روزنامه جام‌جم - معید حمیدی: نگاهی به رویه خودروسازان در کشور ما نشان می‌دهد معمولا با تعهد و پایبندی بسیار کامل، سالیان سال به تولید محصولی خاص می‌پردازند؛ همان رویه‌ای که می‌بینیم سال‌هاست در تولید اعضای خانواده پراید و پژو ۴۰۵ و مشتقات آن‌ها برقرار است و در واقع همه آن‌ها خودرو‌هایی یکسان، با اندکی تغییرات ظاهری و فنی‌اند.
این در حالی است که این صنعت در بازار جهانی و در بین برند‌های شناخته‌شده خودروساز، سبک و سیاق متفاوتی دارد. یعنی هر محصول پس از مدتی حضور روی خط تولید دستخوش تغییراتی خواهد شد که می‌تواند شامل فیس‌لیفت (بازنگری و تغییر چهره یک مدل خودرو در جهت رفع اشکال، روزآمد شدن یا زیباتر کردن چهره آن نسبت به حالت اولیه که بعدا در مورد این مقوله به طور مفصل صحبت خواهیم کرد)، اضافه‌شدن مواردی جدید به فهرست امکانات استاندارد یا سفارشی (آپشنال)، تغییر در ساختار فنی و ارائه گزینه‌های متفاوت‌تر برای موتور و گیربکس خودرو و... باشد.
اما در کنار این تغییرات، بسیاری از خودروسازان محصولات موفق خود را در چند نسل روانه بازار می‌کنند. به‌عنوان مثال هیوندای سانتافه در ۱۹ سال گذشته با چهار نسل متفاوت روانه بازار جهانی شده که دو نسل از آن را در بازار کشورمان داریم و البته هر کدام از این نسل‌ها طی سال‌های حضورشان روی خط تولید، تغییرات فوق را هم داشته‌اند. با این مقدمه، در مطلب پیش رو سراغ برخی از خودرو‌های محبوب بازار ایران می‌رویم که تولیدشان ادامه پیدا نکرد یا نسل‌های جدیدترشان به خیابان‌های کشورمان راه نیافتند.
کادیلاک ایران (سِویل)
در بازار جهانی کادیلاک را به عنوان یکی از لوکس‌سازان صنعت خودروی آمریکا می‌شناسند و نکته جالب اینجاست که روزگاری یکی از محصولات محبوب این برند یعنی «سِویل» با نام «کادیلاک ایران» روی خط تولید پارس خودروی کنونی قرار داشت. کیفیت ساخت بالا، امکانات بسیار پیشرو (مواردی مثل بالابر هر چهار شیشه و تنظیم آینه‌های جانبی برقی، سیستم تهویه مطبوع اتوماتیک، سیستم تنظیم ارتفاع خودکار، پاشش سوخت انژکتوری و...)، قیمت بالای این خودرو را در بازار کشورمان توجیه می‌کرد.
در واقع به نوعی سِویل انتخاب مناسبی برای لوکس‌سواران و قشر متمول در آن دوران بود. عرضه این محصول به بازار جهانی تا سال ۱۳۸۳/ ۲۰۰۴ ادامه داشت، اما پرونده سِویل نسل اول در دهه ۶۰ شمسی برای بازار کشورمان و پارس خودرو بسته شد و این روز‌ها کادیلاک ایران به عنوان یک کلاسیک کلکسیونی در بازار کشور شناخته می‌شود و طرفداران خاص خود را دارد.
نیسان پاترول
پاترول نخستین بار سال ۱۳۳۰/ ۱۹۵۱ روی خط تولید نیسان قرار گرفت. محصولی که ما در ایران با نام پاترول می‌شناسیم نسل سوم این خودروست که از اواخر ۱۳۵۹/ ۱۹۸۰ میلادی به بازار جهانی راه پیدا کرد و چند سال بعد یعنی در سال ۱۳۶۵ نیز به ایران و مونتاژ در شرکت پارس خودرو رسید. این محصول که در نسخه‌های وانت، پنج‌در، سه‌در و پنج‌در آمبولانسی در کشورمان موجود است، تا اوایل دهه ۸۰ شمسی روی خط تولید پارس خودرو باقی ماند.
هرچند در دهه ۷۰ شمسی نسل پنجمش تحت عنوان «نیسان سافاری» به صورت وارداتی به بازار ایران عرضه شد، اما پس از پایان تولید، با وجود عرضه نسل‌های بعدی این خودرو در بازار جهانی، پرونده آن در ایران بسته شد. پاترول از جمله خودرو‌های محبوبی بود که هنوز هم خواهان فراوانی دارد و از بهترین و مقرون به صرفه‌ترین گزینه‌های آفرود در بازار کشورمان محسوب می‌شود.
جیپ آهو
جیپ آهو یا همان «جیپ واگونیر» در زبان رسمی این خودروساز، محصولی بود که در دهه ۵۰ شمسی توسط شرکت سهامی جیپ ایران (پارس خودروی فعلی) وارد بازار کشور شد. این خودرو که محصولی از خانواده «اِس جِی» جیپ بود، فرزند استیشن این خانواده محسوب می‌شود و در تاریخچه صنعت خودروی دنیا تحت عنوان «نخستین شاسی بلند لوکس دنیا» شناخته می‌شود.
آهو یا همان واگونیر از سال ۱۳۴۱ تا ۱۳۷۰/ ۱۹۶۲ تا ۱۹۹۱ روی خط تولید جیپ قرار داشت و پس از پایان تولید این مدل، «گرند چروکی» جایگزین آن شد. با این که در دهه ۷۰ شمسی هم تعدادی جیپ گرند چروکی «ایکس جِی» وارد بازار کشورمان شد، اما آهو/واگونیر در اواخر دهه ۶۰ شمسی با پارس خودرو خداحافظی کرد و به خاطره‌ها سپرده شد. این خودرو هنوز هم از چالاک‌ترین و محبوب‌ترین خودرو‌های آفرود موجود در بازار کشور است.
میتسوبیشی گالانت
بازار خودروی کشورمان در دهه ۷۰ شمسی با گزینه‌های وارداتی بسیار جذابی همراه بود که گالانت یکی از این خودرو‌های ماندگار محسوب می‌شود. هرچند در دوران پیش از انقلاب نیز نخستین نسل از این خودرو (مشهور به گالانت زیگما) را در خیابان‌های کشور داشتیم، اما اوایل دهه ۷۰، نسل ششم این خودرو با لقب «گالانت سوسماری» به بازار ایران راه پیدا کرد.
این سدان خانوادگی چالاک و بسیار راحت، در اواسط سال ۱۳۷۱/ ۱۹۹۲ میلادی از خط تولید میتسوبیشی خارج و هفتمین نسل از این محصول در سال ۱۳۷۲/ ۱۹۹۳ به بازار جهانی و در ایران عرضه شد. محصول جدید با توجه به ظاهر مدرن‌ترش تحت عنوان «گالانت عینکی» شناخته می‌شد. اما پس از دو سال عرضه این خودرو به بازار کشورمان، به‌رغم ادامه تولید این خودرو تا سال ۱۳۹۱/ ۲۰۱۲، دیگر هیچ گالانتی به ایران وارد نشد.
دوو اسپرو
بسیاری از ما این محصول کره‌ای را با سواری راحت و شتاب مناسبش می‌شناسیم. خودرویی که از اوایل دهه ۹۰ میلادی وارد بازار جهانی شد و مدل‌های ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۴ و تعداد محدودی هم مدل ۱۹۹۶ در خیابان‌های ایران دارد. اما نکته مهم اینجاست که کرمان‌موتور به عنوان عرضه‌کننده محصولات دوو به بازار کشورمان، هیچ‌گاه اسپرو را مونتاژ و تولید نکرد و تمامی نمونه‌های موجود در کشور وارداتی است.
این در حالی است که ریسر نیز وارداتی بود، اما سی‌یلو و ماتیز روی خط تولید کرمانی‌ها قرار گرفتند. دوو اسپرو پس از هفت سال در سال ۱۳۷۶/ ۱۹۹۷ میلادی از خط تولید این خودروساز خارج شد و با توجه به این که نسل بعدی هم نداشت، دیگر به بازار ایران و جهان عرضه نشد.
رنو ۵
این هاچ بک کوچک و دوست‌داشتنی فرانسوی که از سال ۱۳۵۱/ ۱۹۷۲ روی خط تولید رنوی فرانسه قرار گرفت، از دهه ۵۰ شمسی نیز در بازار کشورمان حضور داشت که با توجه به قیمت نازل، چهره جالب و ابعاد جمع و جورش، از محبوب‌ترین خودرو‌های تاریخ بازار ایران محسوب می‌شود. رنو ۵ دو نسل متفاوت داشت و تا اواخر دهه ۹۰ میلادی به بازار جهانی عرضه شد.
اما در بازار کشورمان نسخه‌های متفاوتی از این خودرو تولید و عرضه شد که حتی پس از خداحافظی‌اش از بازار جهانی، هنوز روی خط تولید پارس خودرو قرار داشت. اما پس از پایان تولید این محصول از سوی رنوی فرانسه، مدلی تحت عنوان «کلیو» جایگزین این خودرو شد که تولید آن در نسل جدیدش هنوز ادامه دارد. با وجود عرضه محصولات رنو توسط یک شرکت داخلی به ایران، شاهد حضور کلیو در بازار دوران جدید نبودیم.
شورولت بلیزر
این اس. یو. وی بزرگ‌جثه، اواسط دهه ۱۳۵۰/ ۱۹۷۰ وارد بازار ایران شد و عمده نمونه‌های موجود در کشورمان مربوط به سال‌های ۱۹۷۴ تا ۱۹۷۸ است. شورولت بلیزر که تحت عنون «جی ام سی جیمی» نیز شناخته می‌شود، عمدتا با دو موتور هشت سیلندر ۷/۵ و ۶/۶ لیتری و شش سیلندر ۸/۴ لیتری در خیابان‌های کشور حضور دارد که عمده نمونه‌ها از نوع ۳۵۰ اینچ مکعبی یا همان ۷/۵ لیتری است.
طراحی با ابهت و شمایل عضلانی کاملا آمریکایی این خودرو، محبوبیت بلیزر را در بازار ایران تضمین می‌کرد. اما پس از سال‌های مذکور به غیر از چند نمونه بسیار محدود در دهه ۸۰ میلادی، دیگر بلیزری به خیابان‌های کشور پا نگذاشت و با این که امسال نسل جدید این خودرو، البته به عنوان یک کراس اوور به بازار جهانی عرضه شد، با توجه به اصالت آمریکایی این محصول نمی‌توان انتظار ورود آن به کشور را داشت.
فولکس واگن گلف
گلف به عنوان پرفروش‌ترین هاچ‌بک در بازار جهانی، خودروی بسیار ماندگار و محبوب در بسیاری از کشورهاست و به همین خاطر از سال ۱۳۵۳/ ۱۹۷۴ تا به امروز هفت نسل را پشت سر گذاشته و حال چند هفته‌ای می‌شود که هشتمین نسل از این خودرو برای عرضه به بازار جهانی آماده شده است. اما این خودرو در سه مرحله متفاوت به بازار کشورمان پا گذاشت. نخستین ورود گلف به ایران به نسل اول این خودرو و به دوران پیش از پیروزی انقلاب باز می‌گردد. چند سال بعد یعنی در اواخر دهه ۶۰ و اوایل دهه ۷۰ میلادی، نسل دوم گلف را در بازار کشورمان داشتیم.
طی این بیست و اندی سال وقفه نیز تعداد بسیار محدودی از نسل‌های دیگر گلف را در ایران داشتیم تا این که دو سال پیش یک شرکت داخلی با نسخه «جی‌تی‌آی» نسل هفتم این محصول، گلف را مجددا به بازار کشورمان بازگرداند. اما برخلاف دو نسل گذشته موجود در ایران، این بار دیگر یک خودروی ارزان قیمت اقتصادی و مردمی نبود و با توجه به کمیاب بودن و قیمت بالایش، گزینه‌ای لوکس محسوب می‌شد. به همین خاطر می‌توان گفت: «یاد آن گلف‌های ارزان قیمت بخیر!»