گروه علمی و دانشگاهی خبرگزاری فارس؛ حجت عابدی اصل- در سال‌های اخیر خبرهای متعددی از ورود ربات‌های ساخته دست بشر به زندگی مردم را شنید‌ه‌اید که توانستهاند سبک زندگی مردم را متحول کرده و بسیاری از نیازهایی که مورد توجه صنعت‌گران بوده را برطرف کنند، احساس نیاز به ربات یکی از مقوله‌هایی است که در چند سال اخیر در کشور ما نیز به وضوح دیده می‌شود که در این رابطه نخبگان و مخترعان ایرانی به این دانش ورود پیدا کرده و ربات‌های هوشمندی را طراحی و ساخته‌اند.
در میان دانشجویان پژوهشگر و محقق نخبگانی را پیدا کردیم که همه آنها متولد دهه ۷۰ هستند و توانستهاند در آزمایشگاه تعامل انسان با ربات با فعالیت گروهی دستاوردهای قابل ملاحظه‌ای را به دست آورند، درواقع این گروه جوان که همه آنها دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد از دانشگاه تهران هستند توانستهاند ربات‌هایی را بسازند که بتواند نه تنها در رقابت با کشورهای جهان حرفی برای گفتن داشته باشند بلکه ربات‌های آنها این توانایی را دارند تا نیاز صنایع مختلف را در بالا بردن کیفیت و افزایش محصولات در راستای رونق تولید تحول ایجاد کنند.
برای شنیدن همه آنچه این جوانان در حوزه طراحی و ساخت ربات انجام داده‌اند ساعاتی را در نخستین ساعات یک روز کاری در خنکای صبح پاییزی با آنها به گفت‌وگو نشستیم.
آنچه در گفت‌وگوی ما با مهدی ولی زاده مهربانی، سجاد آهنگر، علیرضا پور انصاری، ارسلان امر علمی زاده، حامد حسینی و حسین بداغی می خوانید:
* ربات دلتای افزونه قابلیت را دارد تا حرکت خطی انجام دهد
* در حال تلاش هستیم تا این ربات دقتش را تا صد میلی‌متر نزدیک کنیم
* ربات دلتای افزونه می‌تواند براساس هدف و نیاز صنعت تغییر پیدا کند
* هشت ماه قبل ما ربات را ثبت اختراع کرده‌ایم اما هنوز جوابی به ما نداده‌اند
* ربات دلتای افزونه قابلیت را دارد تا حرکت خطی انجام دهد
فارس : خودتان را معرفی کنید و درباره طراحی و ساخت ربات دلتای افزونه بگویید؟
ولی‌زاده مهربانی: دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه تهران هستم از اسفند سال ۹۶ وارد آزمایشگاه تعامل انسان با ربات شدم که در قالب تیم سه نفره به طراحی و ساخت ربات پرداختیم که امروز نتیجه آن وجود ربات دلتای افزونه است که می‌تواند فرایند گذاشت و برداشت را در خط تولید صنایع مختلف انجام دهد، این ربات برای نخستین بار در دنیا در کشور ما به دست خودمان طراحی و ساخته شده است، چرا که ربات‌ها قابلیت حرکت نداشته و همه آنها ثابت هستند اما ربات دلتای افزونه قابلیت را دارد تا حرکت خطی انجام دهد درواقع باید بگویم داشتن سرعت بالا در حرت ربات و انجام فرایند گذاشت و برداشت از ویژگی‌های مهم این ربات است.
آهنگر: سجاد آهنگر دانشجوی رشته مکانیک در دانشگاه تهران هستم که از سال ۹۶ در آزمایشگاه تعامل انسان با ربات فعالیت می‌کنم طراحی مکانیک ربات دلتای افزونه را من انجام داده ام به طوری که این ربات با این ایده طراحی شده که بتوان اجزای آن را براساس نیاز صنعت و جامعه تغییر داد در واقع مونتاژ قطعات آن که از آهن است بسیار ساده بوده و می‌توان آن را تولید کرد، یکی از ویژگی‌های این ربات این است که ساخت داخل بوده و قطعه قطعه آن داخلی است حتی طراحی و نقشه آن توسط خودمان انجام شده است. درواقع باید بگویم فرمان و کنترل ربات دلتای افزونه داخلی بوده و بومی است و تاکنون در دنیا چنین رباتی ساخته نشده است.
پور انصاری: علیرضا پورانصاری دانشجوی کارشناسی ارشد مکاترونیک از دانشگاه تهران از دیگر اعضای گروه نخبگان و مخترعان طراحی و ساخت ربات است که از سال ۹۶ پروژه ساخت ربات را به صورت مشترک آغاز کرده است.
ساخت ربات دلتای افزونه نزدیک به ۳ سال به طول انجامید به طوری که در حوزه پردازنده‌ها و کنترل پیشرفت‌ها این ربات بالاترین صحت و دقت را در عملکرد دارد به طوری که قابلیت تکرارپذیری داشته و می‌تواند کارهای الکترونیکی را انجام دهد.
ما به وسیله ابزارهای مختلف می‌خواهیم حس لامسه را مانند پوست دست انسان که دارای ویژگی‌های نرمی، ریز بودن و دقیق عمل کردن است را به ربات انتقال دهیم
علمی زاده: ارسلان امر علمی زاده کارشناس ارشد مهندسی برق دانشگاه تهران هستم، درباره ساخت ربات باید اشاره کنم که سنسور و حسگرهایی که تاکنون ساخته شده بسیار بزرگ و سنگین و همچنین ساختار سختی دارند اما ما به وسیله ابزارهای مختلف می‌خواهیم حس لامسه را مانند پوست دست انسان که دارای ویژگی‌های نرمی، ریز بودن و دقیق عمل کردن است را به ربات انتقال دهیم که در این راه باید تکنولوژی نوری یا فشارسنجی را با تغییرات مختلفی در قالب تعامل با ربات در یک محیط امن انجام دهیم.
بداغی: حسین بداغی دانشجوی کارشناسی ارشد رشته برق دانشگاه تهران هستم، من معتقدم هر چقدر از ربات‌های ایرانی حمایت شود پیشرفت علم و فناوری سرعت بیشتری خواهد گرفت. امروزه هر نهاد و سازمان یا صنایع مختلف زمانی که در حوزه فعالیت‌های تولیدی خود به بن‌بست می‌خورند بلافاصله از کشورهای خارجی در تامین نیازهایشان استفاده می‌کنند که این یک فرهنگ غلط است و باید بازنگری شود.
حسینی: حامد حسینی دانشجوی مقطع دکتری در رشته هوش مصنوعی از دانشگاه تهران هستم، در زمینه طراحی و ساخت ربات دلتای افزونه دو سال است در آزمایشگاه تعامل انسان با ربات در کنار دیگر نخبگان و مخترعان کشور فعالیت می‌کنم به طوری که پروژه‌ای که در حال حاضر بر روی آن متمرکز شده‌ایم، موضوع انتقال تفکر در ربات است به این معنی که ربات‌ها اصولا از جنس آهن و اجسام سخت هستند که به وسیله سنسور و حسگرهای مختلف قادر پ یدا می‌کنند تا حرکت کنند اما ما به دنبال این هستیم که هوش مصنوعی را در ربات ها ایجاد کنیم. به این معنی که خدماتی که یک انسان می‌تواند ارائه دهد را ربات بتواند انجام دهد.
* در حال تلاش هستیم تا دقت این ربات را افزایش دهیم
فارس: درباره کارکرد ربات دلتای افزونه توضیح دهید؟
ولی زاده مهربانی: ربات دلتای افزونه با توجه به قابلیت تحرکی که دارد می‌تواند در صنایع مختلف به جای پنج ربات ثابت مورد استفاده قرار گیرد؛ این ربات نسل جدید ربات صنعتی محسوب می‌شود چرا که تا قبل از این سه ربات دلتای سنتی بدون تحرک و در قالب ثابت ساخته شده بود اما ربات دلتای افسونه به عنوان یک نسل جدید از ربات متحرک با کارکرد در حوزه صنعت می‌تواند در رونق تولید و اقتصاد مقاومتی مطرح شود؛ به طور مثال در حوزه پسماند و تفکیک از مبدا شهرداری می‌تواند با استفاده از این ربات از وجود آلودگی و بیماری انسان‌ها جلوگیری کند.
آهنگر: در نمایشگاه بین‌المللی دستاوردهای علمی دانشجویان خارجی وقتی با ربات دلتای افزونه مواجه می‌شدند برایشان حیرت آور بود چرا که این ربات قابلیت‌های متنوع و مختلفی دارد؛ به طوری که ربات دلتای افزونه می‌تواند قطعات الکترونیکی حساس را بسازد و کارهای ظریفی که به سرعت بالا نیاز دارد را انجام دهد درواقع این ربات در دقت و همچنین فرایند برداشت و گذاشت در یک نقطه خاص عمل می‌کند از طرفی باید بگویم اکنون در حال تلاش هستیم تا این ربات حتی دقتش را تا صد میلی‌متر نزدیک کنیم و در ادامه آن روش چاپ سلولی را بوجود آوریم به این معنی که به وسیله ربات ما یک وسیله را چاپ کنیم.
پور انصاری: باید اینگونه توضیح دهم که در حال حاضر ما در صنایع مختلف نمی‌توانیم کنترل‌های پیشرفته را در دستگاه‌ها پیاده کنیم که این از اینجا نشات می گیرد که حوزه صنعت به سمت دانشگاه نیامده و نیاز خود را عنوان نکرده است اما ما به سمت صنایع رفته‌ایم و با طراحی و ساخت ربات دلتای افزونه آنهارا دعوت می‌کنیم تا از دانش و محصول ایرانی در رونق تولید محصول خود استفاده کنند، چرا که این ربات ساخته ما قابلیت این را دارد که براساس نیاز صنایع سیستم آن را ارتقاء دهیم و با استفاده از پردازنده‌ها رفتارهای خاصی را به او معرفی کنیم.
ما به سمت صنایع رفته‌ایم و با طراحی و ساخت ربات دلتای افزونه آنهارا دعوت می‌کنیم تا از دانش و محصول ایرانی در رونق تولید محصول خود استفاده کنند
علمی‌زاده: باید بگویم ربات در تعامل با شخص در صورت برخورد باید بتواند خود را کنترل کرده و برخورد امنی داشته باشد که اکنون ربات‌هایی که تاکنون ساخته شده است اینگونه نیست و همه حس‌های انسانی را ندارند که ما امیدواریم در آینده‌ای نزدیک به این نوع از تکنولوژی در ربات دست پیدا کنیم.
باید بگویم در حال حاضر ما این توانایی و قدرت را داریم که تئوری‌های مختلف علمی را شناسایی و به مرحله عمل دربیاوریم، زیرا کشور ما دارای ظرفیت‌های و پتانسیل‌های بالقوه و بسیاری است به طوری که در حال حاضر همین گروه پژوهشی و تحقیقاتی تشکیل داده‌ایم این توانایی را داریم که خیلی از پیشرفت‌ها و تکنولوژی‌ها که در حوزه تئوری وجود دارد را به مرحله عمل درآورده و درواقعیت به مردم نشان دهیم، این در حالی است که ما به معنای واقعی علم تولید می‌کنیم و در صورت نیاز می‌توانیم محصولی را که تولید کرده‌ایم را تغییر داده و پشتبیانی کنیم، در واقع باید به این نکته ا شاره کنم که در راستای منویات مقام معظم رهبری مبنی بر پیشرفت علم و فناوری و رونق تولید در راستای اقتصاد مقاومتی ما این نوید را میدهیم که این توانایی در حال حاضر وجود دارد تا برحسب تقاضای بازار محصولات مورد نیاز کشور را تولید کنیم.
بداغی: باید اینگونه توضیح دهم که یکی از مهمترین انتظاراتی که ما نخبگان و مخترعان جوان که حاصل فعالیت دانشگاه‌ها هستیم این است که از کارها و تولیدات داخلی که انجام میدهیم مسؤولان و نهادهای مربوطه بازخورد بگیرند به طور مثال می‌توانند از ربات دلتای افزونه که برای نخستین بار در کشور ما ساخته شده است در صنایع مختلف داخلی استفاده شود اما متاسفانه بسیاری از محصولات تولید شده و دستگاه‌های ایرانی در گوشه آزمایشگاه‌ها و مراکز علمی همانند پایان‌نامه‌‌های دانشجویی خاک می‌خورند.
حسینی: اینکه یک ربات بتواند بدون صدمه زدن به اجناس در قالب هوشمندسازی عملیات گذاشتن و برداشتن را انجام دهد یک اتفاق بسیار مهم است، این در حالی است که در حال حاضر ربات‌ها با مکش هوا اجناس را برمی‌دارند که آن هم حتما باید در یک سطح صاف باشد اما ما به دنبال این هستیم که ربات بتواند هنگام برداشتن یک جسم تیز طوری جسم را بردارد که آسیبی به دیگران نرساند یا اینکه اجسام ریزی را در کنار هم قرار میدهیم و ربات تنها باید یک جسم را از دیگر اجسام تشخیص داده و آن را بردارد به طور کلی باید بگویم ما به د نبال این هستیم ضعف انسان را با ربات برطرف کنیم.
* ربات دلتای افزونه می‌تواند براساس هدف و نیاز صنعت تغییر پیدا کند
فارس: نحوه ساخت ربات در حوزه نرم افزار را چگونه انجام دادید؟
ولی زاده مهربانی: ما برای ساخت این ربات با ترکیب ا طلاعات سنسوری جدید توانستیم قابلیت تحرک در آن را انجام دهیم این در حالی است که درحال حاضر در تلاش هستیم با استفاده از سنسور و تصاویر و حسگرهای ساده‌تر و درنهایت ترکیب اطلاعات دقت عملکرد ربات دلتای افزونه را بالا برده که بتواند با زاویه دید بازتر فعالیت کند، چرا که باید به این نکته اشاره کنم ربات دلتای افزونه رباتی قابل برنامه‌ریزی است به طوری که ما می‌توانیم این اطمینان را به صنعت کشور بدهیم که براساس نیاز آنها رباتی را طراحی کرده و به مرحله ساخت برسانیم که با برنامه‌ریزی خاص بتواند نیاز هر یک از صنایع را تامین کند.
آهنگر: یکی از ویژگی ربات دلتای افزونه که کاملا ایرانی است تغییر برنامه برای آن وجود دارد به این معنی که اگر ربات در شهر یا کشور دیگری وجود داشته باشد ما می‌توانیم از راه دور با استفاده از اینترنت برنامه مورد نیاز آن را برایش تعریف کنیم از طرفی باید به این نکته اشاره کنم که ما دیگر نیاز به تغییر سیستم در طراحی و ساخت ربات نداریم بلکه در ذخیره زمان و انرژی کار می‌کنیم به این معنا که تنها برنامه مورد نیاز خاصی را به ربات میدهیم تا او بتواند با انعطاف‌پذیری که دارد نیازهای صنایع را پاسخ دهد.
پور انصاری: پیاده‌سازی شبکه صنعتی کار بسیار دشواری است به این دلیل که بیشتر دستگاه‌های صنایع داخلی ما خارجی بوده و نمی‌توان برای آنها برنامه تعریف کرد البته اگر بتوانیم برای آنها برنامه هم تعریف کنیم باید مدت زمان زیادی وقت صرف کنیم. ربات دلتای افزونه می‌تواند براساس هدف و نیاز صنعت تغییر پیدا کند.
علمی زاده: ما به دنبال این هستیم تا تماس فیزیکی ربات را با تکنولوژی نوری و با استفاده از فشارسنج فشار هوا را اندازه‌گیری کرده و با اصلاحی که بر روی این موارد انجام میدهیم ربات را قادر کنیم ارتباطش را با محیط فیزیکی در بهترین شرایط انجام دهیم. این در حالی است که ما به این تکنولوژی دست یافته‌ایم که با استفاده از فناوری نوری یک ساختار فیزیکی طراح کردیم که تمام نور انتشار داده شده توسط گیرنده دریافت نشود که این موضوع به تنهایی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
امروز دستگاه‌های خارجی مقدم بر دستگاه‌های داخلی است چرا که همه صنایع بخصوص صنعت‌هایی که تولیدی هستند دستگاه‌های آنها خارجی است
بداغی: ساخت ربات با ترکیب چند سنسور و حسگر اتفاق افتاد اما مهم ترین مساله این است که محصولات و تولیدات داخلی را مسؤولان مربوطه مورد تست قرار دهند و اگر نقطه ضعف یا ایرادی دارد آنها را اعلام کند تا بتوانیم با رفع مشکلات و ایرادات بهترین محصول را تولید کرده و در اختیار مردم قرار دهیم، یکی از مشکلاتی که وجود دارد این است که به دانش داخلی و محصولات داخلی توجهی نمی‌شود به طور مثال در حوزه صنعت امروز دستگاه‌های خارجی مقدم بر دستگاه‌های داخلی است چرا که همه صنایع بخصوص صنعت‌هایی که تولیدی هستند دستگاه‌های آنها خارجی است که متاسفانه در مواقع اینکه دستگاه‌هایشان خراب می‌شود باید موارد زیادی را هزینه کنند تا قطعه دستگاه خارجی را تهیه کرده و بتوانند دستگاه را راه‌اندزی کنند اما این در حالی است که وقتی ما دستگاه و رباتی داریم که از صفر تا ۱۰۰ آن در داخل از کشور ساخته می‌شود و می‌تواند در صورت نقص و خرابی در کمترین زمان و با هزینه کمتری درست شود اما این کار را نمی‌کنیم.
حسینی: مدل استراتژیک فکر در ربات‌ها یکی از موضوعات مهمی است که مدتی است ما بر روی آن در حال برنامه‌ریزی و فعالیت‌های شبانه‌روزی هستیم، در واقع باید بگویم هوشمندسازی عملیات گذاشتن و برداشتن ربات از جمله کارهای مهمی است که بر روی آن تحقیق می‌کنیم.
* هشت ماه قبل ما ربات را ثبت اختراع کرده‌ایم اما هنوز جوابی به ما نداده‌اند
فارس: این ربات نسل جدید دارای چه ویژگی‌هایی است و از نظر هزینه چقدر خرج کرده اید؟
ولی زاده مهربانی: نسل جدید ربات دلتای افزونه دارای ویژگی و خصوصیات منحصر به فردی است به طوری که این ربات در تنوع محصولات نیز می‌تواند کارایی مختلفی داشته باشد درواقع این ربات انعطاف‌پذیر است و با توجه به اینکه طراحی و ساخت آن به طورکلی توسط خودمان انجام شده است خدمات پس از فروش هم به دلیل اینکه علم داخلی است به راحتی می‌تواند انجام شود، از طرفی باید بگویم ربات دلتای افزونه آماده سرویس‌دهی به همه صنایع داخلی کشور است که براساس نیاز آنها می‌توان قابلیت‌های این ربات را تغییر داد.
آهنگر: هزینه طراحی و ساخت ربات دلتای افزونه همان زمان و وقت و انرژی است که از ابتدا برای ساخت آن گذاشته‌‌ایم در واقع ما با هدف علاقمندی و پیشرفت علمی کشور با یکدیگر متحد شدیم و ربات دلتای افزونه را طراحی و ساخته‌ایم درواقع باید بگویم ما محصول دانشگاه هستیم اما وابسته به دانشگاه نیستیم، چرا که نتیجه‌اش تعداد زیاد ساخت ربات‌های مختلف است.من معتقدم تنها راه رسیدن به محصول و درواقع تبدیل کردن علم به ثروت وجود آزمایشگاه‌های تحقیقاتی است که می‌تواند به عنوان محل کسب درآمد دانشجویان محسوب شود. اما متاسفانه در این میان یک حلقه مفقوده وجود دارد و آن هم نبود تجهیزات کامل برای فعالیت‌های علمی و ایده‌پردازی دانشجویان است. امروز جوانان ما به عنوان نیروی متخصص فعالیت‌های علمی و همچنین عملی را به راحتی انجام می‌دهند اما نمی‌توانند کارهای بازیابی و تجاری‌سازی را انجام دهند درواقع کار ما تولید علم و محصول است نه بازاریابی که باید این دو مقوله از یکدیگر جدا شود که برای این کار نیازمند حمایت دولت احساس می‌شود.
پور انصاری: امروز یکی از مهمترین فعالیت‌های ساخت و طراحی ربات‌های نسل جدید در حوزه احساسات است به طوری که ما به دنبال آن هستیم تا حس‌های انسانی را به ربات‌ها منتقل کنیم در حال حاضر تمرکز گروه ما بر انتقال حس لامسه به ربات دلتای افزونه است که این اتفاق‌ها باید با ابزارهای الکترونیکی انجام داده و گسترش دهیم.
علمی زاده: در حال حاضر یکی از پیشرفت‌هایی که ما در طراحی و ساخت ربات دلتای افزونه پیدا کرده‌ایم این است که ابزار الکترونیکی نرم را روی دست ربات قرار داده که میزان فشار دست ربات را تنظیم کنیم که در این رابطه باید بگویم که تمام این پیشرفت‌ها محصول کار تیمی و وجود محیطی برای فعالیت‌های تحقیقاتی و پژوهشی است و در واقع هزینه اصلی زمان و علمی است که ما برای ساخت ربات صرف کرده‌ایم در واقع ربات دلتای افزونه در راستای رونق تولید ساخته شده است.
هزینه اصلی زمان و علمی است که ما برای ساخت ربات صرف کرده ایم در واقع ربات دلتای افزونه در راستای رونق تولید ساخته شده است
بداغی: در حال حاضر هزینه ساخت ربات دلتای افزونه علمی است که ما از آن برای ربات خرج کرده ایم از طرفی باید بگویم از هشت ماه قبل ما ربات را ثبت اختراع کرده‌ایم اما هنوز جوابی به ما نداده‌اند این خود یکی از بزرگترین موانع و ایرادات موجود در کشور است که برای ثبت یک دستگاه هوشمند باید ماه‌ها وقت صرف کنیم که بتوانیم آن را به اسم کشورمان ثبت کنیم، این در حالی است که در کشورهای خارجی نه تنها تمام امکانات و تجهیزات مورد نیاز نخبگان و مخترعان را در اختیارشان می‌گذارند بلکه حمایت‌های مالی خوبی از آنها می‌شود و مهمتر این که دستگاه طرای و ساخته شده را به خط تولید می‌رسانند و صنایع خود را به آن مجهز می‌کنند که همین کار باعث پیشرفت علم و فناوری و رشد اقتصادی آنها می‌شود اما متاسفانه در کشور ما این اتفاقات نمی‌افتد.
حسینی: ربات دلتای افزونه رباتی است که تاکنون از نظر ظاهری ۴ بار تغییر یافته است به طوری که ما برای اینکه بتوانیم توانایی‌های آن را افزایش دهیم به طور شبانه‌روزی روی آن کار می‌کنیم و قابلیت‌های آن را مورد ارزیابی قرار میدهیم اما متاسفانه فعالیت‌های ما که اکنون به نتیجه رسیده و دانش طراحی و ساخت ربات را فراگرفته‌ایم اما این موضوع که نتوانیم این دانش را در داخل کشور پیاده کنیم و مورد استفاده قرار گیرد مساله بزرگی است که در این رابطه باید بگویم مسئولان کشوری یا ما را نمی‌بینند یا ما برایشان اهمیت نداریم چرا که طراحی و ساخت هر ربات چندین سال طول می‌کشد که این مدت را ما سپری کرده‌ایم و اکنون با توجه به تخصص و تجربه‌ای که به دست آورده‌ایم می‌توانیم در عرض ۳ ماه یک ربات متحرک با قابلیت افزایش توانایی و تغییرات ظاهری را بسیازیم که این اتفاق نتیجه یک کار گروهی است، در تلاش هستیم خدماتی که یک انسان می‌تواند ارائه دهد را ربات انجام دهد.
فیلم مربوط به صحبت‌های این محققان نیز در زیر قابل مشاهده است:
انتهای پیام/