به گزارش مشرق به نقل از پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، نشست علمی «ماهیت و میزان پیشرفت شبکه ملی اطلاعات» با حضور عباس آسوشه، محمدحسن انتظاری، رسول جلیلی و فرشاد مهدی‌پور و عزیز نجف پور آقابیگلو در مرکز مطالعات فضای مجازی این پژوهشگاه برگزار شد.
۸۰ درصد ترافیک اینترنت ایران خارجی است
فرشاد مهدی‌پور رئیس پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در ادامه نشست شبکه ملی اطلاعات و اینترنت گفت: چرا تا به حال زیرساخت و بستر لازم و کافی شبکه ملی اطلاعات توسط دولت ایجاد نشده تا در زمانی که اینترنت جهانی دچار مشکل می‌شود، کاربران ایرانی همچنان به اینترنت دسترسی داشته باشند و امورات روزمره‌شان دچار مشکل نشود.
وی گفت: فرض بگیرید اگر آمریکا اینترنت ما را قطع کند چه می‌شود؟ با توجه به اینکه زیرساخت لازم برای شبکه ملی اطلاعات در کشور توسط دولت شکل نگرفته، اگر این موضوع محقق شود اتفاقات بسیار بدتر از محدود کردن اینترنت در آبان ماه امسال می‌تواند در پی داشته باشد.
رئیس پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تاکید کرد: توصیه‌های کنترل اینترنت در ساعات صفر اجرای سیاست‌های اعتراضی بنزین اجرا نشد و بعد از چند روز مجبور به قطع اینترنت شدند و این در حالی است که در هیچ یک از مصوبات بسته شدن اینترنت وجود نداشت و فقط محدود سازی بعضی از پلتفرم‌ها مطرح بود و این موضوع را وزارتخانه مربوطه اجرا نکرد.
مهدی‌پور با بیان اینکه خسارت معنوی و انسانی قطع اینترنت قابل محاسبه نیست، گفت: ۸۰ درصد ترافیک اینترنت ایران خارجی است و هزینه دلاری زیادی به کشور تحمیل می‌کند و این در صورتی است که ۸۰ درصد ترافیک کشور کره جنوبی داخلی است.
عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه جای جلاد و شهید در اینترنت عوض شده است، خاطرنشان کرد: ما امکان مسدودسازی کدام یک از پلتفرم‌های آمریکا را داریم؟ البته آمریکا چند ماه پیش از انتشار نرم افزارهای ایرانی جلوگیری کرد و حالا می‌بینم که آمریکا تبدیل به نماد آزادی و ایران تبدیل به نماد ضد آزادی شده است.
بدنه علمی کشور به بحث شبکه ملی اطلاعات ورود کند
عزیز نجف پور آقابیگلو رئیس مرکز مطالعات فضای مجازی با اشاره به سابقه بالای یک دهه بحث شبکه ملی اطلاعات در ایران، از دو ابهام در این باب سخن گفت و اظهار داشت: ابهام اول درباره تعریف و معنای شبکه ملی اطلاعات است که برخی یا آن را معنادار نمی‌دانند و یا اینکه آن را به معنای بدیل اینترنت و روندی برای قطع اینترنت موجود قلمداد می‌کنند و از عباراتی چون کره شمالیزه کردن ایران استفاده می‌کنند.
وی گفت: ابهام دوم هم در باب میزان پیشرفت و تحقق شبکه ملی اطلاعات است که هر کسی بر اساس سنجه‌هایی که دارد آماری از میزان پیشرفت و تحقق شبکه می‌دهد و از ۱۰ درصد تا ۸۰ درصد پیشرفت، آمار داده می‌شود.
رئیس مرکز مطالعات فضای مجازی با انتقاد از طرح مسائل شبکه ملی اطلاعات در محافل ژورنالیستی و شبه سیاسی، تاکید کرد: چون این بحث یک موضوع کارشناسی و علمی و از اولویتهای موضوعی نظام حکمرانی جمهوری اسلامی است، لازم است بدنه علمی کشور به عنوان اتاق فکر نظام در راستای ابهام زدایی و متعاقباً ارزیابی و ارائه پیشنهادات اصلاح و ارتقای روند پیاده سازی شبکه ملی اطلاعات ورود علمی و کارشناسی کند و این نشست هم با همین هدف برگزار شده است.
نجف پور با تفکیک دو مفهوم سواد کاربری فضای مجازی از سواد حکمرانی فضای مجازی، به ضعف جدی سواد حکمرانی در بین مسئولان و نخبگان و مردم اشاره و بر لزوم ارتقای آن تاکید کرد.
وی با تاکید بر اینکه همه مان در یک کشتی نشسته ایم و اصولاً باید در باب مسائل و موضوعات کلان و ملی گفتگو و همفکری و همکاری داشته باشیم افزود: البته قرار بود در این نشست در خدمت نماینده وزارت ارتباطات هم باشیم ولی به هر ترتیبی این امکان مهیا نشد. انشالله در نشست‌های بعدی اگر دوستان قبول زحمت کنند در خدمتشان خواهیم بود.
شبکه ملی اطلاعات هزینه مصرف اینترنت را کاهش می‌دهد
عباس آسوشه معاون راهبری فنی مرکز ملی فضای مجازی در این نشست با اشاره به اینکه شبکه ملی اطلاعات مترادف با فضای مجازی کشور نیست، تصریح کرد: شبکه ملی اطلاعات بخش زیرساخت ارتباطی و اطلاعاتی کشور است. راه اندازی این شبکه تضادی با اینترنت نداشته و بلکه اینترنت یک سرویس در این شبکه است.
به گفته وی، در تعریف و الزامات شبکه ملی اطلاعات مصوب سال ۱۳۹۲ به صراحت به این موضوع پرداخته شده که با راه اندازی شبکه ملی اطلاعات، اینترنت کشور قطع نخواهد شد و صرفاً بر این مساله تاکید دارد که اگر کاربران نیاز به اطلاعاتی در داخل کشور دارند باید برای دسترسی، ترافیک در داخل کشور حفظ شود. در واقع پیش‌تر برای دست یابی به سایت‌های داخل کشور به دلیل مهندسی نامناسب ترافیک، با وارد شدن به اینترنت مجبور به خروج ترافیک داخلی بودیم.
معاون راهبری فنی مرکز ملی فضای مجازی اظهار داشت: اگر به دنبال حذف اینترنت در شبکه ملی اطلاعات بودیم تاکید بر این نداشتیم که اطلاعاتی که درون کشور میزبانی شده باید قابل دسترسی توسط پروتکل اینترنت باشد و تحت آن توسعه یابد.
وی گفت: شبکه ملی اطلاعات برآمده از یک تفکر و زاده نگاه اعضای شورای عالی فضای مجازی در کشور نیست، بلکه در دنیا بسیاری از کشورها نسبت به آن اقدام کردند
آسوشه با اشاره به خدمات ارتباطی بر بستر شبکه ملی اطلاعات گفت: خدماتی همچون خدمات ارتباطی (ثابت و سیار، خدمات خاص برای تجارت) خدمات پایه کاربردی و پرکاربرد (موتور جستجو، پیام رسان ها، مراکز نگهداری داده، سیستم عامل، ویروس یاب) روی این شبکه پیش بینی شده است که هنوز سرویسی که بتواند نیازهای مردم را به خوبی و با کیفیت مناسب تامین کند در کشور وجود ندارد. البته در حوزه ویروس یاب خوشبختانه هم تراز نمونه‌های جهانی حرکت کردیم و امیدواریم سایر خدمات پایه کاربردی کشور هم در این سطح بتوانند فعالیت کنند.
وی گفت: دولت با پیگیری‌های لازم و تصویب سندهای بالادستی در جلسات شورای عالی فضای مجازی و پیگیری‌های اجرایی مانع ایجاد بحران جدی در زمان اختلالات اینترنت در کشور شد تا کمترین مشکلات را در زمان قطعی داشته باشیم که البته این اقدامات می‌توانست بهتر، کامل‌تر و مفیدتر باشد.
شبکه ملی اطلاعات باید در قالب لیست بوم پایدار در اختیار مردم قرار گیرد
در ادامه این نشست محمدحسن انتظاری عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی گفت: اگر مدل و الگوی ارزیابی پیشرفت شبکه ملی اطلاعات بر اساس آموزش همگانی صورت بگیرد بدون شک سرعت راه‌اندازی آن افزایش یافته و در نهایت کشور صاحب شبکه مستقل خودش خواهد شد.
وی افزود: اینترنت ۲۵ سال پیش متولد و ارتباطات علمی نیز از آن زمان آغاز شد که در این رابطه با تحولات وسیعی توسعه یافته و ارتباطات اجتماعی، اقتصادی وارد مرحله جدیدی از فضای مجازی شد.
انتظاری تصریح کرد: از سال ۲۰۰۱ یکی از مباحث اصلی اتحادیه جهانی مخابرات موضوع شبکه ملی اطلاعات بود که جمع وسیعی از مردم را در این حوزه درگیر کرده است. از طرفی باید به این نکته اشاره کرد که در حال حاضر ارتباطات اجتماعی مردم در سطح بالایی قرار دارد. به طوری که نزدیک به ۵۰ میلیون نفر از مردم عضو شبکه‌های مجازی بوده و به طور مستقیم فعالیت‌های مختلف و متنوعی را در طول روز انجام می‌دهند.
وی با بیان اینکه در حال حاضر بسیاری از مردم با استفاده از فضای مجازی ارتباطات اقتصادی زیادی را در فضای مجازی انجام می‌دهند، یادآور شد: در واقع می‌توان گفت شبکه ملی اطلاعات به طور مستقیم با زندگی مردم سروکار دارد به طوری که جمعیتی قابل توجهی از آنها در این فضا زندگی می‌کنند.
عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی اضافه کرد: در حال حاضر استفاده از فضای مجازی نسبت به سال گذشته ۱۷ درصد رشد کرده و همچنین پیچیده‌تر شده است. در این رابطه حکومت وظیفه دارد همانگونه که در حوزه فیزیکی از مرزهای کشور محافظت می‌کند باید در فضای مجازی هم از اطلاعات داخلی کشور مراقبت کند. این در حالی است که شبکه ملی اطلاعات باید به طوری طراحی و راه‌اندازی شود که در قالب زیست بوم پایدار به مردم سرویس دهد.
انتظاری افزود: برای ارائه سرویس مورد نیاز به مردم در قالب زیست بوم پایدار توسط شبکه ملی اطلاعات باید طرح خوبی برای راه‌اندازی این شبکه انجام شود تا بتواند نیازهای مردم را برطرف کند. این در حالی است که ارزیابی فعالیت شبکه ملی اطلاعات از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
وی با تاکید بر اینکه شبکه ملی اطلاعات باید به نحوی طراحی و سرویس‌دهی کند که نتیجه آن با موفقیت همراه و استانداردهای راه‌اندازی این شبکه دقیق باشد، اظهار داشت: این شبکه مانند شبکه‌های معمولی مخابراتی نیست و حجم قابل توجهی از مردم را در درون خود دارد.
عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی گفت: برای راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات باید نیازسنجی شامل مسائل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی انجام شود. به طوری که نه تنها نیاز عامه کشور را برطرف کند بلکه حقوق و حفظ استقلال کشور از الزامات کلان آن باشد.
انتظاری خاطرنشان کرد: در حال حاضر در راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات با وزارت ارتباطات به اجماع کلی نرسیده‌ایم که این نیز ناشی از ضعف‌های نظارتی است. البته باید بگویم در حال حاضر ما در داخل کشور نیروهای فنی بسیار خوبی داریم که می‌توانیم با استفاده از آنها با سرعت بیشتری نسبت به راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات اقدام کنیم.
شبکه ملی اطلاعات زیرساخت ارتباطی فضای مجازی کشور است
رسول جلیلی عضو شورای عالی فضای مجازی نیز در این جلسه گفت: یکی از مهم‌ترین نیازهای اصلی کشور راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات است به طوری که بتوانیم به راحتی اطلاعات خود را بدون آنکه توسط سیستم‌های پیشرفته خارجی دزدیده شوند انتقال دهیم به این معنی که ما باید در حوزه فضای مجازی استقلال داشته باشیم.
جلیلی افزود: امروز کشور نیازمند وجود یک موتور جستجوی ایرانی است که بتواند در شرایط خاص نیازهای جامعه را برطرف کند. اما متأسفانه در این رابطه در حال حاضر ما هیچ گونه فیبری نداریم که به راحتی بتوانیم اطلاعات داخلی کشور را انتقال دهیم.
وی تصریح کرد: در حال حاضر اشکال اساسی در مدیریت شبکه ملی اطلاعات این بود که به مقوله نقل و گفتار درباره راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات فکر کردند و فعالیت آنها دچار ضعف بود و مدیریت تصور می‌کرد که نرم‌افزارهای داخلی بدون انتخاب سیستم‌های خارجی فعالیت می‌کنند اما چنین اتفاقی انجام نشد.
عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی با اشاره به قطعی اینترنت در آبان‌ماه گفت: اگر کشور اینترنت داخلی خود را مناسب با پیکربندی راه‌اندازی می‌کرد می‌توانست در قطعی اینترنت در آبان‌ماه با اعلام قبلی اطلاع‌رسانی‌های لازم را انجام دهد.
سلسله نشست‌های حکمرانی فضای مجازی در ایران با هدف مفهوم شناسی و سیاست پژوهی فضای مجازی در ایران و مشارکت بدنه علمی کشور با موضوعات و مسائل این حوزه، توسط مرکز مطالعات فضای مجازی پزوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار می‌شود.