روزنامه جام‌جم - یگانه عصاری: دو دهه اول قرن ۲۱ را باید به نام برنامه‌نویسان و اپلیکیشن‌ها سند زد. حالا هیچ کس نیست که گوشی هوشمند نداشته باشد و از «اپ»‌ها استفاده نکند. با وجود این در این سال‌ها، اپ‌ها و برنامه‌های گوناگونی هم بودند که بنا به دلایلی دیگر وجود ندارند. در این گزارش به بررسی این تجربیات می‌پردازیم.

اولین پیام‌رسان جهان

در سال ۱۹۹۷ شرکت AOL یک نرم‌افزار پیام‌رسان مجزا به نام AIM راه‌اندازی کرد که در زمان خود در رقابت با پیام‌رسان‌هایی مانند MSN مایکروسافت و حتی یاهو پیشتاز بود و کاربران بیشتری را به سمت خود جذب کرد. اما پس از آن، با ظهور پیامک، فیسبوک و پیام رسان‌های امروزی نتوانست به روز پیشرفت کند و حدود سه سال قبل شرکت AOL اعلام کرد که این پیام رسان به کار خود پایان خواهد داد. اتفاقی که کارشناسان معتقد بودند عدم ارائه نسخه موبایلی برای این پیام‌رسان و استفاده از پروتکل پیام‌رسانی پرهزینه علت‌های پیشرفت نکردن این پیام رسان خاطره‌انگیز برای مردم دنیا بود.

جالب است بدانید چیزی را که ما اکنون به نام «استاتوس» و «توئیت» می‌شناسیم، این پیام رسان در قالب پیام‌هایی به نام Away Message به جهان عرضه کرده بود.

گوگل پلاس

کمپانی گوگل در سال ۲۰۱۱ میلادی و با امید به تصاحب بازار شبکه‌های اجتماعی، سرویس مخصوص به خودش را راه‌اندازی کرد. با این همه به خاطر ناکامی در جلب توجه مخاطبان و به دنبال کشف باگی امنیتی در گوگل پلاس که به‌صورت بالقوه ۵/۵۲ میلیون کاربر را تحت‌تاثیر قرار می‌داد، گوگل اعلام کرد که نسخه مصرفی شبکه اجتماعی گوگل پلاس، به جای آگوست ۲۰۱۹ چهار ماه زودتر، یعنی در آوریل (فروردین‌ماه) تعطیل خواهد شد.

در همین راستا، گوگل تمام رابط‌های برنامه‌نویسی (API) گوگل پلاس را طی مدت ۹۰ روز تعطیل کرد. گوگل همچنین در ماه اکتبر اعلام کرد به دنبال کشف نقصی که می‌تواند به توسعه‌دهندگان خرابکار، امکان جمع‌آوری داده‌های صد‌ها میلیون کاربر را داده باشد، شبکه اجتماعی ناموفقش را برای مصرف‌کنندگان تعطیل خواهد کرد و به این ترتیب گوگل پلاس هم به تاریخ پیوست؛ گوگل پلاسی که قرار بود رقیبی جدی برای فیسبوک باشد!

یاهو مسنجر

این اپلیکیشن در سال ۱۹۹۸ میلادی برای ارسال پیام از طریق شبکه اینترنت ابتدا با نام Yahoo Pager راه‌اندازی شد. «یاهو مسنجر» در میان کاربران منطقه آسیا-اقیانوسیه از محبوبیت زیادی بر خوردار بود و براساس آمار منتشر شده از سوی «بلومبرگ»، تجار نفت از این اپلیکیشن برای معاملات خود استفاده زیادی می‌کردند.

با این وجود وقتی که ماریسا میر در سال ۲۰۱۲ به سمت مدیرعاملی یاهو منصوب شد، یکی از نخستین اقدامات وی مدرنیزه کردن اپلیکیشن‌های موبایل این کمپانی بود. در راستای این هدف، صد‌ها برنامه‌نویس جذب بخش توسعه اپلیکیشن‌های موبایل این شرکت شد و یاهو تمرکز ویژه‌ای را به محصولات نرم‌افزاری پرطرفدارش در گذشته اختصاص داد و همانطور که انتظار می‌رفت، مسنجر بازهم تبدیل به مهم‌ترین برنامه یاهو شد.

یاهو مسنجر سال‌ها محبوب و سلطان بلامنازع نرم‌افزار‌های پیام‌رسانی بود، اما به تدریج و با وجود رقبایی همچون فیسبوک مسنجر، واتس‌اپ و تلگرام دیگر راه دشواری برای کسب اعتبار و محبوبیت گذشته‌اش داشت. به همین منظور سال گذشته شرکت یاهو اعلام کرد که در ماه آگوست مسنجر برای همیشه با مردم خداحافظی می‌کند.

وی چت

همه ا‌پ‌های معرفی شده در بالا، حالا تقریبا هیچ کاربردی ندارند و رسما به کار خود پایان داده‌اند، اما برخی مانند وی چت، لاین و تانگو هنوز زنده‌اند. با این حال با ظهور پیام‌رسان‌هایی مانند تلگرام عملا از کار افتاده شدند. جالب است بدانید، تا قبل از فیلتر وی چت در ایران، این پیام‌رسان پرطرفدار چینی، در ایران هم جزو محبوب‌ترین اپلیکیشن‌ها بود و روز به روز هم بر محبوبیتش اضافه می‌شد. اما این پیام‌رسان در سال ۹۲ به خاطر آنچه نقض حریم خصوصی کاربران و انتشار محتوای غیراخلاقی خواندند، در ایران فیلتر شد، اما در سال ۹۶ و با فیلتر تلگرام، مجددا رفع فیلتر شد تا شاید بتواند جایگزین مناسبی برای تلگرام باشد.

اتفاقی که نیفتاد و آمار نشان می‌دهد محبوبیت وی چت در میان ایرانیان، هرگز به زمان سابق آن بازنگشت. با این حال وی چت هرگز تعطیل نشد و جالب است بدانید، این اپلیکیشن پیام‌رسان با داشتن بیش از ۹۸۰ میلیون کاربر فعال ماهانه یکی از پرجمعیت‌ترین پیام رسان‌های دنیاست که بخش اعظم کاربرانش را چینی‌ها و ساکنین کشور‌های شرق آسیا تشکیل می‌دهند.

آیپاد شافل اپل

بعد از این‌که اپل برای سالیانی طولانی به تولید و فروش آیپاد شافل ادامه داد، طی دهه‌ای که گذشت به شکلی بی‌سر و صدا تصمیم به خداحافظی با این محصول محبوب گرفت. نخستین آیپاد شافل اکتبر ۲۰۰۵ میلادی عرضه شد و در نهایت جایش را به محصولی دیگر داد که چیزی نبود جز موبایل‌های آیفون.

البته این اتفاق به معنای توقف کامل کار آیپاد شافل نبود و برای مدت‌ها، آیفون و آیپد و آیپاد به هم‌زیستی مسالمت‌آمیز ادامه دادند. اما امروز دیگر آیپاد هیچ سهمی از درآمد سالانه اپل ندارد.

واین

اپلیکیشن واین که در سال ۲۰۱۲ میلادی شروع به کار کرد، پلتفرمی ویدئویی و متعلق به توییتر بود که به مردم اجازه می‌داد ویدئو کلیپ‌هایی حداکثر شش ثانیه‌ای بسازند و آن‌ها را روی دیگر پلتفرم‌های شبکه اجتماعی به اشتراک بگذارند. درحالی که این اپلیکیشن در بازه‌ای از زمان مخاطبین زیادی داشت و مردانی از سراسر جهان را به خود جذب کرد، اما در نهایت نتوانست بر محبوبیت پلتفرم‌های مشابه مانند فیسبوک و اینستاگرام چیره شود. در نهایت در روز ۲۷ اکتبر سال ۲۰۱۶ واین اعلام کرد که سرویس‌دهی به مشتریانش را متوقف می‌کند.

اینترنت اکسپلورر

تقریبا نزدیک به دو دهه، اینترنت اکسپلورر محبوب‌ترین مرورگر جهان بود. این مرورگر پادشاه مرورگر‌ها به حساب می‌آمد، چون به صورت پیش‌فرض روی تمام دستگاه‌های مبتنی بر ویندوز نصب بود و با گستره عظیمی از وب‌سایت‌ها سازگاری داشت. بعد از این‌که کار به جایی رسید که برای بارگذاری هر صفحه باید مدت‌هایی طولانی منتظر باقی می‌ماندیم، مایکروسافت بالاخره اواخر سال ۲۰۱۶ تصمیم به توقف پشتیبانی از این مرورگر گرفت و در عوض مرورگر Microsoft Edge را به جهان معرفی کرد. هم اکنون کروم محبوب‌ترین مرورگر دنیا است.

یوتوب مسیجز

سرویس دیگری که در دهه اخیر به دست کمپانی گوگل از بین رفت، سرویس YouTube Messages بود. همان‌طور که از نامش پیداست، یوتوب مسیجز سرویسی برای پیام‌رسانی مستقیم در بطن یوتوب به حساب می‌آمد و قرار بود این سرویس را به نوعی شبکه اجتماعی ویدیویی با قابلیت‌های پیام‌رسانی آسان‌تر تبدیل کند؛ که به وقوع نپیوست.