والدینی که هر نمرۀ فرزند خود را فوراً با نمرۀ ۲۰ مقایسه می‌کنند و هر کمبود آن را نوعی شکست تلَقی می‌کنند، امنیت روانی را از فرزند خود سلب می‌کنند که بازتاب طبیعی آن اضطراب، دلسردی و بی انگیزگی در درس و تحصیل است.
محمدحسین صانعی- کارشناس تعلیم و تربیت: از نظر تعلیم و تربیت امتحان دو کارکرد «شناختن» و شناساندن دارد. یعنی با انجام امتحان هم میزان یادگیری و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان و میزان اثر بخشی برنامه های آموزشی و روش های تدریس اعمال شده را شناخته می شود و هم دانش آموزان میزان یادگیری خود را می شناسند به نقاط به مثبت و منفی خود بخوبی پی می برند و انگیزۀ لازم را برای رفع نواقص بدست می آورند. حال آنکه نگاه عمومی از امتحان نمره است.
والدینی که هر نمرۀ فرزند خود را فوراً و به طور ناخودآگاه با نمرۀ ۲۰ مقایسه می کنند و هر کمبود آن را نوعی شکست و عدم موفقیت تلَقی می کنند، با این رفتار خود امنیت روانی را از فرزند خود سلب می کنند که بازتاب طبیعی آن اضطراب، دلسردی، بی علاقگی و بی انگیزگی در درس و تحصیل است که خلاف اهداف امتحان می باشد.
نکته حائز اهمیَت این است که نمرۀ خام به هیچ عنوان بیانگر موفقیت و یا شکست دانش آموزی در امتحان نیست و نباید به منزلۀ عدم تلاش و تنبلی او تلَقی شود. اگر با دقت به نمرات دانش آموزان یک کلاس است که تحت آموزش یکسان بوده اند، نگاه کنیم، تفاوت های فراوانی را در آنها می بینیم، در حالیکه انتظار عمومی نمرات یکسان از دانش آموزان در امتحان می باشد و این نگاه اشتباه است و برای اکثریت دانش آموزان آسیب زاست. در صورتی که اگر برنامه های آموزشی، صحیح و انجام امتحانات دقیق باشند، قضاوت و داوری در بارۀ عملکرد تحصیلی دانش آموزان زمانی صحیح و عادلانه است که میزان عملکرد، تلاش و کوشش هر فرد را نسبت به توان ذهنی، شرایط زیستی، فرهنگ خانوادگی و نوع ارتباط والدین او با یکدیگر و...... سنجیده شود، اگر نگرش ها به نسبت به امتحانات و نمرات تعدیل شود و قضاوت ها واقع بینانه گردد، قریب باتفاق دانش آموزان در تحصیل احساس موفقیت خواهند کرد و تلاش مستمر آنها را در پی خواهد دشت. از این رو به همۀ پدران مادران توصیه می شود هنگامی که نتایج امتحانات را دریافت می کنید، نکات زیر را در نظر بگیرید:
۱- از فرزند خود انتظاری متناسب با کار و تلاش او در طول ترم تحصیلی و میزان آمادگی او در امتحانات را داشته باشند. اگر به هر دلیلی فرزندتان انتظارات شما را برآورده نکرد، به هیچ عنوان او سرزنش نکنید، هرگز با دیگران مقایسه نکنید، پیامدهای عدم موفقیت در امتحان را برایش خیلی بزرگ نکنید، بلکه اجاره دهید فرزند شما به راحتی نظرات و نگرانی های خودش را آشکارا بیان کند تا نواقص خود را بشناسد و به او کمک کنید تا راه حل مناسبی را برای برطرف کردن نواقص کاری خود پیدا کند.
۲- بیاد داشته باشید که یکی از مواقع حساس در تحصیل زمان اعلام نتایج امتحانات است، اگر در این زمان رفتار احساسی و نسنجیده کنید، ممکن است، با یک رفتار به ظاهر ساده آثار مخرب طویل المدتی را بر فرایند تحصیل فرزند خود بگذارد، و زندگی او را دگرگون کنید.
۳- پیشرفت تحصیلی و موفقیت در آن را فقط به امتحان و نمرۀ آن گره نزنید و نمرۀ خام را معیاری برای موفقیت درتحصیل و یا شکست ندانید بلکه آنرا صرفاً نتیجة یک نوع ارزشیابی تلقی کنید که هدفش کمک به بهبود یادگیری و افزایش انگیزة تحصیلی است.
۴- هنگام رؤیت کارنامه ریزنمرات به پائین ترین نمره کارنامه نگاه نکنید، در این لحظات به هیچ عنوان اشتباهات گذشتة فرزند خود را بیان نکنید، و آنها را یادآور نشوید. با صبروحوصله درباره وضعیت کنونی گفتگو کنید، و از همه مهمتر اینکه هرگز فرزند خود را با دیگران و لو به صورت ضمنی مقایسه نکنید. چون این کار شما باعث بیزاری او از درس و تحصیل می شود و از فردی که با او مقایسه شده، دورمی شود و از شما که باید هادی و راهنمای او باشید نیز فاصله می گیرد.
۵- وقتی شرایط طبیعی و عادی شد با ملایمت از فرزند خود بپرسید که برای جبران چه خواهد کرد؟ غالباً بچه ها در این شرایط صادقانه جواب می دهند، راه کارهای را مطرح می نمایند. آنگاه با او همراهی کنید تا راه حل مناسبی را انتخاب کند. این روش برخورد باعث خواهد شد که فرزندتان در قبال انتخاب خود احساس مسئولیت و تعهد کند و با جدیت بیشتری کارها را پیگیری و به سر انجام برساند.