این روزها خرید اینترنتی به گزینه اول خیلیها تبدیل شده است، اما این خریدها در کنار نکات مثبت، مشکلاتی را خلق کردهاند و پایشان به پروندههای قضایی و پلیس فتا باز شده است.
سرهنگ رامین پاشایی، معاون اجتماعی پلیس فتا درباره پروندههای شکایت از فروشگاههای اینترنتی در پلیس فتا صحبت کرد و گفت: در سالهای اخیر در کنار استارتاپهایی که خدمات متعددی را به مردم ارائه میدهند، استقبال از کسب و کارهای اینترنتی در فضای مجازی بیشتر شده است، مردم سعی میکنند کالاهای مورد نیازشان را از طریق خرید اینترنتی تهیه کنند. فعالان این حوزه باید مجوزهای لازم را از وزارت صنعت و معدن، شورای صنفی کسبوکار اینترنتی و... دریافت کنند تا فعالیتشان شکل قانونی بهخود بگیرد.
مروری بر اخبار شکایت از خریدهای اینترنتی ما را به این نقطه میرساند که نگرانی و شکایت از خریدهای اینترنتی همواره بهعنوان یک دغدغه مطرح بوده است، چرا که سرهنگ گودرزی، جانشین پلیس فتا تهران بزرگ، در مورد کلاهبرداریهای اینترنتی در آذرماه سالجاری به خبرگزاری ایرنا گفته بود: «طی ۶ سال از ۵۰۰پرونده به بیش از ۲۰هزار پرونده شکایت رسیدهایم و طی ۹ماه گذشته در سال۹۸ شهروندان استان تهران چندین میلیارد تومان متضرر شدهاند».
سرهنگ پاشایی هم در صحبتهایش از افزایش کلاهبرداری در خریدهای اینترنتی صحبت کرد، اما این را هم گفت که این بحث را نباید به تمام فروشگاههای مجازی بسط داد. او در مورد مهمترین دلیل شکایت مردم از خریدهای اینترنتی توضیح داد: «متأسفانه در این میان بعضی از فروشگاهها بهصورت غیرمجاز در شبکههای اجتماعی فعال میشوند و برای جلب اعتماد مردم دست به تبلیغات دروغین میزنند. یکی از شیوههای برخی از این فروشگاههای اینترنتی این است که کالاها را با قیمتی پایینتر از قیمت بازار بفروش میرسانند؛ درواقع این فروشگاهها با ایجاد جذابیت قیمتی، راحتتر دست به کلاهبرداری میزنند».
معاون اجتماعی پلیس فتا در توضیح صحبتهایش گفت که «ما نمیتوانیم بگوییم این اتفاق برای همه فروشندهها در فضای مجازی رخ میدهد، اما برخی از این فروشندهها، کالایی که تبلیغ میکنند را بهدست مشتری نمیرسانند و کالایی با کیفیت پایینتر یا حتی تقلبی نصیب مشتری میشود».
براساس گفته سرهنگ پاشایی بیشترین شکایتها از خرید اینترنتی مربوط به ارسال نکردن کالا یا ارسال کالای بنجل است؛ «ممکن است که فروشنده پول را دریافت کند، اما جنس را تحویل ندهد یا هنگام پرداخت پول، خریدار را به درگاه جعلی هدایت کند و از این طریق اطلاعات کارت بانکی را بهدست آورده و سرقت اطلاعات را انجام دهد. شکایتهای مردم از خریدهای اینترنتی، بیشتر مربوط به چند موضوع است؛ اینکه جنس بنجل و غیراصل بهدست خریدار میرسد یا اینکه بعد از پرداخت پول جنس ارسال نمیشود. از سوی دیگر تأخیر فراوان در ارسال جنس نیز موجب شده است تا پروندههای زیادی در پلیس فتا تشکیل شود. بیشترین آمار مربوط به جرائم فیشینگ، جعل و سوءاستفاده از هویت است.»
فیشینگ تلاشی مجرمانه برای بهدست آوردن اطلاعاتی مانند نام کاربری، گذر واژه، اطلاعات حساب بانکی و مانند آنها از طریق جعل یک وبگاه و آدرس ایمیل است و شبکههای اجتماعی و وبگاههای پرداخت آنلاین ازجمله اهداف حملات فیشینگ هستند. معاون اجتماعی پلیس فتا با تکیه بر تجربهاش تأکید میکند که «مردم از فروشگاههای اینترنتی مجاز که دارای موقعیت مکانی مشخص هستند، خرید کنند.
هر چند هماکنون خرید و فروشهای اینستاگرام چنین امکاناتی ندارد، اما شورای صنفی کسبوکارهای اینترنتی و پلیس فتا بر عملکرد این دسته از فروشندهها نظارت دارند و این دسته از فروشندهها اگر میخواهند که بهصورت قانونی فعالیت داشته باشند باید مجوزهای لازم را دریافت کنند».
پاشایی میگوید پلیس فتا روزانه شکایتهای زیادی در مورد خریدهای اینترنتی دریافت میکند و بهدلیل آنکه مکان و مالکیت فروشگاههای اینترنتی مشخص نیست، پیگیری چنین پروندههایی مقداری سخت میشود.
او در رابطه با روند به نتیجه رسیدن پروندههای شکایت از خریدهای اینترنتی، زمان مشخصی را تعیین نکرد وگفت: «در بسیاری از مواقع مشخص نیست که فرد از چهکسی خرید کرده است، بررسی موضوع یک مقدار زمانبر خواهد بود،َ اما بهترین حالت این است که افراد با خرید از فروشگاههای دارای اعتبار از هر نوع اتفاق پیشگیری کنند. توصیه میکنم اگر فردی خواهان خرید اینترنتی است و اعتبار فروشگاه اینترنتی برایش محرز نیست، حتما فرایند دریافت کالا و پرداخت وجه را همزمان انجام بدهد».