، مالیات بر مجموع درآمد با حذف معافیت‌های چند باره و در نظر گرفتن هزینه‌های قابل قبول، میتواند درامدهای مالیاتی را افزایش دهد.
* کاهش معافیت‌های مالیاتی یکی از مطمئن‌ترین راه‌های افزایش درآمد دولت
وی ادامه داد: در موردی دیگر در ایران سود سپرده‌های بانکی به موجب ماده 145 قانون مالیات های مستقیم معاف از مالیات است. معافیت سود سپرده های بانکی بدین معنی است که سپرده‌گذاری در بانک و کسب سود قطعی به عنوان یک فعالیت بدون ریسک شناخته میشود و جذابیت سرمایه‌گذاری در بخش مولد اقتصاد را کاهش میدهد.
ترابی‌فر با اشاره به مالیات بر عایدی سرمایه بیان کرد: یکی دیگر از پایه‌های مالیاتی، مالیات بر عایدی سرمایه است. این مالیات از پولی که از مابه تفاوت خرید و فروش یک خانه نصب شخص میشود، اخذ میگردد. نکته مهم آنکه این مالیات مربوط به افرادی است که بیش از یک خانه دارند. یکی از اتفاقاتی که در سال 96-97 رخ داد و باعث افزایش قیمت خانه شد این بود که سوداگران چندین خانه را میخریدند، منتظر میماندند گران شود و بعد میفروختند. از این راه سود کلانی نصیب‌شان میشد. اگر مالیاتی که از مابه تفاوت خرید و فروش خانه از سوداگران گرفته میشد، سود حاصله کاهش مییافت و شخص دیگر انگیزه چنین کاری پیدا نمیکرد. ضمن اینکه قیمت خانه هم بیشتر نمیشد و درآمد دولت هم افزایش مییافت.
وی تاکید کرد: در برخی کشورها از بازار طلا، سکه و ... هم مالیات بر عایدی سرمایه گرفته میشود. در ایران اگر مالیات بر مجموع درآمد فرد وضع شود، این مالیات در آن لحاظ خواهد شد. در این صورت دیگر صرفا از بازار مسکن مالیات بر عایدی اخذ نمی‌شود بلکه از دیگر داراییها مثل سهام و طلا هم گرفته میشود.
این کارشناس مسائل اقتصادی راهکار دیگر افزایش درآمد مالیاتی دولت را کاهش معافیت‌ها دانست و خاطرنشان کرد: در حال حاضر موثرترین راه برای افزایش درآمد، کاهش معافیت مالیاتی است. زیرا توسعه پایه‌های مالیاتی ممکن است زمان‌بر باشد. در پیش‌نویس بودجه سال 1399 هم مجلس مواردی از معافیت‌ها را کاهش داده است.
ترابی‌فر در مورد معافیت مناطق آزاد از مالیات ارزش افزوده گفت: این نوع مالیات مصرف کننده را هدف قرار میدهد. بنابراین با توجه به هدف اصلی ایجاد مناطق آزاد که افزایش تولید، سرمایه‌گذاری و اشتغال است، این مالیات اثر سوء بر آن نخواهد داشت. طبق این معافیت، کالایی که در سرزمین اصلی خریداری میشود با احتساب 9 درصد مالیات ارزش افزوده است اما همان کالا در منطقه آزاد این 9 درصد مالیات را ندارد بنابراین قیمت کمتری هم دارد. این مزیتی برای مصرف‌کننده است.
این تحلیلگر مسائل مالیاتی تاکید کرد: در کشورهای مختلف برای مناطق آزاد حمایت‌های مالیاتی وضع میشود اما حمایتهایی از نوع مالیات مستقیم و سود شرکت‌ها. به این صورت که به شرکت‌ها به صورت موقتی معافیت میدهند. ما هم این نوع معافیت از مالیات های مستقیم را به صورت 20 ساله در مناطق آزاد داریم که البته در مقاسیه با دیگر کشورها، 20 سال زمان زیادی است. در نهایت وی خاطرنشان کرد که حذف معافیت مالیات ارزش افزوده در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی ضروری است.
* بررسی تراکنش‌های بانکی جلوی فرار گسترده مالیاتی را می‌گیرد
وی راهکار سوم افزایش درآمد مالیاتی را جلوگیری از فرار مالیاتی دانست و بیان کرد: بحث بعدی بررسی تراکنش‌های بانکی مودیان و استفاده از طرح جامع مالیاتی می‌باشد که سالیان زیادی اجراء نشده است. در دنیا مساله بررسی تراکنش ها با قواعد و چارچوب خاص خصوصا قواعد پولشویی حل شده است و کسی قائل به این نیست که حاکمیت نباید به بررسی تراکنش های افراد بپردازد. این حق هر حاکمیتی است که جهت وصول مالیات بتواند مودیان را از این طریق رصد کند. اما در هر صورت عدم شفافیت، زمینه‌ساز تخلف است و یکی از این تخلفات میتواند فرار مالیاتی باشد.
ترابی‌فر در مورد معافیت هنرمندان از مالیات گفت: در این بحث اگر عدالت را ملاک قرار دهیم، این سوال مطرح میشود چرا باید کارگر و کارمند با حقوق چهار میلیونی خود مالیات بپردازد اما بازیگر پر درآمد معاف باشد. کشورهای دیگر به شکل سرسختانه‌ای با مالیات بازیگران برخورد میکنند به طوری که گاهی کار بازیگران به مصادره خانه و جریمه‌های سنگین مالی کشیده است. حال من نمیدانم با چه منطقی میخواهیم هنرمندان را از پرداخت مالیات معاف کنیم.
انتهای پیام/