به گزارش مشرق، روزنامه «کامرسانت»، چاپ مسکو نوشته است: "مایک پامپئو" وزیر امور خارجه آمریکا امروز، دوشنبه سفر دوره‌ای خود به برخی جمهوری‌های اتحاد جماهیر شوروی سابق که شامل سفر به اوکراین، بلاروس ، قزاقستان و ازبکستان می‌شود را به پایان می رساند.
این نخستین سفر خارجی رئیس دیپلماسی آمریکا در سال جدید است که عزم راسخ واشنگتن برای تغییر جهت گیری سیاسی نزدیکترین متحدین مسکو را نشان می دهد. مذاکرات مایک پامپئو ثابت کرده که پس از اوکراین ، ایالات متحده سعی دارد سایر جمهوری‌های شوروی سابق که در اتحادهای منطقه‌ای با روسیه در عرصه مسائل راهبردی مشارکت دارند را نیز از این کشور جدا کند. ابزار اجرای این سیاست جدید باید هم باید احیای اساسی همکاری‌های سیاسی و تجاری با کشورهای جامعه مشترک المنافع ، هجوم سرمایه گذاری‌های آمریکایی‌ها به منطقه و ایجاد ساختارهای جایگزین امنیتی در نزدیکی مرزهای روسیه باشد.
تلاش آمریکا برای تقویت دوباره حضور خود در منطقه آسیای میانه
سفر دو روزه دوره‌ای پامپئو به منطقه، که امروز، ۳ فوریه (۱۴ بهمن ماه) در تاشکند به پایان می یابد، آخرین نقطه از ماراتن دیپلماتیک وی در فضای پس از اتحاد جماهیر شوروی است که هفته گذشته در کی‌یف آغاز شد و سپس در مینسک و نور سلطان (آستانه سابق) ادامه یافت.
روابط آمریکا و ازبکستان پس از تغییرات در قدرت حاکمه در این جمهوری و سفر رسمی رئیس جمهور "شوکت میرضیایف" به واشنگتن در ماه مه سال ۲۰۱۸ افزایش یافته است.
توجه خاص ایالات متحده به ازبکستان ، به خاطر توان بالقوه اقتصادی بزرگترین جمهوری آسیای میانه ، موقعیت راهبردی و همچنین تأکید طولانی مدت تاشکند برای فاصله گرفتن از اتحادهای اصلی در حریم جمهوری‌های پس از شوروی با مشارکت مسکو است. باید بیاد داشت که مقامات تاشکند در سال ۲۰۱۲ به طور رسمی عضویت خود در سازمان پیمان امنیت جمعی را به حالت تعلیق درآورد.
آخرین ابتکار عمل جدید آمریکا برای منطقه آسیای میانه در سپتامبر سال گذشته در نیویورک در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل مورد بحث قرار گرفت.
به گفته منابع خبری این روزنامه در ساختارهای دولتی روسیه، مسکو تردیدی ندارد که برنامه ایالات متحده با هدف جدا کردن کشورهای آسیای میانه از دور روسیه و چین و درگیر کردن آنها در پروژه‌های امنیتی و انرژی منطقه ای تحت حمایت آمریکا - و در وهله نخست در رابطه با افغانستان است.
ایالات متحده در حال مذاکره با کشورهای آسیای میانه، از جمله قزاقستان و ازبکستان درباره امکان انجام پروازهای ترانزیتی، اجرای عملیات نظامی و شناسایی از طریق حریم هوایی این کشورهاست.
این در حالی است که روسیه به طور جدی با این مسئله مخالفت کرده است، هرچند با توجه به اظهارات مقامات آگاه، مسکو انتظار پیشرفتی در این جهت گیری را هم ندارند.
ضمن اینکه ، مدتها قبل از سفر مایک پامپئو به منطقه، سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه ارزیابی منفی از فعالیت‌های ایالات متحده در آسیای میانه داشته و یادآور شده بود که هدف واقعی تمامی طرح‌های آمریکایی در جنوب آسیای میانه و در جهت گیری به سمت افغانستان ، مشارکت با کشورهای منطقه، ولی بدون حضور روسیه است.
البته با وجود فعال شدن واشنگتن در حوزه منافع راهبردی روسیه در آغاز سال جاری، مسکو هنوز فرصت‌های قابل توجهی برای ضدحمله دارد.
به گفته منابع خبری «کامرسانت»، طرف روسی امسال قصد دارد مذاکرات "۵ + ۱ " خود با کشورهای آسیای میانه را انجام دهد - این سومین نشست در این ترکیب خواهد بود. علاوه بر این ، مسکو قصد دارد به تقویت روابط امنیتی در چارچوب سازمان پیمان امنیت جمعی نیز ادامه دهد.
با وجود این واقعیت که ازبکستان عضویت خود در این سازمان را به حالت تعلیق درآورده ، روسیه علاقه مند است، اگر نتواند به بازگشت کامل تاشکند دست یابد ، لااقل این جمهوری را در فعالیت‌های این سازمان درگیر کند و موفقیت‌های مشخصی نیز در این راستا بدست آمده است: ازبکستان تقریباً با تمام کشورهای عضو کاملاً همکاری فعال داشته و نیروهای نظامی این جمهوری در مانور نظامی گسترده «سنتر-۲۰۱۹» در سال گذشته نیز مشارکت داشتند.
واشنگتن نزدیکترین متحد مسکو در منطقه آسیای مرکزی را هدف قرار داده است
در عین حال ، مذاکرات روز یکشنبه مایک پامپئو با مقامات قزاقستان در نور سلطان، ، نه تنها مقدمه‌ای برای بحث درباره موضوع اصلی، یعنی حضور آمریکا در آسیای مرکزی، بلکه در جبهه جنوبی کشورهای مستقل مشترک المنافع بود.
دیدارهای وزیر خارجه آمریکا در نور سلطان ، فتنه خاص خود را داشت ، با توجه به اینکه برخلاف ازبکستان ، قزاقستان به همراه بلاروس، هسته اصلی ساختارهای اصلی اتحادهای بوجود آمده منطقه‌ای در فضای پس از شوروی را تشکیل می دهند. و به طور کلی ، به عنوان یکی از متحدین اصلی مسکو در فضای پس از شوروی از شهرت خاص برخوردار است. البته این مسئله مانع از تقویت روابط نورسلطان و مینسک با واشنگتن نشده است.
علیرغم اینکه مایک پامپئو در طول سفر خود به منطقه ، از حمله مستقیم به مسکو و اظهارات ضدروسی خودداری و اعلام کرد که ایالات متحده نمی خواهد جمهوری‌های شوروی سابق را در مقابل انتخاب سخت – یا مسکو یا واشنگتن – قرار دهد، ولی مذاکرات وی با مقامات این کشورها نشان داد که ایالات متحده در تلاش برای پاره کردن روابط دیرین آنها با روسیه است.
این امر کاملاً در سفر وزیر خارجه آمریکا به بلاروس آشکار شد ، که هر چند مدت آن کوتاه و کمتر از یک روز بود، ولی برای هر دو طرف از اهمیت بالایی برخوردار بود. این نخستین سفر یک مقام بلندپایه دولت آمریکا به مینسک بعد زا یک دوره وقفه طولانی بود.
پر سر و صداترین اظهارات پامپئو در مینسک در رابطه با پیشنهاد تأمین کامل نفت بلاروس توسط آمریکا بود که اجرای آن ظاهراً باعث می شود تا خرید نفت از روسیه متوقف شود. طبق ادعای پامپئو، "ایالات متحده می خواهد به بلاروس کمک کند تا به یک کشور مستقل تبدیل شود". البته با این وجود واشنگتن هنوز قصد ندارد تحریم‌ها علیه مینسک را لغو یا کاهش دهد.
مقصد نخست وزیر خارجه آمریکا نیز کی‌یف بود ، جایی که "ولادیمیر زلنسکی" رئیس جمهوری اوکراین از این میهمان بلندپایه پذیرایی کرد. با توجه به اظهارات دو طرف در کنفرانس مطبوعاتی مشترک ، موضوع ادامه کمک‌های واشنگتن به کی‌یف حمایت سیاسی از اوکراین و تحریم‌های آمریکا علیه روسیه مورد بحث قرار گرفت. زلنسکی ایالات متحده را "متحد اصلی" کشورش نامیده، از حمایت واشنگتن قدردانی کرد و برای توسعه مشارکت در تمامی زمینه‌ها ، و در وهله نخست در حوزه تامین امنیت از جمله اصلاحات در ارتش اوکراین ، تهیه تسلیحات و تجهیزات نظامی و انجام تمرینات مشترک ابراز تمایل کامل کرد.
رئیس جمهوری اوکراین همچنین ابراز امیدواری کرد تا نقش فعال تری از ایالات متحده در روند حل و فصل مسالمت آمیز مناقشه دونباس ببیند. زلنسکی از شرکت‌های آمریکایی نیز دعوت کرد تا در طرح‌های استخراج نفت و گاز در آب‌های ساحلی دریای سیاه مشارکت کنند.