نتایج آزمایش برخی از مبتلایان به ویروس کرونا پس از بهبود بیماری مجددا مثبت اعلام شده است. اطلاعات ما درباره این ویروس بسیار اندک است و در نتیجه ماهیت و بازگشت پذیری ویروس نیز برای ما مبهم است. با این حال یک پرسش مهم که از سوی بسیاری از افراد مطرح می شود این است که آیا ممکن است کرونا یک نفر را چند بار مبتلا کند؟ آیا ممکن است کیت تشخیص کرونا اشتباه عمل کرده باشد؟

نیویورک تایمز در مقاله ای به بررسی این پرسش پرداخته است که کرونا تا چه حد بازگشت پذیر است. در این مقاله می خوانیم؛ با وجود ترخیص برخی از بیماران از بیمارستان های مختلفی که تلاش دارند با کرونا مبارزه کنند، هنوز یک پرسش مهم باقی مانده است: آیا ممکن است افرادی که از یک دوره ابتلا به کرونای جدید بهبود یافته اند دوباره آلوده شوند؟

دولت ژاپن این هفته گزارش داد كه زنی در اوزاكا ، هفته ها پس از بهبودی از عفونت و مرخص شدن از بیمارستان ، برای دومین بار به كرونا مبتلا شده است. گزارش های مربوط به موارد مشابه در چین سوالات ناراحت کننده ای را ایجاد کرده است و عده ای نگرانند که با وجود همه مراقبت ها باز هم به بیماری مبتلا شوند. با این وجود کارشناسان معتقدند  بعید است که ویروس کرونا بتواند به این سرعت یک فرد را دوباره مبتلا کند.

فلورین کرامر ، ویروس شناس و استاد دانشکده پزشکی ایکان در نیویورک گفت: "من نمی گویم که این ویروس نمی تواند مجددا کسی را بیمار کند، یا این اتفاق هرگز رخ نخواهد داد، اما در این مدت کوتاه بعید به نظر می رسد، چرا که که حتی خفیف ترین عفونت ها باید حداقل در کوتاه مدت نوعی مصونیت در بدن فرد در حال بهبود به جای بگذارند."

بر اساس سخنان دکتر کرامر به احتمال زیاد، بیمارانی که "مجدداً آلوده"  تشخیص داده شده اند، هنگام ترخیص از بیمارستان ، سطح پایینی از ویروس را در بدن خود حمل می کردند و در نتیجه در آزمایش ترخیص، پزشکان متوجه این موضوع نشده اند که این بیماران هنوز ویروس کرونا را در بدن خود دارند. در نتیجه حتی اگر موارد گاه به گاه ظهور مجدد بیماری در بدن بیماران سابق وجود داشته باشد ، به نظر نمی رسد تعداد این بازگشت بیماری، تا حدی باشد که بر پیشگیری و کنترل شیوع اولویت داشته باشد.

گزارشی که روز پنجشنبه در JAMA منتشر شد، از این عقیده که افراد ممکن است با وجود بهبودی ظاهری در آزمایش کرونا مثبت شوند حمایت می کند. برای مثال جواب آزمایشهای چهار متخصص پزشکی که در معرض ویروس در ووهان چین قرار داشتند ، پنج تا سیزده روز پس از عدم علامت و بهبودی ظاهری مثبت باقی مانده است. البته این لزوما به این معنی نیست که آنها همچنان ناقل بیماری و  قادر به آلوده کردن دیگران بودند.

آزمایش تشخیصی PCR بسیار حساس است و می تواند مواد ژنتیکی را حتی از یک مولکول تک ویروسی پیدا کند. بنابراین با توجه به این که این افراد تحت آزمایشهای تخصصی قرار داشتند، ممکن است این آزمایش دقیق، آخرین بازمانده های ویروس در بدن را رصد کرده باشد. دکتر کرامر گفت ، آزمایشات PCR ممکن است ماهها پس از درمان ویروس سرخک، این بیماری را همچنان در بدن میزبان شناسایی کند.

احتمال دیگر این است که افرادی که پس از بهبودی تحت آزمایش قرار گرفته اند واقعا بهبود نیافته بودند و  آزمایش منفی به صورت اشتباه انجام شده است. در نتیجه ویروس در بدن ذخیره می شود و از دید آزمایشگر پنهان می ماند. برای مثال گرچه آزمایش ترشحات حلقی یا بزاق دهان می تواند نتایجی دقیق داشته باشد، اما گاهی با وجود این که ویروس در بدن افراد است، تشخیص اشتباه می دهد.

مارک لیپسچ ، اپیدمیولوژیست در دانشگاه هاروارد  گفت: "اگر ویروس در مقادیر کافی در هنگام نمونه گیری دریافت شود، آزمایش دقیق خواهد بود، در غیر این صورت ممکن است آزمایش به اشتباه منفی ثبت شود." دکتر لیپسچ برای ادراک بهتر این موضوع یک مثال می زند و می گوید: "یک کوزه مربا  را در نظر بگیرید که روی آن کپک زده است، وقتی بخش رویی کپک ها را بتراشیم، احتمالا با سطح شفاف مربا رو به رو می شویم و فکر می کنیم کپکی وجود ندارد، در حالی که ممکن است در بخش های زیرین کوزه کپک هایی متعدد وجود داشته باشند که به رشد خود ادامه می دهند اما دیده نمی شوند."

دکتر لیپسچ ادامه می دهد:"مطمئناً  می توان به این موضوع از زاویه دید دیگری نیز نگاه کرد و گفت که این علائم مجدد در افراد بهبود یافته، حاصل یک ویروس واقعی و حمله عفونی مجدد است. اما هرگز نمی توان با یک فرضیه واحد، به این موضوع نگاه کرد و کار تفسیر بسیار دشوار است."

یک نکته نگران کننده این است که کرونا  از آنچه به عنوان یک عفونت دوفازی شناخته می شود پیروی کند: یعنی ویروس همچنان در بدن رشد می کند و و باعث ایجاد مجموعه های مختلفی از علائم ثانویه نسبت به دوره اولیه می شود. در بیمارانی که به ابولا آلوده شده اند ، ویروس ممکن است ماه ها در بیضه ها یا چشم های افراد حتی پس از بهبودی باقی بمانند. این ویروسهای نهفته می تواند دیگران را آلوده کرده و چرخه اپیدمی  را ادامه دهند.

آنگلا راسموسن ، ویروس شناس دانشگاه کلمبیا می گوید: " ممکن است فرد بهبود یافته علائم جدیدی از جمله بی خوابی و مشکلات عصبی را شاهد باشد.  ما نمی دانیم که آیا این بیماری های جدید مستقیما به ویروس کرونا مرتبطند یا خیر. ما هنوز در این زمینه اطلاعات کافی نداریم. "

به گفته وی ، کروناویروس ها به شکل کامل، درک نشده اند. تا قبل از شیوع سارس خانواده ویروس های کرونا به عنوان بیماری های جدی شناخته نمی شدند. برخی دانشمندان گفته اند كه افراد آلوده به كرونای جدید آنتی بادی هایی تولید می كنند كه در آینده از آنها محافظت می كند و یک گزارش بالینی بیماران نیز نشان می دهد که مصونیت ایمنی ممکن است حداقل هفت روز به طول انجامد. با این حال ایا این یافته ها اطمینان بخشند؟

دکتر استنلی پرلمن ، یک متخصص کروناویروسها در دانشگاه آیووا گفت: "ین یافته ها نه شگفت آور است و نه اطمینان بخش. مسئله این است که آیا کرونا طی هفت ماه بعد یا حتی یک سال بعد دوباره به بدن بیمار حمله ور می شود یا خیر. این همان چیزی است که برای ما اهمیت دارد."

اما اگر کرونای جدید را شبیه یا نزدیک به دیگر اعضای خانواده یعنی سارس و مرس بدانیم آیا می توانیم امیدی داشته باشیم که مصونیت خواهیم داشت؟دکتر پرلمن می گوید هیچ گزارشی مبنی بر وجود مجدد عفونت در بیماران سارس دیده نشده است، اما در بیماری مرس برخی گزارشهای پراکنده در این زمینه وجود دارد.

تحقیقات دکتر پرلمن روی مرس نشان داده است که قدرت مصونیت بدن برابر مرس به شدت عفونت بستگی دارد ، اما حتی در افرادی که دارای بیماری شدید هستند (که باید شدیدترین پاسخ ایمنی و مصونیت را داشته باشند) به نظر می رسد ایمنی در طی یک سال از بین می رود.

جالب است بدانید که ماندگاری مصونیت ایمنی برای تولید کنندگان واکسن نیز حائز اهمیت خواهد بود. به خصوص اگر ویروس کرونا تبدیل به یک تهدید فصلی مانند آنفولانزا شود. بنابراین وقتی باز هم همان سوال اول مقاله یعنی وضعیت مصونیت بیماران پس از بهودی را از دکتر لیپسچ  پرسیدیم او این پاسخ را داد: "این یک سوال تحقیقاتی مهم است که باید فورا بررسی شود."