مدیرعامل انجمن حمایت از حقوق کودکان گفت: در تهران بیش از ۳۵۰۰ محل اسکان و مددسرا برای کارتن‌خواب‌ها و بی‌خانمان‌ها وجود دارد که در صورت ابتلای یک فرد، می‌تواند به سرعت باعث شیوع بیماری شود.
سازمان‌های مردم‌نهاد در ایران هشدار دادند که شیوع کرونا میان میلیون‌ها حاشیه‌نشین این کشور تهدیدی اساسی و بحرانی مضاعف است. آنها از دولت خواسته‌اند فورا وارد عمل شوند. اما ستاد ملی مقابله با کرونا تا این لحظه مصوبه ویژه‌ای را دنبال نکرده است و مقامات ایران می‌گویند این ویروس فقیر و غنی نمی‌شناسد.
برآوردهای رسمی نشان می‌دهد، ایران دستکم ۱۱ میلیون نفر حاشیه‌نشین دارد که در ۱۲۰۰ محله ایران ساکنند. علاوه بر این، ۳۰ درصد جمعیت شهری این کشور یعنی نزدیک به ۱۹ میلیون از ۵۶ میلیون جمعیت شهری در مناطق فرسوده، حاشیهای و سکونت‌گاه‌های غیررسمی زندگی می‌کنند.
ایرج حریرچی، معاون وزارت بهداشت در همان روزهای نخست شیوع کرونا در ایران اعلام کرد این ویروس تفاوتی بین افراد فقیر و غنی و دیوان‌سالاران نمی‌گذارد. به نظر می‌رسد این اظهارنظر عملا توضیح‌دهنده سیاست کلی دولت ایران برای مقابله با شیوع کرونا در بین دهک‌های متفاوت جامعه هم هست.
حالا شماری از فعالان و متخصصان اجتماعی و بهداشت و همچنین سازمان‌های مردم‌نهاد خواستار اقدام ویژه دولت برای حمایت از آُسیب‌پذیرترین اقشار جامعه ایران شده‌اند.
در یکی از این واکنش‌ها، سازمان‌های مردم‌نهاد حمایت از حقوق کودکان در نامه‌ای به وزارت بهداشت هشدار دادند که تراکم جمعیتی بالا، شرایط اقتصادی نامناسب و کمبود و گرانی امکانات بهداشتی، دسترسی محدود اطلاعات، مشکلات تغذیه‌ای و سوءتغذیه در منطقه ۱۲ تهران، شرایط را برای شیوع گسترده‌تر این ویروس فراهم می‌کند.
این سازمان‌های مردم نهاد ناظر بر حقوق کودکان، خواستار توزیع رایگان وسایل بهداشتی از قبیل موادضدعفونی کننده، ماسک و انواع شوینده‌ها هستند. در عین حال، برخی نهادهای رسمی در ایران، شمار کودکان را ۴۰۹ تا هزار نفر عنوان کرده‌اند.
تحقیقات نشان می‌دهد شهرهای مهاجرپذیر جمعیت حاشیه‌نشین بیشتری دارند. تهران، مشهد، شیراز، اصفهان و اهواز از جمله این شهرها هستند که اکنون در آمارها شمار زیادی از مبتلایان به کرونا در ایران آنجا شناسایی شده‌اند.
برآورد می‌شود در اصفهان حدود ۴۰۰ تا ۴۵۰ هزار نفر در مناطق حاشیه‌نشین ساکنند. در مشهد هم دستکم یک میلیون حاشیه‌نشین زندگی می‌کنند. این رقم در تهران به حدود چهار و نیم میلیون نفر می‌رسد.
کوروش محمدی، رییس انجمن آسیب‌شناسی اجتماعی ایران درباره جمعیت آسیب‌پذیر ایران می‌گوید "مناطق حاشیهای به دلیل شرایط نامناسب، کم بودن خدمات و دسترسی نداشتن به خدمات رفاهی و اجتماعی بیش از سایر مناطق در معرض شیوع ویروس کرونا قرار دارند، بنابراین پیشگیری در این مناطق برای جلوگیری از بحران امری ضروری است".
همچنین فرشید یزدانی، مدیرعامل انجمن حمایت از حقوق کودکان گفته است: در تهران بیش از ۳۵۰۰ محل اسکان و مددسرا برای کارتن‌خواب‌ها و بی‌خانمان‌ها وجود دارد که در صورت ابتلای یک فرد، می‌تواند به سرعت باعث شیوع بیماری شود.
دولت اما هنوز پاسخ و برنامه روشنی به این خواست‌ها نداده است. سازمان بهداشت جهانی اخیرا هشدار داده بود که فرصت برای مهار ویروس و پیشگیری رو به پایان است.
''بیماری‌های عفونی اصلی‌ترین علت به خطر افتادن سلامت تهیدستان''
مشهور است که بیماری‌های عفونی، عموما افراد فقیر جامعه را درگیر می‌کند. این اقشار توانایی کمتری برای حفاظت از خود دارند. شاید به همین خاطر تهیدستان و حاشیه‌نشینان شهری قربانیان اصلی بیماری‌های عفونی از جمله سل، طاعون، مالاریا و ایدز بوده‌اند.
سال گذشته، سازمان بهداشت جهانی، گزارشی درباره "فقر و بیماری‌های عمومی" منتشر کرد که در آن "بیماری‌های عفونی علت اصلی به خطر افتادن وضعیت سلامت تهیدستان" ذکر شده است.
بنابر این گزارش، ۳ میلیارد از مردم دنیا، که درآمدی روزانه کمتر از ۲ دلار در روز دارند، سلامت‌شان بیش از دیگران در معرض خطر است.
سازمان بهداشت جهانی در گزارش خود آورده که یک میلیارد نفر در دنیا مستقیما به یک یا چند بیماری عفونی مبتلا هستند و این بیماری‌های عفونی هر سال ۹ میلیون نفر را می‌کشد که بخشی از آنها کودکان زیر پنج سال هستند.
سلامت و فقر، تهیدستان را در چرخه‌ای آسیب‌زا می‌اندازد: بیماری بیشتر در فقرا سبب می‌شود آنها روزهای کاری بیشتری را از دست بدهند و این موضوع فقر آنها را شدیدتر می‌کند و در نهایت از آنجایی که اقشار کم‌درآمد نیاز به درمان دارند در وضعیت مالی بدتری قرار می‌گیرند.
موضوع سلامت و عدم دسترسی به بیمه و خدمات شهری، اگرچه پدیده‌ای جهانی است اما در ایرانی که با شیوع کرونا مواجه است می‌تواند پیامدهایی فاجعه بار داشته باشد.
یک تحقیق مجله اکنومیست درباره "شاخص امنیت بهداشت جهانی" نشان می‌دهد، دولت ایران حتی پیش از شیوع کرونا هم در وضعیت بهداشتی مناسبی قرار نداشت.
در میان ۱۹۵ کشور جهان، ایران در ردیف ۹۷ام است. این رتبه‌بندی با در نظر گرفتن شاخص‌هایی همچون پیشگیری، تشخیص و واکنش سریع و رعایت معیارهای بین‌المللی لحاظ شده است.
این تحقیق نشان می‌دهد ایران در مقایسه با کشورهای دیگر منطقه از آمادگی کمتری برای مقابله با بیماری‌های همه‌گیر برخوردار است، از میان ۱۸ کشور منطقه در ردیف ۱۲ قرار می‌گیرد؛ رتبه‌ای پایین‌تر از ترکیه و دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس.
ایران همچنان آمار تفکیکی درباره قربانیان کرونا در ایران منتشر نکرده است. اما می‌توان حدس زد که در مناطق پرجمعیت و حاشیهای که دور از خدمات درمانی هستند این بیماری می‌تواند با چراغ خاموش، در مقیاسی گسترده پیشروی کند.