تاریخ جهان پر است از نمونههای مختلف تبعیضهای جنسیتی و خشونت هایی که مصادیق آن کم نیستند . عدم برخورداری از حقوق اجتماعی و سیاسی و شاید بدیهیتر از آن حق حیات برای نیمی از جامعه در ادوار مختلف تاریخ و در جوامع مختلف.
امروز یکشنبه 18 اسفند ماه همزمان است با 8 مارس روز جهانی زن . روزی که در سال 1875 زنان کارگر کارگاههای پارچهبافی و لباس دوزی در نیویورک آمریکا به خیابانها ریختند و خواهان افزایش دستمزد، کاهش ساعات کار و بهبود شرایط بسیار نامناسب کار شدند ، هرچند این تظاهرات با حمله پلیس و کتکزدن زنان برهم خورد، ولی جرقهای بود برای ایجاد بستری برای رسیدن به حقوق برابر زن و مرد. حقوقی تا پیش از این نادیده انگاشته میشد و شاید این اتفاق از اولین تلاش هایی بود برای فریاد برآوردن در برابر تبعیض های جنسیتی. تبعیضهایی در طول تاریخ در فرهنگ های مختلف وجود داشته از جنس دوم دانستن زنان تا تبعیض در حقوق و مزایای اجتماعی و نداشتن حقوق سیاسی زنان و خشونتها و تبعیضهایی که با نیم نگاهی به تاریخ جوامع مختلف مصادیق آن را به وفور میتوان یافت.
تاریخچه شکل گیری روز جهانی زن
نخستین مراسم روز زن در ۲۸ فوریهٔ سال ۱۹۰۹ در نیویورک برگزار شد. این مراسم توسط حزب سوسیالیست آمریکا، برای یادبود اعتصاب «اتحادیه جهانی زنان کارگر صنایع پوشاک» در سال ۱۹۰۸ سازمان یافت. در ماه اوت ۱۹۱۰، کنفرانس جهانی زنان قبل از جلسه عمومی سوسیالیستهای بینالملل دوم در کپنهاگ دانمارک برگزار شد. با الهام از سوسیالیستهای آمریکایی، لوییس زیتس سوسیالیست آلمانی پیشنهاد تأسیس سالانه روز بینالمللی زن را داد و کلارا زتکین سوسیالیست پیشرو که بعدها یک رهبر کمونیست شد از او حمایت کرد، البته در آن کنفرانس روز خاصی مشخص نشد.
نمایندگان که مجموعهای از ۱۰۰ زن از ۱۷ کشور بودند، با این ایده برای ترویج حقوق برابر، شامل حق رای برای زنان، موافقت کردند.
سال بعد در ۱۹ مارس ۱۹۱۱ روز بینالمللی زن برای میلیونها نفر در اتریش، دانمارک، آلمان و سوییس برای اولین بار شناخته شده بود. فقط در امپراطوری اتریش-مجارستان، ۳۰۰ تظاهرات برگزار شد. در وین، زنها در رینگاشتراسه رژه میرفتند و بنرهایی به افتخار شهدای کمون پاریس حمل میکردند. زنان خواستار حق رای و مناصب عمومی بودند. آنها همچنین نسبت به تبعیض جنسیتی در استخدام اعتراض داشتند. آمریکاییها در آخرین یکشنبه فوریه روز ملی زن را به پا داشتند.
در ۱۹۱۴ روز جهانی زنان در ۸ مارس برگزار شد، احتمالاً به این دلیل که آن روز یکشنبه بود و در حال حاضر این روز در همه کشورها در ۸ مارس برگزار میشود. در سال ۱۹۱۴ برگزاری روز زن در آلمان به حق رای زنان اختصاص داده شد که البته زنان آلمانی تا سال ۱۹۱۸ این حق را به دست نیاوردند.
در ۸ مارس ۱۹۱۴ در لندن راهپیمایی از میدان بو تا ترافالگار در حمایت از حق رای زنان برگزار شد. سیلویا پنکهرست در راه میدان ترافالگار برای سخنرانی، جلوی ایستگاه چارلز کراس دستگیر شد.
در ۱۹۱۷ تظاهراتی تحت عنوان روز بینالمللی زن در سنت پترزبورگ برپا شد که سرآغاز انقلاب فوریه بود. در این روز، زنان در سنت پترزبورگ برای «نان و صلح» در اعتصابات شرکت کردند و خواستار پایان دادن به جنگ جهانی اول، کمبود مواد غذایی روسیه و حکومت استبدادی مطلقه شدند.
پس از انقلاب اکتبر ، الکساندرا کولونتای و ولادمیر لنین، این روز را در اتحاد جماهیر شوروی مناسبتی رسمی اعلام کردند .پس از رسمی شدن این روز در روسیه، بعد از انقلاب شوروی در ۱۹۱۷ این مراسم عمدتاً در کشورهای کمونیستی و سوسیالیستی برگزار شدهاست. در چین از سال ۱۹۲۲ و در اسپانیا از سال ۱۹۳۶ توسط کمونیستها برگزار شد. پس از تأسیس جمهوری خلق چین در اول اکتبر ۱۹۴۹، در تاریخ ۲۳ دسامبر، شورای دولتی اعلام کرد که روز ۸ مارس مناسبتی رسمی است و به زنان در چین نصف روز مرخصی داده خواهد شد.
در غرب، روز بینالمللی زنان اولین بار بعد از سال ۱۹۷۷ مشاهده شد که در این تاریخ مجمع عمومی سازمان ملل دول عضو را دعوت کرد تا روز ۸ مارس را به عنوان روز سازمان ملل متحد برای حقوق زنان و صلح جهانی بنامند؛ ولی زنان اروپای شرقی که در آمریکای شمالی ساکن بودند، روز جهانی زن را دههها پیش از این برگزار میکردند.
روز زن در ایران
هر ساله در کنار روز ولادت حضرت فاطمه زهرا(س) که در کشور ما به عنوان روز زن و مادر نامگذاری شده است 8 مارس نیز به عنوان روز جهانی زن از سوی فعالین زنان گرامی داشته می شود تا شاید تلاشی باشد برای احقاق حقوق زنان به عنوان نیمی از جمعیت جامعه .
چرا باید روز زن گرامی داشته شود ؟
تاریخ جهان پراست از نمونههای مختلف تبعیضهای جنسیتی و خشونت هایی که مصادیق آن کم نیستند . عدم برخورداری از حقوق اجتماعی و سیاسی و شاید بدیهی تر از آن حق حیات برای نیمی از جامعه در ادوار مختلف تاریخ و در جوامع مختلف . زنان به عنوان بخشی از جامعه که بار عاطفی جامعه و خانواده بر دوش آنها است حق دارند که از سایر حقوق در جامعه به صورت برابر با مردان برخوردار باشند . پس رفع همه تبعیض های موجود دلایلی است که باید برای آن برنامهریزی شود. برطرف شدن نگاههای جنسیتی در خانواده و محیط کار و آماده شدن بسترهای اجتماعی برای حضور زنان در موقعیتهای مختلف جامعه، نیازمند عزم جدی است ، تلاشی که فعالین حقوق زنان بر آن تاکید دارند.
در ادامه تصاویری میبنید از کار زنان بیش از 100 سال قبل که هنوز آنان از حداقل حقوق برابر نیز برخوردار نبودند.
کار زنان در رختشویخانه، سال 1905
زنان کارگر که در معادن بلژیک کار میکنند، حدود 1915 میلادی
سه تن از زنان کشاورز در مزارع «سم» درشمال فرانسه، حدود 1917 میلادی
زنان در اداره نیروی دریایی در «بروکلین» امریکا
زنان در یک کارگاه آسیاب آرد در انگلستان، سال 1918
زنان در جریان جنگ جهانی اول در کارخانه مهماتسازی شیکاگو، سال 1914
از چپ به راست: «نلی براون»، «لوسیا مک کالیک»، «ماری برین» و «فلورنس هیج» چهار تن از زنان دانشمند آمریکایی در آزمایشگاه
زنان لباسهای سربازان جنگ جهانی اول را میدوزند، سال 1917
سه تن از فعالان حقوق زنان در مقابل ساختمان کنگره آمریکا طوماری برای حق رای در دست گرفتهاند، ژوئن 1917