اصفهان سرپرست هیأت کاوش چهارباغ عباسی اصفهان گفت: در اکتشافات خیابان آمادگاه و میدان انقلاب، کف فرش آجری دوره صفوی، سنگفرش آجری دوره قاجار، بقایایی از هزارۀ چهارم پیش از میلاد و بقایایی از دورۀ ساسانی به‌دست‌آمده است.
به گزارش خبر فوری،محسن جاوری در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: در کاوش‌هایی که روبروی خیابان آمادگاه و میدان انقلاب انجام شد با حفاری کف تاریخی خیابان چهارباغ، داده‌ها و مستنداتی متعلق به دوره صفوی ازجمله کف فرش آجری و همچنین سنگفرش آجریِ دوره قاجار که روی بخش صفوی اضافه‌شده بود، به دست آمد.
وی ادامه داد: در کاوش محل روبروی خیابان آمادگاه، چند آبراهه کشف شد که مرتبط با تقسیم آب در دوره صفوی بوده است. آبی که از بخش میانی چهارباغ جاری می‌شده به سمت این آبراه می‌آمده به‌طوری‌که یک نهر رو به سمت شرق، یک نهر رو به غرب و یکی هم از مرکز رد می‌شده است.
این باستان‌شناس خاطرنشان کرد: کشفیات میدان انقلاب هم ادامۀ این سنگفرش است و این لایۀ آجرفرش و لایۀ سنگفرش، همچنان تا انتهای چهارباغ ادامه داشته است.
سرپرست هیأت کاوش در چهارباغ اصفهان (در محدوده ایستگاه آمادگاه و میدان انقلاب) در خصوص کشفیات انتهای سی‌وسه‌پل نیز گفت: کشفیات انتهای سی‌وسه‌پل ادامۀ کف‌فرش چهارباغ است، چرا که بنده در سال ۱۳۸۰ منتهی‌الیه یعنی دقیقاً قسمتی که چهارباغ به دهانه ورودی سی سه پل متصل می‌شد را کاوش کردم و همین کف فرش را با همین مشخصات و با همین لبه‌های سنگی پیدا کردم.
وی افزود: تعدادی از این سنگ‌ها در جای خودش حفاظت شد و اگر دهانۀ ورودی سی‌وسه‌پل را ببینید یک سنگفرش کف آن است؛ این سنگفرش بر اساس مستنداتی بود که ما از همین‌جا داشتیم و روی این کف به دست آمد و مجدداً احیا شد.
جاوری به هدف از کاوش‌ها در چهارباغ اشاره کرد و ادامه داد: هدف از این کاوش این بود که قبل از اینکه داده‌ها برای همیشه مدفون بشوند اطلاعات لازم دربارۀ آن‌ها را به دست آورده و مستندسازی کنیم تا ببینیم وضعیت داده‌های ما به چه ترتیب بوده است.
این باستان‌شناس تأکید کرد: بر اساس همین کشفیات مهم که در قسمت‌هایی مثل میدان انقلاب و آمادگاه به‌دست‌آمده، ویترینی طراحی و تهیه و این کشفیات در روز با نور طبیعی و در شب با نورپردازی نمایش داده خواهد شد تا همگان این قسمت تاریخی شهر یعنی دورۀ تحولی و تاریخی صفوی و قاجار را ببینند.
وی در خصوص سرنوشت کشفیات جدید در آمادگاه و میدان انقلاب گفت: قسمت‌های مهم مثل بخشی که روبروی خیابان آمادگاه و میدان انقلاب به‌دست‌آمده، داخل شیشه خواهد رفت و باید به‌صورت ابدی در این ویترین باقی بماند؛ ضمن اینکه اطلاعات مربوط به این کشفیات و آن دوره را به‌صورت نوشتاری و با چند زبان و همراه با عکس ارائه خواهیم داد تا مردم بتوانند در حین عبور از چهارباغ این اطلاعات را ببینند و وقتی به این قسمت‌ها می‌رسند برای آن‌ها این علامت سؤال ایجاد شود که تاریخ چهارباغ چه بوده است.
جاوری افزود: بسیاری از شهرهای دنیا مثل رم، پاریس، وین و لندن و... هم دارای بخش تاریخی و هم مدرن هستند؛ یعنی یک بخش تاریخی با احیا و مرمت‌هایی که انجام‌شده به بخش امروزی و مدرن متصل شده است و قسمت مدرن بدون آسیب زدن به بخش تاریخی، جایگاه خودش را حفظ کرده است و ما نیز باید در اصفهان مثل آن‌ها عمل کنیم.
لایه‌نگاری تا عمق چهار متری در چهارباغ
این باستان‌شناس به کشفیات مربوط به هزاره چهارم قبل از میلاد در چهارباغ و همچنین دوره ساسانی اشاره و تصریح کرد: یکی از نکاتی که در بحث باستان‌شناسی شهر اصفهان وجود دارد این است که مقداری نسبت به شناخت دوره‌های گذشته در اصفهان دچار ضعف بوده‌ایم و به همین دلیل من در یکی از ترانشه‌هایی که در چهارباغ ایجاد کردم، یک گمانه عمقی حفر کرده و تا عمق چهار متری پایین رفتم.
وی افزود: داده‌های بسیار مهمی از این حفاری به‌دست‌آمده که برای تاریخ اصفهان اهمیت دارد و به‌این‌ترتیب لایه‌نگاری مستندشناسی برای شهر اصفهان خواهیم داشت.
سرپرست هیأت کاوش در چهارباغ اصفهان که پیش‌ازاین نیز به سرپرستی وی در میدان عتیق اصفهان لایه‌نگاری مستندشناسی انجام‌شده بود، ادامه داد: لایه‌نگاری عمیق در چهارباغ، اطلاعات بسیار ذی‌قیمتی را به ما داد؛ ازجمله اینکه بقایایی از هزارۀ چهارم پیش از میلاد، یعنی شش هزار سال قبل و همچنین بقایایی از دوره ساسانی را در چهارباغ پیدا کردیم و این کشفیات به ما نشان می‌دهد که شهر اصفهان به لحاظ تاریخ شهرسازی چگونه بوده است.
جاوری گفت: هرچند قبلاً و در سال ۱۳۷۶ کشفیات دیگری هم در قسمت‌های منتهی‌الیه غربی اصفهان انجام داده بودم ولی این کشفیات جدید در چهارباغ و در مرکزی‌ترین بخش اصفهان به‌دست‌آمده که بقایایی از دوره تاریخی ازجمله سفالینه‌های دورۀ ساسانی و هزاره چهارم پیش از میلاد و تعداد قابل‌توجهی استخوان و بقایای جانوری متعلق به شش هزار سال قبل است که بعد مورد مطالعه قرار خواهد گرفت.
این باستان‌شناس تصریح کرد: تمام این داده‌ها از یک ترانشۀ عمقی به‌دست‌آمده که برای تاریخ شهر هم به لحاظ باستان‌شناسی و تاریخ‌گذاری و هم به لحاظ وضعیت زیست‌شناختی یا بوم‌شناسی اصفهان در شش هزار سال قبل اهمیت بسیاری دارد و قطعاً نتایج این مطالعات منتشر خواهد شد.
علمدار علیان، مسئول باستان‌شناسی اداره کل میراث‌فرهنگی اصفهان تیرماه ۱۳۹۷ در گفتگویی اعلام کرده بود که هیچ لایه باستانی در چهارباغ وجود ندارد.
این کارشناس ارشد اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری اصفهان آذر ماه ۱۳۹۸ نیز با بیان اینکه تقریباً بخش عمده‌ای از چهارباغ عباسی تاکنون کاوش شده است، گفت: ما در سال ۱۳۹۳ سه ترانشه ۲۲ متری را ایستگاه انقلاب در محدوده میانی بین خیابان عباس‌آباد تا سیدعلیخان در نظر گرفتیم و شروع به حفاری لایه‌لایه کردیم. تصور ما این بود که حتماً در این محور میانی به حوض و آب‌نما و فواره‌های صفوی برخورد می‌کنیمT اما اولین چیزی که به آن برخوردیم لوله پلیکا و آجر و کابل‌های برق فشارقوی بود. زیر این لوله به ساختار تاریخی خوردیم که وقتی از کنار آن پایین رفتیم شاهراه اصلی آب اصفهان که زمانی از شمال به جنوب کشیده شده بود را یافتیم که البته سنگفرش محور میانی آن را تخریب کرده بود.
وی همچنین گفته بود: در بخشی از همین ترانشه یک گمانه عمیق زدیم و انتظار داشتیم زیر لایه آجر و سنگ، با توجه به مجاورت چهارباغ با زاینده‌رود، داده‌های پیش‌ازتاریخ را پیدا کنیم، بنابراین شش متر پایین رفتیم اما متأسفانه داده‌ای پیدا نکردیم و به این جمع‌بندی رسیدیم که صرفاً طی این تحقیقات در این محدوده همان کف فرش و کف‌سازی‌ها را داریم.