علیرضا قربانی کارشناس نفت و انرژی در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس درباره روند کار عرضه نفت و فرآورده‌های نفتی در بورس انرژی گفت: ما در چند ماه اخیر شاهد عرضه منظم فرآورده‌های نفتی در رینگ صادراتی بورس انرژی هستیم. فرآورده‌های اصلی نفتی شامل بنزین، گازوئیل، نفت سفید و گاز مایع می‌شود. استفاده از سازوکار بورس برای صادرات و کسب درآمدهای ارزی در شرایط تحریم میتواند موثر باشد؛ از جمله آنکه به دلیل ماهیت فضای بورس، فضا رقابتی و شفاف است.
وی ادامه داد: همچنین جدای از بحث جلوگیری از فساد و رانت‌ها در قیاس با فروش‌های مذاکراتی، مهمترین خروجی بورس، شکل‌گیری قیمت در بستر رقابت است. در این شرایط دست فروشنده یعنی وزارت نفت بازتر است. اما در شیوه مذاکره‌ای که هیچ چیز در آن مشخص نیست؛ امتیازات بیشتر برای خریداران در نظر گرفته می‌شود زیرا قدرت چانه‌زنی آنها برای اخذ تخفیف بیشتر فراهم است.
*اراده شرکت ملی پالایش و پخش نقش مهمی در فروش فرآورده در بورس انرژی داشت
قربانی با اشاره به راهبرد وزارت نفت در استفاده از بستر بورس انرژی گفت: نتیجه راهبرد مذکور این شده که از شهریور تا دی ماه سال جاری نزدیک به 1.5 میلیارد دلار فروش فرآورده‌های نفتی به حجم حدود 3.5 میلیارد لیتر داشته باشیم. این ارقام در شرایط تحریمی که کسب درآمدهای ارزی کشور با چالش‌هایی همراه است، قابل ملاحظه است. فروش فرآورده‌های نفتی در این 4 ـ 3 ماه به کشور کمک زیادی کرد. زیرا فروش نفت چندانی صورت نمی‌گیرد و درآمدها از این محل بسیار کم است. اما این موفقیت چند دلیل دارد که مهمترین آن اراده شرکت ملی پالایش و پخش است.
این کارشناس نفت و انرژی خاطر نشان کرد: شرکت ملی پالایش و پخش با اعتقاد و اعتماد کامل به فضای رقابتی بورس، تصمیم گرفت برنامه منظمی برای صادرات فرآورده‌ها نفتی از طریق بورس انرژی داشته باشند. این در حالی است که برخی این موفقیت را به اراده شرکت ملی پالایش و پخش مرتبط نمی‌دانند و علت را فقط در ماهیت فرآورده و شکست فروش نفت در بورس خلاصه می‌کنند. اما این همه واقعیت نیست.
وی با اشاره به تفاوت رویکرد شرکت ملی نفت و شرکت پالایش و پخش عنوان کرد: اولین تفاوت در بحث اراده و اعتقاد است. ببینید ما در تعامل شرکت ملی نفت با بورس انرژی فقط یک نماینده داریم و خود بدنه NIOC و مدیریت بین‌الملل شرکت نفت اعتقادی به بورس ندارند. از زمانی که آقای جهانگیری در اوایل تابستان سال گذشته تا به امروز که بحث عرضه نفت در بورس را مطرح کرد مدیر عامل شرکت نفت در طرفداری از بورس انرژی و تشویق خریداران به خرید نفت در این سازوکار کاری انجام نداده است.
قربانی با اشاره به قیمت پایه نفت عرضه شده در بورس انرژی تصریح کرد: مبنای قیمت‌گذاری قیمت پایه نفت در بورس انرژی OSP مدیترانه است. اگرچه OSP مدیترانه بین سایر قیمت‌ها پایین‌ترین است اما باز هم متناسب با شرایط تحریمی نیست. بررسی‌های کارشناسی نشان میدهد هزینه‌های حمل محموله‌های نفتی ایران به عنوان مثال از ایران به مقصد چین، 6 ـ 5 دلار فقط در بخش کشتی، اسناد و لجستیک است. در حالی که در 15 ماه گذشته تخفیف‌های نفت سبک ایران به صورت میانگین 4 تا 4.5 دلار به نسبت برنت روز و برای نفت سنگین هم 7 دلار بود.
* عرضه نفت و فرآورده در بورس در قانون بودجه 99 درج شود
این کارشناس نفت و انرژی درباره اصلاحات لازم در بورس نفت گفت: در گام نخست باید اجرای عرضه نفت و فرآورده در بورس در قانون بودجه 99 درج شود. بر این اساس باید بحث عرضه منظم فراورده‌های نفتی، در رینگ صادراتی بورس انرژی، مشابه نفت‌خام و میعانات گازی در در بودجه 99 درج شود. فراورده‌های نفتی یعنی بنزین، گازوئیل، نفت سفید، ال پی جی و حتی نفت کوره.
وی افزود: پیشنهاد دیگر من در بحث فرآورده این است که نفت کوره هم عرضه شود. تابوی عرضه نفت کوره در بورس باید شکسته شود. در حالی که نفت وارد بورس شد؛ نمی‌دانم چرا نفت کوره عرضه نمی‌شود. در این خصوص شنیده‌ها حاکی از این است که امور بین‌الملل شرکت نفت به دلیل اینکه بیشتر فروش نفت کوره دریایی است، اجازه این کار را نمی‌دهد. در حالی که نفت کوره چه در حالت دریایی یا زمینی، باید وارد بورس شود تا پکیج فرآورده تکمیل گردد.
قربانی خاطر نشان کرد: پیشنهاد دیگر این است که روی بحث نفت و فرآورده‌های نفتی اوراق سلف منتشر بشود. در حال حاضر در بحث تجارت نفت و فرآورده‌های نفتی فقط و فقط کسانی می‌توانند در بورس فعال باشند که سابقه این کار را داشته باشند و بتوانند لجستیک این کار را تأمین کنند. مردم عادی که صرفاً نقدینگی دارند نمی‌توانند از این فضا استفاده کنند. برای وارد کردن مردم به این سازوکار باید از اوراق استفاده کنیم.
این کارشناس نفت و انرژی تصریح کرد: این کار باید توسعه یابد. با توجه به اینکه بستر بورس هم فراهم است، با انتشار اوراق سلف نفت بازار ثانویه شکل می‌گیرد. در آنجا می‌توان قابلیت حمل فیزیکی هم گذاشته شود که اگر کسی در خودش این توانایی را دید که میتواند صادر کند؛ اوراق را از مردم در بازار ثانویه خریداری کند سپس نفت را تحویل بگیرد و صادر کند.
انتهای پیام/